ZASADY WSPÓŁPRACY W GRUPIE(CEL GRUPY)…
Jednym z najbardziej fundamentalnych pojęć socjologicznych jest pojęcie ,,grupy społecznej”. W toku życia społecznego wytwarzają się rozmaite międzyludzkie oddziaływania, kontakty i relacje. Mówimy więc, że między ludźmi kształtują się określone stosunki i więzi społeczne. Tym samym powstają grupy społeczne, które opierają się na pewnych stosunkach społecznych i połączone są różnymi typami więzi.
1. SZERSZYM — wszelki zbiór ludzi połączonych ze sobą w jakikolwiek sposób (np. posiadających jakąś cechę wspólną);
2. WĘŻSZYM I CZĘŚCIEJ UŻYWANYM — każdy zbiór ludzi, który jest zespolony więzią społeczną, i
którego członkowie przejawiają świadomość łączności społecznej w kontaktach wzajemnych oraz z członkami innych grup społecznych.
Na potrzeby analizy socjologicznej przeprowadza się typologie grup społecznych i wyodrębnia różne typy grup społecznych: o więzi osobistej i o więzi bezosobowej, małe i duże, pierwotne i wtórne, wspólnotę i zrzeszenie, dobrowolne i niedobrowolne itd.
W socjologii i psychologii społecznej dużą rolę odgrywa podział na grupy społeczne pierwotne i wtórne:
1. GRUPY SPOŁECZNE PIERWOTNE charakteryzuje mała liczebność, więź osobista (bezpośrednie kontakty), brak specjalizacji, względna intymność i stałość; należą do nich np. rodzina, społeczność sąsiedzka, grupa zabawowa młodzieży; grupy pierwotne odgrywają doniosłą rolę w procesie socjalizacji jednostki, pod ich wpływem kształtuje się osobowość; jednostek.
2. GRUPY SPOŁECZNE WTÓRNE (np. załoga zakładu przemysłowego, partia polityczna) nie mają właściwości grup pierwotnych, członkowie ich złączeni są więzią formalną przez wykonywane role społeczne, co zakłada istnienie organizacji społecznej; powstają one wraz z przekształceniem się pierwotnych społeczeństw o prostej strukturze w stosunkowo liczebne społeczeństwa nowoczesnego, zróżnicowane ze względu na podział pracy i specjalizację życia społecznego.
W psychologii społecznej dużą rolę odgrywa pojęcie grupy odniesienia, a w socjologii stosunków politycznych pojęcie grupy nacisku.
Grupa społeczna to dwie lub więcej jednostek ludzkich, między którymi zachodzi jakiś rodzaj stosunku społecznego i tworzy więź społeczną. Tam, gdzie powstają stosunki społeczne i więzi społeczne, czyli tam, gdzie występują oparte na wzajemności relacje, zależności czy świadczenia miedzy ludźmi, mamy do czynienia z grupami społecznymi. Możliwych stosunków społecznych jest bardzo duża liczba, wręcz nie da się ich ogarnąć.
Różnorodne rodzaje grup społecznych:
1) GRUPY MAŁE I GRUPY DUŻE- Grupy małe liczą do kilkunastu członków. Stosunki między nimi zazwyczaj mają charakter przyjacielski, bezpośredni, osobisty. Ich styczności bezpośrednie i bezpośrednia wzajemna znajomość członków odgrywa istotną rolę. Ta wzajemna bliskość i znajomość członków rzutują na ich wzajemne oddziaływania i kształtuje typ więzi.
Grupy duże to grupy zazwyczaj bardzo liczne( np. związki, partie, subkultury, sekty, religie.) Często są one wynikiem zwiększenia się liczby członków grup początkowo małych, skupionych wokół przywódców i organizatorów. Wzrost liczby członków i zwiększenie się terytorialnego zasięgu grupy uniemożliwia stopniowo bezpośrednie stosunki osobiste członków grupy. W rezultacie działanie i kontrola społeczna przyjmują formy zinstytucjonalizowane, pojawiają się regulaminy mające na celu: kształtowanie postaw członków, utrzymanie wewnętrznej spójności grupy, regulowanie ich zachowań itp.
2) GRUPY PIERWOTNE I WTÓRNE- Grupy pierwotne są odmianą grup małych.
Do tej grupy zalicza się: rodzinę, grupę sąsiedzką, grupę zabawową młodzieży. Grupy pierwotne zazwyczaj nie posiadają więzi formalnej. Zwraca się uwagę na silnie emocjonalne zaangażowanie członków w sprawy grupy.
Grupy wtórne są to grupy zorganizowane dla realizacji określonego celu. Zazwyczaj są to grupy duże, niekiedy jednak i małe kilku osobowe.
3) GRUPY NIEFORMALNIE I FORMALNE- Nazwą grupa nieformalna określamy grupę, której więź wewnętrzna polega tylko na organizacji instytucji i kontroli nie formalnej.
Grupa formalna to taka grupa, która rozwinęła instytucje formalne, formalny system kontroli i organizacji.
Podstawowa funkcja społeczna grupy polega, na przekazywaniu jednostce elementów istotnych dla kształtowania jej osobowości.
Możliwe jest to, ponieważ:
1) Grupa, która jest dla jednostki źródłem informacji o świecie społecznym, wpaja swym członkom przyjęty przez nią pogląd na świat i zagadnienia społeczne, na istotę zjawisk społecznych, strukturę społeczną, kształtuje pogląd jednostki na inne grupy społeczne, stwarza podstawy do identyfikowania się jednostki z grupą.
2) Grupa zapoznaje jednostkę z charakterystycznymi dla danej kultury, akceptowanymi przez grupę, wartościami, co wpływa na kształtowanie się celów działania jednostki, pozostającej pod wpływem grupy. Wpływ grup może tu być bardzo różny, a działanie ich członków skierowane do osiągnięcia różnych celów.
3) Grupa nie tylko wpływa na cele działania swych członków, ale i wpaja im przekonanie o słuszności jednych i szkodliwości innych środków, za pomocą, których cele te mogą być osiągnięte.
4) Grupa społeczna, przyjmując określony zespół celów działania oraz środków służących do realizacji tych celów, ustala też normy określające granice stosowalności tych środków. Od osobników, którzy do niej należą, wymaga zachowania konformistycznego, tzn. zachowania ściśle podporządkowanego normom i wzorom postępowania obowiązującym w grupie.
5) Grupa dostarcza również motywacji uzasadniających zarówno wybór propagowanych przez nią celów i środków działania, jak i norm w niej obowiązujących. Ta kategoria motywacji przekazywanych członkom związana jest więc z dążeniami i potrzebami grupy.
6) Grupa ustala charakterystyczne dla niej zachowania zgodne z przyjętymi jej celami, środkami działania oraz normami i motywacjami. Pożądany i propagowany przez grupę wzór zachowania, wskazywany jest jako najbardziej właściwy i obowiązujący członków grupy.
7) Istnienie takiego wzoru umożliwia grupie porównywanie z nim faktycznych zachowań członków grupy i ocenę tych zachowań więcej lub mniej zbieżnych ze wzorem.
8) Grupa wytwarza pewien system norm stanowiący podstawę kontroli zachowań członków grupy.
9) Wobec członków, których faktyczne zachowanie koliduje z uznanym wzorem zachowania, grupa stosuje sankcje ujemne mogące przybierać różne formy. Członkowie których zachowania grupa ocenia pozytywnie, cieszą się w niej szacunkiem, pełniącym rolę sankcji pozytywnej. Cieszą się oni zaufaniem grupy.