Ochrona własności

Ochrona petytoryjna - ochrona praw podmiotowych. Tym się różni od ochrony posesoryjnej, która chroni posiadanie. Właściciel ma do wyboru obie opcje, ale ochrona petytoryjna jest oczywiście fajniejsza ;p

• roszczenie windykacyjne (wydobywcze) - roszczenie o wydanie rzeczy.

• obiektywne - bo służy właścicielowi niezależnie od winy nieuprawnionego posiadacze.

• przysługuje tylko właścicielowi, któremu rzecz odebrano; nie może być przelane. Dzieli więc los prawny prawa własności_.

• jego celem jest odzyskanie rzeczy w takim stanie, w jakim aktualnie się znajduje (jeśli została zniszczona bądź zużyta, to pech.

• sytuacja procesowa:

• powód - właściciela - na nim spoczywa ciężar dowodu własności.

• pozwany - aktualny posiadacz rzeczy (kto ma corpus). Służą mu zarzuty:

• peremptoryjne (niweczące) - e.g. przedawnienia.

• dylatoryjny (zawieszający) - e.g. legalny tytuł posiadania (e.g. najem)

• przedawnienie:

• dla nieruchomości - nigdy

• dla ruchomości - znane z cz. ogólnej 10 lat

• roszczenia uzupełniające - względem roszczenia windykacyjnego:

• można nimi samodzielnie obracać - podlegają więc cesji ;p

• uregulowane via ius dispositivum - strony mogą więc umówić się inaczej.

• subiektywne - wina posiadacza ma znaczenie dla skuteczności roszczenia:

• posiadacze bona fide

• posiadacze bona fide w toku procesu

• posiadacze mala fide

• roszczenia szczególne

• wynagrodzenie utraty zysków - kwotą, jaką właściciel mógłby uzyskać, oddając rzecz w najem.

• posiadacz bona fide - nie płaci do chwili, gdy się dowie o początku procesu, pozostali - i owszem.

• o zwrot pożytków

• posiadacz bona fide - zatrzymuje

• w toku procesu - zwraca w naturze, a jeśliby było to niemożliwe - w pieniądzu.

• posiadacz mala fide - dodatkowo wypłaca wartość pożytków zaprzepaszczonych.

• roszczenia odszkodowawcze:

• za zużycie rzeczy - należne, jeśli rzecz została oddana w normalnym stanie, który jednak wynikł z normalnego używania rzeczy.

• za pogorszenie rzeczy - należne, jeśli rzecz została oddana w gorszym stanie wynikłym z przyczyn innych niż usus. ;p

• za utratę rzeczy - należne, jeśli rzecz została unicestwiona lub w inny sposób utracona.

• zasądzając odszkodowanie - sąd bierze pod uwagę wartość rzeczy tudzież ubytek jej wartości.

• odpowiedzialność:

• posiadacz bona fide - nie płaci nic

• posiadacze w toku procesu - płaci normalnie za zużycie - w pozostałych przypadkach - płaci, jeśli zawinił spadkowi wartości. Obowiązuje domniemanie winy.

• posiadacz mala fide - płaci normalnie za zużycie - w pozostałych przypadkach płaci niezależnie od swej winy, chyba, że utrata (wartości) rzeczy była nieuchronna.

• Nakłady na rzecz - w czasie nieprawnego używania:

• wg. potrzebności: konieczne /. użyteczne / zbytkowe (jak w Rzymie ;p)

• wg. rodzaju:

• nakłady finansowe

• nakłady rzeczowe (e.g. obsianie pola)

• nakłady pracy

Należy się zwrot pieniężny nakładów lub przez odłączenie nakładów (ius tollendi), jeśli jest to możliwe.

Posiadacz bona fide w trakcie czynienia nakładu - wybiera sobie sposób spłaty i wybór ten wiąże właściciela.

Posiadacz mala fide lub w toku procesu - musi dostosować się do woli właściciela w zakresie spłaty.

UWAGA na art. 226 KC

Gdy nakład polega na zabudowaniu gruntu budynkiem, który przewyższa wartością sam grunt. W takiej sytuacji - inwestor ma roszczenie o przeniesienie własności zajętej działki, jeśli działał bona fide przez cały okres budowy. Roszczenie realizuje się:

• za zgodą właściciela - w trybie umownym - zawiera się umowę o przeniesienie własności, płaci się cenę i gotowe.

• bez zgody właściciela - w myśl art. 64 sąd wyda wyrok zastępujący oświadczenie woli.

Ochrona właściciela wyraża się w tym, że właściciel ma roszczenie o nabycie działki przez inwestora. Bona fides nie ma tu znaczenia

• Roszczenie negatoryjne:

• gdy właściciel włada rzeczą, a jego władanie jest w inny sposób naruszane, e.g.

• bezprawne przejście przez cudzy grunt, czerpanie wody, bądź używanie rzeczy.

• pozycja właściciela jest tu nieco lepsza, gdyż pozostając posiadaczem, jest beneficjentem domniemania własności posiadacza.

• jest obiektywne, i.e. nie zależą od dobrej wiary pozwanego.

• treść:

• przywrócenie stanu zgodnego z prawem - i.e. usunięcie skutków naruszenia własności

• w orzeczeniu sąd nakazuje pozwanemu podjąć działania zmierzające do usunięcia skutków

• zapobiegnięcie przyszłym naruszeniom

• w orzeczeniu sąd zakazuje pozwanemu określonych zachowań w przyszłości

Ma pecha, bo nie służy mu domniemanie, że posiadacz jest właścicielem. Chyba, że własność jest wpisana w księdze wieczystej, wtedy działa na jego korzyść zasada rękojmi wiary ksiąg publicznych.

Teraz już oczywiście wie, że nie jest właścicielem, ale jego sytuacja wciąż jeszcze jest częściowo chroniona.

Korzyści, które rzecz normalnie przynosi przy właściwym użytkowaniu.

Budynek musi być zbudowany w całości prze inwestora („wzniesiony” - mówi ustawa). Budynek - jest to co najmniej stan surowy, otwarty (musi więc mieć ściany i dach).

A więc chodzi tylko o zajętą część nieruchomości, a niekoniecznie całość.