KWAK - „SPOŁECZNY WYMIAR CHOROBY W RODZINIE”

2 nurty analiz w socjologii rodziny:

• wpływ rodziny na zdrowie („od rodziny do zdrowia”)

• wpływ choroby na rodzinę („od zdrowia do rodziny”)

różnorodne podejścia do zagadnienia choroby w literaturze:

M. Ziemska zalicza chorobę członka rodziny do sytuacji kryzysowych, losowych, przypadkowych (nie można się do niej przygotować), dotykającą wszystkich członków rodziny.

M. Radochoński prezentuje podejście systemowe - rodzina musi tak dostosować się do sytuacji choroby aby uchronić funkcjonowanie systemu. Opisuje sytuację choroby jako zespół stresorów:

• instrumentalnych - kłopoty finansowe, kwestia zakupu lekarstw

• interpersonalnych - zakłócenia w relacjach rodzinnych

• intelektualnych - brak zrozumienia procesu leczenia, sprzeczne diagnozy

• egzystencjalnych - związanych ze zmianą wartości i celów życiowych

Z. Kawczyńska-Butrym - w związku z chorobą rodzina uruchamia system wzajemnych, różnorodnych świadczeń, zależnych od potrzeb i sprawności członków

Z. Tyszka - na rodzinę oddziałują trzy kategorie struktur:

• mikrostruktury - procesy zachodzące w rodzinie, podział ról, układy emocjonalne, sytuacja społeczno-ekonomiczna członków

• mezostruktury - kontekst społęczności lokalnej (np. środowisko miejskie/wiejskie), dostęp do instytucji społecznych

• makrostruktury - polityka społeczna wobec rodziny i zdrowia, ogólne ramy funkcjonowania, standardy życiowe

Choroba ma wymiar społeczny: nie dotyczy tylko jednostki + wiąże się z koniecznością przyjęcia nowych ról.

Największe zmiany w rodzinie wywołuje choroba matki (najbardziej odbija się na realizacji funkcji kulturalno-towarzyskiej, sferze emocjonalnej i ekonomicznej). Najsłabsze - w przypadku choroby ojca (chyba że zagraża ona bytowi ekonomicznemu rodziny).

Wyniki badań nad rodzinami z chorym dzieckiem:

• choroba dziecka ogranicza aktywność zawodową jednego z rodziców, głównie matki

• jak naczelna problemy wymienia się: chorobę dziecka i trudności materialne

• choroba powoduje konsolidację rodziny, obserwuje się wspólny wkład męża i żony (zwłaszcza przy młodszym dziecku)

• matki skarżą się na poczucie przeciążenia obowiązkami

• choroba sprzyja kształtowaniu się niepożądanych postaw wychowawczych: dążenia do pełnej kontroli, nadopiekuńczości, koncentracji na chorobie, bezradności wychowawczej

• wparcie społeczne jest odczuwane na niskim poziomie

• główne źródło wiedzy o chorobie stanowi lekarz prowadzący, współpraca z nim jest oceniana jako zadowalająca (to, jak również poszukiwanie informacji na własną rękę jest zależne od wykształcenia rodziców)

Autorka sygnalizuję potrzebę objęcia rodzin z chorym dzieckiem opieką psychologiczną i socjologiczną (instytucje społeczne, samopomocowe, grupy wsparcia, fundacje).