JĘZYK POLSKI- BAROK

Początek baroku: 1618-1645- wojna 30-letnia w Europie [PL: wojna polsko szwedzka]

Koniec baroku: 1700- 1721- wojna północna

• Narodził się we Włoszech, Florencja

• Pochodzi od sława barocco- perła o nieregularnym kształcie

• Kontrreformacja - ruch religijny mający na celu reformę „ zreformowanego „ kościoła

• Okres wojen i prześladowania czarownic

• Odkryto:

• Teleskop Galileusza

• Mikroskop ukazujący bakterie, erytrocyty itp.

Spowodowało to zaburzenie dotychczasowych wartości

• Racjonalizm i empiryzm- badanie świata za pomocą zmysłów

• Nie ma żadnych pewników

• Nic nie jest stałe

• Brak autorytetów i praw

• Zakładano kolegia - szkoły jezuickie w których próbowano nawracać

ANTYNOMIE FILOZOFII BAROKOWEJ

• W co wierzyć?

• Co jest pewnikiem?

• Jak traktować dogmaty?

• Jak poznawać rzeczywistość?

Kartezjusz:

• Racjonalizm - postawa mówiąca o poznawaniu świata w sposób racjonalny

• Myślę więc jestem

• Godność to myśl

• „ stajemy się człowiekiem wtedy kiedy myślimy”

• „Rozprawa o metodzie”- prawem człowieka jest mylić się, wątpić

• Wątpię więc jestem

• I zasada filozofii - myślenie - metoda analityczna szukania za i przeciw

Kartezjusz i Pascal:

• Godność leży w myśli człowieka

• Człowiek to trzcina na wietrze, ale trzcina myśląca

Hipokryzja- obłudne, dwulicowe, nieszczere działania służące podniesieniu oceny swojej osoby w oczach otoczenia. Polega na postępowaniu rzekomo zgodnym z wysoko cenionymi wzorcami społecznymi, ale w istocie sprzecznymi z nimi.

Sposoby działania hipokryty:

• Maskowanie, udawanie, gra - na pokaz

• Skrywanie, ale zgodne z zamiarami

Libertynizm- ruch umysłowy w XVIIw, Francja = wolność słowa; głosił ideał życia zgodnego z prawami natury, przynoszącego jednostce ludzkiej satysfakcję i szczęście na ziemi

Skrajny libertynizm:

• Postulat zaspokajania zmysłów

• Wolne od wyrzutów sumienie

• Fałszywa hipokryzja

Poezja metafizyczna:

• Nurt poezji w XVI. XVII w

• Przedstawiciele w Polsce : Mikołaj Sęp- Szarzyński, Daniel Naborowski

• Koncentruje się na relacjach Bóg- człowiek- świat

Elipsa- środek stylistyczny polegający na opuszczeniu istotnego elementu składniowego

Sonet IV „ O wojnie naszej, którą wiedziemy z szatanem, światłem i ciałem” Mikołaj Sęp- Szarzyński

• Wątły, niebaczny, rozdwojony w sobie

• Jest na przegranej pozycji w walce ze światem

• Podległy Bogu, uważa, że tylko on może poprawić jego sytuację

• Pokłada nadzieje w Bogu

• Prowadzi wewnętrzną walkę

I wers- aluzja do ks. Hioba pytania o sens i cel życia człowieka

I strofa- opisuje koncepcje życia :

• Renesansowa- pokój który da szczęście

• Stoicka- walka, z pokusami, która da godność człowieka

II strofa :

• Inwokacja/ apostrofa do Boga

• Wspomnienie o trzecim przeciwniku

• Człowiek jest grzeszny

Stosuje:

• peryfrazy hetman ciemności - szatan

• przerzutnie

• szyk przestawny= inwersja

• oksymorony - określenie cielesności świata „ świata łakome marności”

• motyw vanitas

PODSUMOWANIE:

• kresem walki ma być pokój

• życie człowieka to ciągłe poszukiwanie

• świat rozdarty między dobre, a złem

• człowiek rozdarty między cielesnością, a duchownością

• ocalenie leży w łasce bożej