Treść stosunku prawnego [edytuj]

Uprawnienia i obowiązki podmiotów prawa w ten stosunek uwikłany, wyznaczone przez przepisy prawne.

Stosunek prawny to stosunek powinnościowy pomiędzy dwoma podmiotami, ukształtowany przez normę prawną, polegający na obowiązku pewnego zachowania się jednego podmiotu względem drugiego i na odpowiednim uprawnieniu tego drugiego

Elementy stosunku prawnego:
a) obowiązek prawny;
b) prawo podmiotowe;
c) podmiot obowiązku prawnego;
d) podmiot prawa;
e) przedmiot stosunku prawnego - rzecz lub postępowanie jej dotyczące.

Treść stosunku prawnego stanowi obowiązek prawny i odpowiadające mu prawo podmiotowe.

W prostych stosunkach prawnych jedna strona jest podmiotem obowiązku prawnego, a druga podmiotem prawa. W stosunkach prawnych złożonych każda ze stron jest jednocześnie podmiotem obowiązku i prawa.

Stosunek prawny - regulowany normami prawnymi stosunek społeczny tetyczny (zależność społeczna) miedzy co najmniej dwoma podmiotami prawa.

Podziały stosunków prawnych

• według przedmiotu regulacji (gałąź prawa):

• stosunek cywilnoprawny,

• stosunek administracyjnoprawny,

• stosunek karnoprawny (jego wyodrębnianie jest sporne w doktrynie);

• według trwałości bądź celu:

• stosunek prawny materialny (materialnoprawny) - (wynika z prawa materialnego, np. co do zasady kodeks cywilny),

• stosunek procesowy (formalny, formalnoprawny) - podczas trwania postępowania rozstrzygającego o kształcie (istnieniu, nieistnieniu, zmianie) stosunku materialnoprawnego (wynika z prawa procesowego, np. co do zasady kodeks postępowania cywilnego);

• według sposobu określenia strony:

• stosunek jednostronnie zindywidualizowany - gdy znana jest jedna strona stosunku,

• stosunek dwustronnie lub wielostronnie zindywidualizowany - gdy znane są dwie lub więcej stron stosunku,

• obustronnie niezindywidualizowany - gdy nie są znane dwie strony stosunku;

• według powiązań między uprawnieniem jednej strony a obowiązkiem drugiej:

• prosty - tylko jedna strona jest zobowiązana, a druga tylko uprawniona,

• złożony - strony pozostają zarówno zobowiązane jak i uprawnione;

• ze względu na podmiotowy zakres obowiązywania:

• abstrakcyjny (generalny - dotyczący wszystkich),

• konkretny (nakreślony przez przepisy prawne);

Uwaga: nie należy mylić tego podziału z podziałem umów cywilnoprawnych na abstrakcyjne i kauzalne.

• stosunek zobowiązaniowy - istnieje gdy normy prawne nakazują wykonać określonemu podmiotowi odpowiednie świadczenie na rzecz innego podmiotu;

• stosunek kompetencyjny - istniejący w przypadku gdy jeden podmiot podlega innemu podmiotowi (np. ze zwględu na wydaną przez podmiot decyzję).

Elementy stosunku prawnego [edytuj]

• podmiot stosunku prawnego

• osoba fizyczna

• osoba prawna

• tzw. ułomna osoba prawna - czyli jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której ustawa przyznaje zdolność prawną - art. 33¹ kodeksu cywilnego

• przedmiot stosunku prawnego

• uprawnienie

• obowiązek

---