SOCJOLOGIA
Co to jest socjologia? Czym zajmują się socjologowie?
Socjologia - nauka badająca w systematyczny sposób funkcjonowanie i zmiany społeczeństwa.
Socjologowie - badają społeczne reguły, procesy, struktury, które łączą i dzielą ludzi, tworzą lub są przejawem więzi między ludzkiej, a także proces ich zmian.
Socjologowie - badają zarówno jednostki jaki i relacje między ludźmi np.(podziały społeczne) grupy społeczne instytucje czy całe społeczeństwa.
2.Jakie funkcje pełni socjologia? Do czego socjologia może się nam przydać w życiu?
- teoretyczna - opisuje i wyjaśnia badany przez siebie przedmiot zainteresowania
- praktyczna - (diagnostyczna - dostarcza praktykom wiedzy o pewnym wycinku rzeczywistości,
- prognostyczna - dostarcza wiedzy o następstwach działań ułatwia podejmowanie decyzji,
- socjotechniczna - formułowanie zaleceń, reguł.
3.Co to jest życie społeczne?
- Życie społeczne to ogół zjawisk wynikających ze wzajemnego oddziaływania jednostek i zbiorowości przebywających na odpowiednio wyodrębnionej przestrzeni.
4.Jak można zdefiniować kulturę?
Kultura termin ten jest wieloznaczny, interpretuje się go w różny sposób przez przedstawicieli różnych nauk. Najczęściej rozumiana jest jako całokształt duchowego i materialnego dorobku społeczeństwa. Bywa utożsamiana z cywilizacją. Również charakterystyczne dla danego społeczeństwa wzory postępowania, także to, co w zachowaniu ludzkim jest wyuczone, w odróżnieniu od tego, co jest biologicznie odziedziczone.
5.Co stanowi trzon (centrum) kultury?
Trzon kultury- kultura głównego nurtu najważniejsze treść dla danej kultury, to co nadaje jej specyfikę i tożsamość, elementy za pomocą których rozróżniamy jedną kulturę od innych.
6.Jakie są podstawowe wpływu kultury na życie?
-proces socjalizacji jest pierwszym mechanizmem wpływu kultury na życie społeczne
-drugi mechanizm działania kultury polega na tym, że ustanawia ona systemy wartości i kryteria określające wartości.
-trzeci mechanizm wpływu kultury na społeczeństwo polega na ustalaniu wzorów zachowania się, czyli reagowania na określone sytuacje.
-czwarty mechanizm wpływu kultury na życie społeczne zwane są modelami, czyli „ideałami”- ideały są modelami do naśladowania przez wszystkich członków grupy.
7.Co to jest kultura symboliczna i jakie są jej rodzaje?
-zawiera znany pogląd, przekonanie, idee, standardowe symbole myślenia, definicje znaczenia, ustala obowiązujące sensy zdarzeń, zjawisk wyróżnienie symboli występujących w danym społeczeństwie(not.z ćwiczeń)
-Kultura symboliczna - obejmuje wiedzę, religię, naukę i zabawę. Jest rozwijana ze względu na wartość samą w sobie.
Typy kultury symbolicznej
1. Kultura ludowa
2. Kultura masowa
3. Kultura elitarna
8. Czym charakteryzuje się dyfuzja kultur?
Proces swobodnego i wzajemnego przenikania się elementów jednej kultury do innej. Dyfuzja wynika z występowania na jednym obszarze (w obrębie jednego społeczeństwa) dwóch rodzajów kultur, które wchodząc ze sobą w rozliczne interakcje, przekształcają się wzajemnie.
9. Co to jest interakcja społeczna? Wymień podstawowe cechy interakcji społecznej?
Interakcja społeczna- dynamiczna, zmienna sekwencja wzajemnie ku sobie zwróconych działań społecznych, partnerów, którzy modyfikują swoje działania w zależności od tego, co robi lub mówi ten drugi.
-jedność osób - ci sami partnerzy
-akcji - o to samo chodzi
-miejsca - partnerzy są współobecni
-czas - akcja toczy się bez przerwy
10. Co to jest komunikacja społeczna? Opisz proces komunikacji.
-proces przekazywania innym ludziom (za pomocą symboli) informacji, idei, postaw.
Proces komunikacji:
NADWACA→INTERAKCJA (myśl, zamiar, uczucie)→KODOWANIE (doświadczenie, umiejętności, emocje, etyka, samopoczucie, kultura, wiedza)→KANAŁ KOMUNIKACJI →ODOKODOWANIE (doświaczenie…)→ODBIORCA
11.Wymień rodzaje komunikacji społecznej?
Werbalna- mówiona, pisana, pytania, wypowiedzi
Niewerbalna- mowa ciała, ruchy, gesty, dotyk, dystans w przestrzeni fizycznej
12.Czy komunikacja elektroniczna może zastąpić interakcja bezpośrednią?
13. Jakie dobra generują nierówności społeczne?
Władza:
- jej posiadanie daje poczucie siły, przewagi nad innymi i bezpieczeństwa.
-jest wymienialna na inne dobra, gł. ekonomiczne.
-ułatwia ona manipulację innymi, co pozwala na zdobycie interesujących nas informacji, a także daje możliwość szantażu i korupcji.
-Jednak, aby władza istniała muszą istnieć niżsi społecznie
Bogactwo:
-Umożliwia zaspokojenie potrzeb podstawowych i wyższego rzędu.
- Dzięki bogactwu możemy zdobyć inne wartości cenione przez ludzi. Tj. władza czy sława.
- Kiedy ludzie zaspokajają swoje potrzeby materialne podstawowe, a na ich miejsce pojawiają się nowe
Prestiż-
- to szacunek, uznanie społeczne, akceptacja, aplauz i sława.
-Prestiż jest dobrem wymienialnym na inne, np. reputacja przekłada się na szanse znalezienia dobrej pracy i wyższe zarobki.
Wykształcenie:
- Zaspokaja potrzebę ciekawości
- Pomaga w osiągnięciu sławy, władzy i pieniędzy
Zdrowie i sprawność fizyczna:
-Jest warunkiem zdobycia władzy, bogactwa, prestiżu
-Choroba uniemożliwia ich osiągnięcie
14. Określ więź społeczną i wymień jej komponenty
- Więź społeczna to ogół stosunków, połączeń i zależność łączących jednostki w trwałe zbiorowości i grupy społeczne
Komponenty więzi społecznych:
Styczność przestrzenna
Styczność i łączność psychiczna
Styczność społeczna
Wzajemne oddziaływanie
Wzory działań społecznych
Stosunki społeczne
Zależności społeczne
Instytucje społeczne
Kontrola społeczne
Organizacje społeczne
16. Jakie znasz typy więzi społecznych?
Kryterium klasyfikacji więzi społecznej:
-więź społeczna małego zasięgu (np. rodzina)- bezpośrednie kontakty między jej członkami
-więź społeczna średniego zasięgu ( społeczność lokalna, organizacje, zrzeszenia)- oprócz bezpośredniej styczności występuje też styczność pośrednia, występują również wewnętrzne struktury grupowe
-więź społeczna wielkiego zasięgu (państwo, naród)- tradycja, wspólny język, obyczaje, kultura. Wspólna organizacja terytorialna polityczna.
Durkhein wyróżnił dwa typy więzi społecznej:
Solidarność mechaniczna (charakterystyczna dla społeczeństw pierwotnych)- opiera się na podobieństwie pomiędzy jednostkami, normach opierających się na sankcjach (np. prawo karne) oraz wspólnej świadomości zbiorowej.
Solidarności organiczne (charakterystyka dla społeczeństw rozwiniętych)- opiera się na społecznym podziale pracy (prawo kooperacji np. prawo cywilne czy handlowe) gdzie świadomość zbiorowa odgrywa mniejszą rolę pozostawiając więcej miejsca na indywidualną i inicjatywę i refleksię.
15.Wymień rodzaje więzi społecznych?
-Więzi naturalne - dotyczą tych zbiorowości społecznych, których podstawa powiązań i przynależności jest wspólne pochodzenie i pokrewieństwo, jak np. rodzina; odgrywają one również ważna rolę w integrowaniu zbiorowości etnicznych
- Więzi zrzeszeniowe - tworzone są na zasadzie dobrowolności przez ludzi należących do organizacji społecznych (np. stowarzyszeń, związków zawodowych itp.) i politycznych; mogą dotyczyć np. zależności służbowych oraz zobowiązań członków takiej organizacji.
- Więzi stanowione - w przeciwieństwie do zrzeszeniowych są narzucone z zewnątrz lub ustanawiane siła (np. więzienie, internat, jednostka wojskowa itp.).
17. Co to jest grupa społeczna?
Grupa społeczna - zbiorowość ludzka, której członkowie mają świadomość przynależności do grupy, jak też świadomość odrębności od innych zbiorowości ludzkich (występuje podział na "my" i "oni"). Członkowie grupy potrafią odróżnić uczestnika grupy od osób, które do grupy nie należą.
18.Jakie grupy konstytuują grupę społeczną?
-składa się z minimum trzech osób
-zachodzą w niej trwałe częste i bezpośrednie interakcje nastawione na wspólne osiąganie wyznaczonego celu
-grupa społeczna charakteryzuje się względnie trwałą strukturą społeczną. Każdy jej członek zajmuje określoną pozycje i między nim a innymi członkami występują więzi społeczne
-grupę społeczną ująć można więc jako system statusów społecznych a także jej strukturę można ujmować jako powiązane ze sobą role społeczne wynikające z pozycji społecznych odgrywających je członków.
19.Wymień i opisz rodzaje grup społecznych?
1)liczebność
-małe- bezpośrednie stosunki i styczności, stanowią jadro każdej organizacji, mogą być pierwotne, wtórne, formalne i nieformalne, charakteryzuje się niesamoistnością-niezależność małej grupy do wielkiej
-duże-wielkie liczby członków, występuje brak stosunków osobistych, łączność za pomocą mass mediów, samoistność-istnieją i funkcjonują za pośrednictwem małych, są niezależne choć zależne od małych grup w istnieniu
2)struktura grupy
-mikrostruktura
-makrostruktura
3)typ więzi społecznej
-pierwotne- związki między ich członkami polegają na tzw. kontaktach „face to face” na stycznościach bezpośrednich, osobistych, są silnie zabarwione emocjonalnie, u źródeł powstania grupy jest wola organiczna (spontaniczna, emocjonalna), więź oparta na stosunkach osobowych (rodzina, gr. sąsiedzka, rówieśnicza, zbiorowa)
-wtórna-występuje izolacja członków i anonimowości, przewaga styczności pośrednich , rzeczowych, stajemy się ich członkami później niż członkami grup pierwotnych, u źródeł powstania grupy jest wola racjonalna, więź oparta jest na stosunkach instytucjonalnych
4)stopień formalizacji
-nieformalne- stosunki w grupie mają charakter spontaniczny, władza ma charakter spontanicznego przywództwa
-formalne- stosunki są określone np. przez przepisy prawa, regulaminy, statuty: a władza przepisana jest do pewnych stanowisk i wyposażona jest w określone kompetencje, jest władza typu racjonalnego
5)stopień trudności wejścia do grupy
- inkluzywne (otwarte)-łatwo stać się ich członkiem
-ekskluzywne (zamknięte)-trzeba spełnić jakieś specjalne wymagania
6)trwałość grupy
-krótkotrwałe-anonimowość
-długotrwałe- członkowie się znają
20. Na czym polega stygmatyzacja?
Stygmatyzacja, naznaczanie jest to proces nadawania określeń w kategoriach zachowania jednostkom, grupom społecznym czy kategoriom społecznym w wyniku czego przyjmują one nadane im cechy i zaczynają działać zgodnie z przypisanymi im etykietami.
21.Kiedy dochodzi do marginalizacji społecznej?
Jak podaje encyklopedia marginalizacja to proces społecznego wykluczania pewnych grup ludzi. Istnieje wiele powodów dla których ludzie zostają zepchnięci na margines społeczeństwa. Wśród nich można wymienić m.in. alkoholizm i narkomanię, choroby umysłowe, psychiczną nieumiejętność radzenia sobie z życiem oraz wiele innych.
22. Na czym polega „Teoremat (efekt) Mateusz (R. Merton)?
Efekt Mateusza- tendencja polegająca, na tym, że ci którzy mają już ustalona reputację, otrzymują nagrody łatwiej niż ci, którzy są mniej znani.
23. Co może dać człowiekowi życie w kulturze tygla narodów?
Tygiel narodów - idea zgodnie z która cechy stanowiące różnice etniczne mogą się za sobą mieszać, tworząc nowe wzory zachowań wywodzące się z różnych źródeł kulturowych.
24. Podaj argumenty przemawiające na rzecz tezy o społecznej, a nie biologicznej genezie ludzkiego postępowania.
- wszystkie swoiście ludzkie sposoby życia nie są efektem dziedziczenia biologicznego, lecz ludzie nabywają je od społeczeństwa, w którym się urodzili i w którym dorastają.
- społeczeństwo dyktuje ludziom, jak mają działać i jak myśleć, aby stać się pełnowartościowymi, dojrzałymi członkami społeczeństwa.
- społeczeństwo przekazuje i wpaja jednostce wzory i reguły życia zawarte w kulturze.
- jednostka wdraża się do sposobu życia swojej grupy i szerszego społeczeństwa przez uczenie się reguł i idei zawartych w kulturze.
- ludzkie społeczności żyją bardzo różnie.
- wzory, reguły czy idee, które w jednej społeczności wydają się oczywiste, w innej nie występują. W ich miejsce obowiązują wzory zupełnie odmienne, które z kolei wydają się dziwne i egzotyczne dla przybyszów.
25. Czym różni się socjalizacja od indoktrynacji i prania mózgów?
SOCJALIZACJA- nabywania przez jednostkę systemu wartości, norm oraz wzorów zachowań, obowiązujących w danej zbiorowości. Socjalizacja trwa przez całe życie człowieka. Socjalizacji dokonuje się poprzez oddziaływanie środowiska społecznego (np. rodziny, kolegów), osób (np. nauczyciela) lub instytucji (np. szkoły),
INDOKRYNACJA- proces systematycznego i świadomego wpajania członkom społeczeństwa określonej ideologii leżącej w interesie państwa. Indoktrynacja prowadzona jest za pomocą szczególnie zmasowanej i nieustępliwej propagandy, stosowanej przez środki masowego przekazu, system oświaty szkolnej i pozaszkolnej.
PRANIE MÓZGU- Pranie mózgu jest próbą systematycznego wpływania na czyjeś poglądy, postawy i przekonania. Jest to szereg zabiegów stosowanych w celu zmiany przekonań, uczuć potrzeb, postaw, po to, aby osoba manipulowana działała zgodnie z oczekiwaniami osoby manipulującej.
*Obecnie występuję w wielu dziedzinach życia politycznego, społecznego, reklamach, sektach religijnych i życiu rodzinnym.
* Najczęściej używanymi metodami prania mózgu są: izolacja, poniżanie i degradacja, monopolizacja uwagi, groźby i demonstracja wszechmocy oraz sporadyczne okazywanie pobłażliwości.
26. Wymień dominujące wartości pokolenia X,Y,Z.
Pokolenie X:
-pokolenie 1961-1981
-społeczeństwo zagubione w chaosie
-wykreowane przez modę wzorów
-szukające sensu życia
-białe kołnierzyki-dzieci baby bumer
Pokolenie Y:
-pokolenie milenium
-oswoić nowinki technologiczne
-cechuje ich duża pewność siebie
-opóźnione przejście w dorosłość
-są wykształceni, chcą być „prowadzeni za rączkę”
-uważają, że jeśli nie ma jakiejś rzeczy w sieci to nie istnieje
Pokolenie Z
- to osoby urodzone w latach 1995 - 2010, czyli w czasach dynamicznego wzrostu znaczenia internetu i nowych technologii komunikacyjnych. Pokolenie Z czasem określa się też, jako: Cyfrowi tubylcy Generacją M, Generacją C, czy Net Generation. Dla przedstawicieli tego pokolenia tzw. nowe technologie istniały “od zawsze” - były czymś zwyczajnym i codziennym. Można powiedzieć, że nowoczesna technologia stanowi dla nich naturalne środowisko niezbędne do sprawnego funkcjonowania.