WYMIEŃ DZIAŁY PEDAGOGIKI RESOCJALIZACYJNEJ I OPISZ WYBRANY
Teleologia wychowania resocjalizującego - odpowiada na pytania: co można osiągnąć, jakie są cele, czysto teoretyczny dział.
Teoria wychowania resocjalizującego - odpowiada na pytania: w jaki sposób osiągnąć dane cele
i jakie są zależności między sytuacjami wychowania resocjalizującego.
Metodyka wychowania resocjalizującego - odpowiada na pytania jakimi środkami można osiągnąć cele i jakie są zalecenia w tej pracy z osobą wymagającą resocjalizacji.
CO JEST PRZEDMIOTEM BADAŃ PEDAGOGIKI RESOCJALIZACYJNEJ
Przedmiot badań pedagogiki resocjalizacyjnej - wszelkie czynności, oddziaływania kierowane
ku osiągnięciu danego celu (resocjalizacji). Przedmiotem badań są także osoby zagrożone lub będące już niedostosowane społecznie. Profilaktyka - dla osób zagrożonych niedostosowaniem społecznym. Resocjalizacja - dla osób niedostosowanych społecznie. Działania postpenitencjarne - dla osób, które „wychodzą” z niedostosowania społecznego, umożliwiają powrót do społeczeństwa.
Wychowanie i kształcenie osób przejawiających charakterystyczny syndrom postaw antyspołecznych, świadczących o ich wadliwym przystosowaniu społecznym (Pytka).
W sensie ścisłym przedmiotem pedagogiki resocjalizacyjnej jest tzw. rzeczywistość wychowawcza, czyli całokształt czynników (obiektów i faktów) składających się na strukturę i przebieg procesu wychowawczego (Pytka).
TYPY PROFILAKTYKI
Typy profilaktyki ze względu na cel:
Profilaktyka objawowa - diagnoza, wykrycie, reagowanie.
Profilaktyka uprzedzająca - zneutralizowanie czynnika ryzyka.
Profilaktyka powstrzymująca - uniemożliwienie, utrudnienie.
Profilaktyka kreatywna - wzmacniająca pozytywnie.
Typy profilaktyki ze względu na czas:
Profilaktyka przedprzestępcza (predeliktualna).
Profilaktyka postpenitencjarna (opieka następcza - postdeliktualna).
KRYTERIA PRZYSTOSOWANIA
Biologiczne/ekologiczne - dążenie do zachowania własnej egzystencji, przetrwania w środowisku naturalnym czy społeczno-kulturowym.
Medyczno - psychiatryczne - stan doskonałego zdrowia psychicznego i fizycznego (zgodnie
z normami medycznymi). Zdrowa struktura osobowości i niezaburzone funkcje.
Psychologiczne - optymalne sposoby redukcji napięć wewnętrznych, utrzymywanie homeostazy psychicznej (subiektywne poczucie dobrego przystosowania, zadowolenia, szczęścia, itp.).
Interakcyjne - adekwatne reagowanie na bodźce pochodzące z otoczenia fizycznego i społecznego. Umiejętność przeciwstawiania się presji niekorzystnych czynników biopsychicznych, środowiskowych i sytuacyjnych.
Społeczne - zgodność postępowania i motywacji z powszechnie akceptowanymi wzorcami
i normami.
Pedagogiczne - dążenie do samo urzeczywistnienia, autonomii, samowychowania, rozwoju.
UJĘCIA NIEPRZYSTOSOWANIA
Definicje objawowe, czyli symptomatologiczne - według tej definicji nieprzystosowanie społeczne to zespół zachowań takich jak: uzależnienia, ucieczki, samobójstwa. Zwraca się uwagę na pewne symptomy świadczące o nieprzystosowaniu społecznym.
Definicje teoretyczne - oprócz objawów niedostosowania wskazuje się na pewne mechanizmy (Konstrukt teoretyczne np. postawy społeczne, motywacja, rola społeczna). Osoba niedostosowana społecznie to ta, która nie jest w stanie funkcjonować w danej roli społecznej.
Definicje operacyjne - wskazują na rodzaj narzędzia, według którego mierzy się natężenie niedostosowania społecznego (np. skala Pytki).
DEFINICJE PRZYSTOSOWANIA
Przystosowanie - to proces przystosowywania się.
Przystosowanie jest zjawiskiem uniwersalnym - różne sytuacje wymagają przystosowania się.
Przystosowanie jest procesem wymiany informacji i energii między organizmem a otoczeniem.
Na proces przystosowania składają się zachowania o charakterze akomodacji i asymilacji.
Przystosowanie się to rodzaj dialogu.
KRYTERIA OSOBOWOŚCI ANTYSPOŁECZNEJ WG DSM-IV
Brak umiejętności dostosowania się do norm (łamanie prawa).
Skłonność do oszustwa i kłamstwa dla zysku lub przyjemności.
Impulsywność, brak umiejętności planowania.
Drażliwość i agresywność (wyrażająca się w bójkach, napadach).
Lekkomyślne lekceważenie bezpieczeństwa własnego i innych osób.
Całkowita nieodpowiedzialność wyrażająca się w niezdolności do systematycznej pracy
i przestrzegania zobowiązań finansowych.
Brak wyrzutów sumienia, obojętność na zranienie kogoś, jego złe traktowanie lub okradanie.
ZASADY ORTODYDAKTYKI WG GĄSIORA
Zasada pomocy w nauce.
Zasada indywidualizacji.
Zasada dominacji wychowania nad nauczaniem.
Zasada dostosowania zadań do możliwości.
Zasada aktywności.
Zasada treści kształcących.
Zasada nauczania zespołowego.
CO TO JEST ORTODYDAKTYKA
Ortodydaktyka - „dydaktyka prostująca” - dotyczy osób niedostosowanych społecznie.
W ortodydaktyce chodzi o to, aby tak wpłynąć na jednostkę, aby stworzyć odpowiednie warunki, aby poczuł on wewnętrzną motywację do pozytywnego działania (np. do nauki, znalezienia pracy). Dawniej ortodydaktyka znaczyła to samo, co dziś pedagogika specjalna.
PRZEDSTAW DEFINICJĘ SYSTEMU ODDZIAŁYWAŃ RESOCJALIZUJĄCYCH
System - jest to uporządkowany zbiór działań w różnych płaszczyznach.
PŁASZCZYZNY SYSTEMU RESOCJALIZUJĄCEGO I JEGO CZĘŚCI SKŁADOWE
Płaszczyzna strukturalna:
Postulowanie.
Optymalizowanie.
Realizacja.
Płaszczyzna funkcjonalna:
Opieka.
Wychowanie.
Terapia.
Płaszczyzna proceduralna:
Psychotechnika.
Socjotechnika.
Kulturotechnika.
SCHARAKTERYZUJ RODZAJ ROZWIĄZAŃ ORGANIZACYJNYCH WYKORZYSTYWANYCH PRZY TWORZENIU ODDZIAŁÓW GRUP WYCHOWAWCZYCH
System homogeniczny - podobieństwo osób przebywających w danym zakładzie ze względu na jakąś wspólną cechę np.: zakład karny dla kobiet - wspólny czynnik płeć, poprawczak - wiek (nieletni).
System heterogeniczny - grupy są mieszane (np. zakład karny- kary odsiadują ludzie w różnym wieku, za różne przestępstwa).
DEFINICJA DIAGNOZY CAŁOŚCIOWEJ
Diagnoza całościowa - stan rozpoznania stanu rzeczy poprzez zaliczenie go do znanego typu lub gatunku posługując się przyczynowym i celowościowym wyjaśnieniem tego stanu rzeczy, określenie jego fazy obecnej oraz przewidywanego dalszego rozwoju.
WYMIEŃ TYPY DIAGNOZ CZĄSTKOWYCH I KRÓTKO JE SCHARAKTERYZUJ
Diagnozy cząstkowe:
Klasyfikacyjna - jej celem jest zaszeregowanie danego zjawiska do określonego typu. Poznaje cechy zjawiska oraz poszukuje (odpowiedniego do objawów) typu. Diagnoza klasyfikacyjna odpowiada na pytanie: co jest?
Genetyczna - poszukuje przyczyn istniejącego stanu rzeczy. Diagnoza genetyczna odpowiada na pytanie: dlaczego?
Znaczenia - diagnoza wynika z celowości. Mamy tu do czynienia z zasadą homeostazy (co istnieje w przyrodzie, w świecie w konkretnym celu). Diagnoza odpowiada na pytanie: po co?
Fazy - jej celem jest określenie, na jakim etapie znajduje się jednostka w konkretnej sytuacji. Diagnoza fazy odpowiada na pytanie: jakie? (jak długo?).
Prognostyczna - jej celem jest odpowiedź na pytanie: co będzie? Podejmowana jest próba wyprowadzenia wniosków z poprzednich diagnoz cząstkowych.
WYMIEŃ TYPY BŁĘDÓW DIAGNOSTYCZNYCH I KRÓTKO SCHARAKTERYZUJ
Błędy związane z gromadzeniem danych:
błąd obserwacji:
niedostrzeganie istniejących cech, które są ważne dla diagnozy przypadku,
spostrzeganie cech w zniekształconej jakościowej i ilościowej postaci,
niewykorzystanie informacji np.: że dana cecha nie występuje, a wiadomo, że jest ona charakterystyczna (np.: zaburzenie w zachowaniu).
błąd rejestracji dotyczący języka:
zabarwienie emocjonalne informujące o postawach informatora wobec badanego, a nie
o rzeczywistym stanie rzeczy,
w sytuacji, gdy abstrakcja zostanie zakwalifikowana jako przedmiot rzeczywisty,
różnice w rozumieniu tych samych określeń przez różnych ludzi.
Błędy rozumowania i oceniania:
błąd pierwszego wrażenia,
przypisywanie człowiekowi cech, których nie posiada,
pomieszanie cech ogólnych ze specyficznymi,
błąd fałszywej przyczyny,
konserwatyzm poznawczy.
WYMIEŃ RODZAJE ODDZIAŁYWAŃ TERAPEUTYCZNYCH I OPISZ JEDNO
Do najbardziej renomowanych i skutecznych form oddziaływania terapeutycznego należą:
Terapia behawioralna,
Teatr terapeutyczny,
Psychodrama,
Socjodrama,
Terapia multimodalna,
Muzykoterapia.
Muzykoterapia - Bogactwo form oddziaływań muzyki na organizm człowieka stwarza szerokie możliwości stosowania jej w praktyce resocjalizacyjnej. Muzyka w czasie jej odbioru praktycznie redukuje udział czynnika racjonalnego koncentrując swe działanie na sferze emocjonalnej. Wpływając na emocje człowieka kształtuje tym samym jego psychikę i wzbogaca życie wewnętrzne.
Rozróżniamy dwa podstawowe działy muzykoterapii:
muzykoterapię receptywną (bierną), czyli percypowanie muzyki,
muzykoterapię aktywną (czynną), czyli jej aktywne uprawianie
Funkcje muzykoterapii:
muzyka pozwala na docieranie do głęboko ukrytych konfliktów (rozładowanie napięcia, uspokojenie, rozluźnienie) oraz wydobywa i aktywizuje emocje
wspólne przeżywanie pozytywnych emocji daje szansę na przełamanie barier nieśmiałości, poznanie siebie nawzajem
poprawa nastroju uczestnika, dostarczenie pozytywnych przeżyć uczestnikowi, stwarzanie okazji do zabawy
pozwala na specyficzne doznania mogące doprowadzić do głębszego zainteresowania muzyką
upowszechnienie muzyki w społeczeństwie (f. kulturotwórcza).
NA CZYM POLEGA TERAPEUTYCZNA FUNKCJA SYSTEMU RESOCJALIZUJĄCEGO
Terapeutyczna funkcja systemu resocjalizacji obejmuje:
trafne i rzetelne diagnozowanie zaburzeń i dysfunkcji,
indywidualne i społeczne działanie wychowanków,
postulowanie określonych modyfikacji motywacji i postaw
stosowanie odpowiednich (optymalnych) - stosownie do rozpoznania diagnostycznego - środków leczenia somatycznego i psychologicznego, przywracających zaburzoną homeostazę somatyczną
i psychiczną jednostki.
Działania terapeutyczne interweniują w najgłębsze warstwy osobowości wychowanków i zwykle obejmują nie tylko modyfikację zachowań, ale także modyfikację funkcji struktur regulacyjnych osobowości, tj.: sieci poznawczej, popędowo-emocjonalnej, wartościująco-normatywnej. Trafne i rzetelne diagnozowanie zaburzeń i dysfunkcji, indywidualne i społeczne działanie wychowanków, postulowanie określonych modyfikacji motywacji i postaw praz stosowanie odpowiednich (optymalnych) - stosownie do rozpoznania diagnostycznego - środków leczenia somatycznego i psychologicznego, przywracających zaburzoną homeostazę somatyczną i psychiczną jednostki.
6