USTRÓJ RP 18.04.2015
ROZDZIAŁ IV
Tydzień sejmowy i tydzień niesejmowy
24 posiedzenia w roku co ok. 2tygodnie
W tygodniu sejmowym ma obradować sejm. Zazwyczaj obraduje od środy czasem od wtorku.
Posiedzenie jest zaplanowane precyzyjnie co do minuty.
Tydzień niesejmowy obrady plenarne, powinny zbierać się komisje żeby przygotować dokumenty do obrad planowych. Zwołuje się za moało posiedzeń w tygodniu niesejfowym
Niestety często zdarza się że wszystkie rzeczy które powinni robić w tygodniu niesejmowym robią w tygoniu sejmowym.
/sejm realizuje posiedzenia czyli pkt po pkt realizuje plan posiedzeń
Wewnętrzna organizacja sejmu
- płaszczyzna polityczna - kluby, frakcje partyjne, polityczne, wszyscy którzy weszli do sejmu w danej partii itp. Min. 15 os/klub, mniejsze są kołami. Nie jest regulowana przepisami prawa
- organ państwa - marszałek sejmu i wiecemarszałkami tworzą prezydium sejmu, płaszczyzna formalna sejmu. Jeżeli dołożymy do tego koła i kluby tworzy się komisję seniorów (senioralną), może powoływać komisję nadzwyczajną - zazwyczaj sejm w kadencji powołuje kilka. Projekt ustawa idzie do komisji, duże ustawy idą do 1 lub 2 komisji. Jeżeli jest jeszcze szersza tematycznie to zwoływana jest komisja nadzwyczajna. Jeżeli chce się wprowadzić oprawdę do konstytucji też na czas wprowadzenia tworzy się komisję nadzwyczajną
-komisja śledcza powoływana w celu wyjaśnienia konkretnej sprawy. Tryb jego działania określa ustawa. Mają długą tradycję parlamentarną. Gwarantuje udział w swoim składzie proporcjonalnie wszystkim klub. Jest niewielka i dlatego czasem tworzy to duży problem z proporcjonalnością. Ma wyjaśnić dużą sprawę. Afery itp. One rozwiązują takie sprawy. Komisje śledcze powinny kończyć swoją pracę raportem o sprawi i wnioskami o danej aferze np. należy zmienić przepisy bo to spowodowało powstanie afery.
Art. 112 mówi o regulaminie sejmu. Bardzo ważny dok. Mówiący o funkcjonowaniu sejmu. Uchwała jest aktem prawa wew. Obowiązującego a tą uznaje się za wyższe niż jest formalno-prawnie
Co znajduje się w regulaminie:
-organizacja wewnętrzne sejmu
-Porządek pracy
-Tryb powoływania i działania organów
-Sposób wykonywania obowiązków
JAWNOŚĆ - działanie transparentne, otwarcie działający, można śledzić dokumentację parlamentarną
Parlament składa się z sejmu i senatu
/sejm i senat działają oddzielnie. Każdy z nich robi co do niech należy w swoim gronie i siedzibie. Rozłączność jest cechą dwuizbowości
Zgromadzenie narodowe - przypadek bardzo wyraźnie przewidziany w konstytucji pod nadzorem marszałka sejmu czasem senatu. Przypadek wyjątkowy. Tylko sprawy dotyczące prezydenta tzn złożenie zaprzysiężenia prezydenta, uznanie trwałej niezdolności prezydenta, orędzie prezydenta, postawienie prezydenta w stan oskarżenia. Ma ono swój regulamin: na złożenie przysięgi i na orędzie
Art. 115
Kompetencje kontrolne: 2 historyczne instytucje
3 instytucje, procedury przy których sprawowana jest f. ochronna
Inetrpelacja poselska- poseł mógł zapytać o jakieś wydarzenie i zażądać informacji na ten ważny temat. Powinna być ustalana w sprawach zasadniczych. Odpowiedz w ciągu 2 tygodni od zadania pytania. Muszą odpowiedzieć
Zapytanie - sprawy mniejszego kalibru.
Nowa konstytucja wprowadziła 3 instytucję:
Odpowiedzi w sprawach bierzących - na każdym posiedzeniu sejmu zazwyczaj jest w czwartek od godz. 9 do 13. Odpowiadają na ok. 11 pytań. Nie cieszy się to popularnością.
Rząd w roku 2014 bardzo zdegradował interpelację, zostały zdjęte z obrad plenarnych i odpowiedzi udziela się korespondencyjnie
Kolejnym problemem - posłowie prowadzą wyścig kto złoży więcej. Jest to niezrozumiałe. Obecnie jest ok. kilkuset tysięcy interpelacji, kiedyś było ok. kilku-kilkunastu tysięcy
Sprawy zewnątrz sejmowe
Art. 116-117
Dotyczą spraw wojskowo militarnych. Międzynarodowych, zewnętrznych
Art. 116
Stan wojny, wygląda tak prawie od początku. Jest stanem międzypaństwowym
W naszej konstytucji tez się znajduje jednak nie jest konstytucyjnie uznany za stan nadzwyczajny.
Powinien być w dziale o stanach nadzwyczajnych, jest związany z sejmem który w imieniu RP wypowiada wojnę lub decyduje o podpisaniu pokoju
Sejm może podjąć decyzje o stanie wojny
- zbrojna napaść na państwo.
- wspólna obrona przeciw agresji na podstawie międzynarodowej umowy z innym krajem. Jeżeli naszego przyjaciela napadną też wchodzimy w stan wojny.
Przepis o zebranie się sejmu i obradującego o wprowadzeniu stanu wojny, nie na współczesną wojnę bo zakłada wojnę terytorialną jakie były do tej pory.
Stan wojny nie musi równać się z wojną. W przypadku ataku na naszego przyjaciela. Kiedy wojna się kończy to powstaje traktat pokojowy. Jeże nie podpisze się traktatu pokojowego to formalnie stan wojny się nie kończy. Jeżeli sejm nie może się zebrać to o stanie wojny decyduje prezydent. Nie może jednak decydować o stanie pokoju. Jst w konstytucjach od jakiś 200 lat
Art. 116. 1. Sejm decyduje w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej o stanie wojny i o zawarciu pokoju.
2. Sejm może podjąć uchwałę o stanie wojny jedynie w razie zbrojnej napaści na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub gdy z umów międzynarodowych wynika zobowiązanie do wspólnej obrony przeciwko agresji. Jeżeli Sejm nie może się zebrać na posiedzenie, o stanie wojny postanawia Prezydent Rzeczypospolitej.
Art. 117 - nowy pojawił się w czasie ostatnich kilkudziesięciu lat.
Jest wśród art. o sejmie i senacie ale nie ma w nim o nich wzmianki. Znalazł się tu ponieważ w czasie prac konstytucyjnych w pierwszym brzmieniu miał inną treść która uzasadniała jego miejsce w konstytucji. Były to info że sejm wyraża zgodę na użycie wojsk polski po za granicami na operacjach międzynarodowych w innych krajach. Przepis został przyjęty w tym brzmieniu. Kwaśniewski źle przyjął to głosowania, był przeciwny bo uważał że w kompetencji sejmu wyjdą z tego same problemy. Polecił 2 posłom odchodząc na miejsce prezydenta, alby dążyli do radykalnej zmiany:
Art. 117. Zasady użycia Sił Zbrojnych poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej określa ratyfikowana umowa międzynarodowa lub ustawa. Zasady pobytu obcych wojsk na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i zasady przemieszczania się
Formalnie jest to decyzja prezydenta na wniosek rządu.- 1 zdanie
Głównie decyzja rady ministrów - 2 zdanie
Art. 118 do końca rozdziału
Funkcja ustawodawcza sejmu - tryb ustawodawczy
Składa się z kilku zasadniczych etapów zawsze była i jest
Inicjatywa ustawodawcza- prawo wniesienia projektu ustawy z tym skutkiem prawym że sejm musi się nim zająć. Przysługuje to prawo posłom - grupa min 15 posłów lub poselską komisję sejmową. W ust 2 regulowana jest inicjatywa ustawodawcza przez obywateli RP, z reguły niechętnie przechodzą. Stosunek niechętny do inicjatywy ludowej.
Art. 118. 1. Inicjatywa ustawodawcza przysługuje posłom, Senatowi, Prezydentowi Rzeczypospolitej i Radzie Ministrów.
2. Inicjatywa ustawodawcza przysługuje również grupie co najmniej 100 000 obywateli mających prawo wybierania do Sejmu. Tryb postępowania w tej sprawie określa ustawa.
3. Wnioskodawcy, przedkładając Sejmowi projekt ustawy, przedstawiają skutki finansowe jej wykonania.
Art. 119
Mówi, że muszą być 3 czytania
Art. 119. 1. Sejm rozpatruje projekt ustawy w trzech czytaniach.
2. Prawo wnoszenia poprawek do projektu ustawy w czasie rozpatrywania go przez Sejm przysługuje wnioskodawcy projektu, posłom i Radzie Ministrów.
3. Marszałek Sejmu może odmówić poddania pod głosowanie poprawki, która uprzednio nie była przedłożona komisji.
4. Wnioskodawca może wycofać projekt ustawy w toku postępowania ustawodawczego w Sejmie do czasu zakończenia drugiego czytania projektu.
- pierwsze czytanie to przekonywanie i może się odbyć albo w sejmie albo w komisjach. Po zakończeniu prac i przekształceniem projektu idzie na 2 czytanie.
-drugie czytanie musi być już w sejmie, jest dyskusja, kluby debatują czy to co się zmieniło jest dobre czy złe. Wnoszone są kolejne poprawki. Jeżeli w 2 czytaniu zostaną wprowadzone do poprawki są odniesione do komisji i tam znowu przedyskutowane i ocenione czy komisja je ocenia negatywnie czy pozytywnie, jest to tylko opinia.
- w 3 czytaniu dopiero sejm określa czy zgadza się z poprawkami. Nie ma tu już dyskusji. Nie można zgłaszać poprawek. Poseł sprawozdawca mówi kilka zdań na ten temat i później jest głosowanie.
Poprawki może wnosić - wnioskodawcy projektu, posłom i Radzie Ministrów.
Ustęp 3 w obecnych czasach nie ma dużego znaczenia.
Ustęp 4 mówi o tym kiedy można wycofać projekt. Można to zrobić tylko do zakończenia 2 czytania. wnioskodawcy projektu, posłom i Radzie Ministrów.
Art. 120
Głosowanie
Art. 120. Sejm uchwala ustawy zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów, chyba że Konstytucja przewiduje inną większość. W tym samym trybie Sejm podejmuje uchwały, jeżeli ustawa lub uchwała Sejmu nie stanowi inaczej.
1) musimy sprawdzić czy na Sali jest przynajmniej połowa liczby posłów tzn 230 tzw.KWORUM
Debatować można bez kworum ale nie można głosować
2) Sejm uchwala ustawy zwykłą liczbą głosów tzn więcej niż przeciw, więcej niż połowa (zwykła, względna lub większość zawsze jest to więcej niż połowa) W Polsce są 3 rodzaje odpowiedzi. Za, przeciw i wstrzymał się. Jeżeli będzie 200 którzy się wstrzymali 16 jest za a 14 przeciw to ustawa przechodzi. Tego typu większością sejm tak głosuje chyba że jest przepis szczególny który reguluje inaczej. Technicznie głosowanie może się odbywać na 3 sposoby: głosowanie elektroniczne, głosowanie przez podniesienie ręki, głosowanie imienne i wrzucają to do urny.
Każda ustawa - bo wszystko co wychodzi z sejmu to ustawa - musi trafić do senatu i wnosi poprawki, nie wnosić poprawek i odrzucić ją całkowicie. Najczęściej senat wnosi poprawki. Ok. 60 % poprawek. Jeżeli nie wnosi poprawek to ustawa idzie do prezydenta do podpisu.
Senat wnosi od kilku do kilkunastu poprawek. Ma charakter prawniczy. Poprawki wymyśla biuro legislacyjne, a senat musi je przyjąć. Art. 120. Sejm uchwala ustawy zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów, chyba że Konstytucja przewiduje inną większość. W tym samym trybie Sejm podejmuje uchwały, jeżeli ustawa lub uchwała Sejmu nie stanowi inaczej. Komisja zarekomenduje poprawki, a sejm zadecyduje czy ma odrzucić czy przyjąć. Sejm zawsze poddaje wniosek o odrzucenie poprawek. Przy odrzuceniu w głosowaniu ważne jest większość głosów. Sejm przyjmuje ok. 60%poprwek senatu.
Art. 122 -
Co do zasady prezydent ma to co miał. Nie ma zastrzeżeń i podpisuje lub ma veto i trybunał konstytucyjny. Prezydent może korzystać tylko z jednego instrumentu. Prezydent nie może odmówić podpisania ustawy, jeżeli trybunał uzna że jest ona zgodna z konstytucją. Veto musi mieć uzasadnienie, które też może zostać odrzucone. Jeżeli trybunał stwierdzi, że tylko jeden artykuł jest niezgodny to albo jeżeli jest on bardzo istotny to ustawa trafia do kosza. Jeżeli nie jest bardzo istotny to wraca do senatu na poprawkę tego konkretnego artykułu.
Veto - uzasadnia co jest złe i oddaje do sejmu i tam musi przejść kolejny raz 3 czytania i zostać przegłosowany 3/5 głosów. Z zasady sejm się z prezydentem nie zgadza. Jeżeli uchwali 3/5 to veto jest odrzucone, gdy nie ma 3/5 to veto jest przyjęte. W okresie prezydentury Kaczyńskiego używał bardzo dużo Veto, więcej niż poprzednicy. Prezydent podpisuje i kieruje do dziennika ustaw. Najczęściej po 14 dniach od dnia ogłoszenia wchodzi w życie
Art. 122. 1. Po zakończeniu postępowania określonego w art. 121 Marszałek Sejmu przedstawia uchwaloną ustawę do podpisu Prezydentowi Rzeczypospolitej. Prezydent Rzeczypospolitej podpisuje ustawę w ciągu 21 dni od dnia przedstawienia i zarządza jej ogłoszenie w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej.
3. Przed podpisaniem ustawy Prezydent Rzeczypospolitej może wystąpić do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem w sprawie zgodności ustawy z Konstytucją. Prezydent Rzeczypospolitej nie może odmówić podpisania ustawy, którą Trybunał Konstytucyjny uznał za zgodną z Konstytucją.
4. Prezydent Rzeczypospolitej odmawia podpisania ustawy, którą Trybunał Konstytucyjny uznał za niezgodną z Konstytucją. Jeżeli jednak niezgodność z Konstytucją dotyczy poszczególnych przepisów ustawy, a Trybunał Konstytucyjny nie orzeknie, że są one nierozerwalnie związane z całą ustawą, Prezydent Rzeczypospolitej, po zasięgnięciu opinii Marszałka Sejmu, podpisuje ustawę z pominięciem przepisów uznanych za niezgodne z Konstytucją albo zwraca ustawę Sejmowi w celu usunięcia niezgodności.
5. Jeżeli Prezydent Rzeczypospolitej nie wystąpił z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego w trybie ust. 3, może z umotywowanym wnioskiem przekazać ustawę Sejmowi do ponownego rozpatrzenia. Po ponownym uchwaleniu ustawy przez Sejm większością 3/5 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów Prezydent Rzeczypospolitej w ciągu 7 dni podpisuje ustawę i zarządza jej ogłoszenie w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej. W razie ponownego uchwalenia ustawy przez Sejm Prezydentowi Rzeczypospolitej nie przysługuje prawo wystąpienia do Trybunału Konstytucyjnego w trybie ust. 3.
6. Wystąpienie Prezydenta Rzeczypospolitej do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem w sprawie zgodności ustawy z Konstytucją lub z wnioskiem do Sejmu o ponowne rozpatrzenie ustawy wstrzymuje bieg, określonego w ust. 2, terminu do podpisania ustawy.
Art. 123 - tryb pilny, szczególna sytuacja - projekt pilny
Art. 123. 1. Rada Ministrów może uznać uchwalony przez siebie projekt ustawy za pilny, z wyjątkiem projektów ustaw podatkowych, ustaw dotyczących wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej, Sejmu, Senatu oraz organów samorządu terytorialnego, ustaw regulujących ustrój i właściwość władz publicznych, a także kodeksów
Nie śpieszymy się przy konstytucji i budżecie.
Nie jest często stosowany.
Dotyczy sytuacji takich jak np. dopalacze. Chociaż tu nie użyli trybu pilnego w sensie formalno prawnym.
Art. 124. Do Senatu stosuje się odpowiednio przepisy art. 110, art. 112, art. 113 i art. 120.
Art. 112 - powoływanie komisji śledczej - nie dotyczy senatu. Jedna z kompetencji sejmu. Może być o wszystkim i decyduje bezwzględna większość. Żeby wynik był wiążący to frekwencja musi być ponad połowa uprawnionych obywateli. Czy jest ważne to znaczy czy jest zgodne z prawem.
Referendum
Referendum parlamentarne - o tym czy będzie referendum decyduje sejm albo prezydent za zgodą senatu
Art. 125. 1. W sprawach o szczególnym znaczeniu dla państwa może być przeprowadzone referendum ogólnokrajowe.
2. Referendum ogólnokrajowe ma prawo zarządzić Sejm bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów lub Prezydent Rzeczypospolitej za zgodą Senatu wyrażoną bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby senatorów.
3. Jeżeli w referendum ogólnokrajowym wzięło udział więcej niż połowa uprawnionych do głosowania, wynik referendum jest wiążący.
4. Ważność referendum ogólnokrajowego oraz referendum, o którym mowa w art. 235 ust. 6, stwierdza Sąd Najwyższy.
5. Zasady i tryb przeprowadzania referendum określa ustawa.
ZMIANA KONSTYTUCJI
Rozdział XII
3 różnice o znaczeniu zasadniczym
1 różnica
Art. 235. 1. Projekt ustawy o zmianie Konstytucji może przedłożyć co najmniej 1/5 ustawowej liczby posłów, Senat lub Prezydent Rzeczypospolitej.
2. Zmiana Konstytucji następuje w drodze ustawy uchwalonej w jednakowym brzmieniu przez Sejm i następnie w terminie nie dłuższym niż 60 dni przez Senat.
3. Pierwsze czytanie projektu ustawy o zmianie Konstytucji może odbyć się nie wcześniej niż trzydziestego dnia od dnia przedłożenia Sejmowi projektu ustawy.
4. Ustawę o zmianie Konstytucji uchwala Sejm większością co najmniej 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów oraz Senat bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby senatorów.
5. Uchwalenie przez Sejm ustawy zmieniającej przepisy rozdziałów I, II lub XII Konstytucji może odbyć się nie wcześniej niż sześćdziesiątego dnia po pierwszym czytaniu projektu tej ustawy.
6. Jeżeli ustawa o zmianie Konstytucji dotyczy przepisów rozdziału I, II lub XII, podmioty określone w ust. 1 mogą zażądać, w terminie 45 dni od dnia uchwalenia ustawy przez Senat, przeprowadzenia referendum zatwierdzającego. Z wnioskiem w tej sprawie podmioty te zwracają się do Marszałka Sejmu, który zarządza niezwłocznie przeprowadzenie referendum w ciągu 60 dni od dnia złożenia wniosku. Zmiana Konstytucji zostaje przyjęta, jeżeli za tą zmianą opowiedziała się większość głosujących.
7. Po zakończeniu postępowania określonego w ust. 4 i 6 Marszałek Sejmu przedstawia Prezydentowi Rzeczypospolitej uchwaloną ustawę do podpisu. Prezydent Rzeczypospolitej podpisuje ustawę w ciągu 21 dni od dnia przedstawienia i zarządza jej ogłoszenie w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej.
1)Poprawka musi być w jednakowym brzmieniu pojawia się w ustępie 2
2)Jeżeli sejm uchwali poprawkę 2/3 głosów ale senat odrzuci (nie uchwali bezwzględną większością) to wszystko idzie do kosza.
3)trzecia różnica pojawia się w ustępie 5, dotyczy samego referendum. Może pojawić się tylko wtedy gdy zmiana konstytucji dotyczy rozdziału I, II, XII. W innym przypadku referendum nie wchodzi w grę. Jeżeli referendum jest możliwe to może ono być ale nie musi. Jeżeli marszałek sejmu zarządzi referendum to zmiana konstytucji może być tylko jeżeli jest poparte większością głosów, ale nie musi do urn iść połowa obywateli. Nawet jak pójdzie tylko 5%, istotne jest że większość będzie głosować za zmianą. Marszałek ma 60 dni od złożenia wniosku na przeprowadzenie referendum. Tylko marszałek może zadecydować o referendum na wniosek prezydenta, senatu lub co najmniej 1/5 ustawowej liczby głosów. Przy zmianie konstytucji prezydent nie ma nic do gadania, nie ma veto ani żadnego innego instrumentu odrzucającego podpisanie poprawki.
Rozdział X Finanse Publiczne
Art. 216. 1. Środki finansowe na cele publiczne są gromadzone i wydatkowane w sposób określony w ustawie.
2. Nabywanie, zbywanie i obciążanie nieruchomości, udziałów lub akcji oraz emisja papierów wartościowych przez Skarb Państwa, Narodowy Bank Polski lub inne państwowe osoby prawne następuje na zasadach i w trybie określonych w ustawie.
3. Ustanowienie monopolu następuje w drodze ustawy.
4. Zaciąganie pożyczek oraz udzielanie gwarancji i poręczeń finansowych przez państwo następuje na zasadach i w trybie określonych w ustawie.
5. Nie wolno zaciągać pożyczek lub udzielać gwarancji i poręczeń finansowych, w następstwie których państwowy dług publiczny przekroczy 3/5 wartości rocznego produktu krajowego brutto. Sposób obliczania wartości rocznego produktu krajowego brutto oraz państwowego długu publicznego określa ustawa.
Unia tego wymaga ale nie jest to żelazna zasada. W PL jest to unormowane w konstytucji
Konstytucja mówi o 60% a ustawa mówi o 3 progach tzn. 1 -50%, 2-55%, 3-60%
Art. 219. 1. Sejm uchwala budżet państwa na rok budżetowy w formie ustawy budżetowej.
2. Zasady i tryb opracowania projektu budżetu państwa, stopień jego szczegółowości oraz wymagania, którym powinien odpowiadać projekt ustawy budżetowej, a także zasady i tryb wykonywania ustawy budżetowej określa ustawa.
3. W wyjątkowych przypadkach dochody i wydatki państwa w okresie krótszym niż rok może określać ustawa o prowizorium budżetowym. Przepisy dotyczące projektu ustawy budżetowej stosuje się odpowiednio do projektu ustawy o prowizorium budżetowym.
4. Jeżeli ustawa budżetowa albo ustawa o prowizorium budżetowym nie weszły w życie w dniu rozpoczęcia roku budżetowego, Rada Ministrów prowadzi gospodarkę finansową na podstawie przedłożonego projektu ustawy.
W dobrze rządzonym państwie początek grudnia, listopad powinna być stworzona ustawa budżetowa na kolejny rok. Zazwyczaj to się nie udaje i jest to luty albo marzec.
Art. 220. 1. Zwiększenie wydatków lub ograniczenie dochodów planowanych przez Radę Ministrów nie może powodować ustalenia przez Sejm większego deficytu budżetowego niż przewidziany w projekcie ustawy budżetowej.
2. Ustawa budżetowa nie może przewidywać pokrywania deficytu budżetowego przez zaciąganie zobowiązania w centralnym banku państwa.
Przedłożony projekt budżetu mają założony deficyt, konstytucja zakazuje zwiększania deficytu przez sejm. Można przeznaczać na inne rzeczy jednak deficyt nie może zostać przekroczony, jedno dostaje, inne traci. Deficyt można sfinansować na rynku finansowym. Zniechęcenie rządzących do zwiększania deficytu a trzeba go zmniejszać.
Art. 221. Inicjatywa ustawodawcza w zakresie ustawy budżetowej, ustawy o prowizorium budżetowym, zmiany ustawy budżetowej, ustawy o zaciąganiu długu publicznego oraz ustawy o udzielaniu gwarancji finansowych przez państwo przysługuje wyłącznie Radzie Ministrów.
Szczególna rola rządów,
Art. 222. Rada Ministrów przedkłada Sejmowi najpóźniej na 3 miesiące przed rozpoczęciem roku budżetowego projekt ustawy budżetowej na rok następny. W wyjątkowych przypadkach możliwe jest późniejsze przedłożenie projektu.
Co rocznie rząd musi przedłożyć projekt ustawy budżetowej, min. 3 miesiące wcześniej. W wyjątkowej sytuacji można złożyć go później. O wyjątkowej sytuacji decyduje rząd
Art. 223. Senat może uchwalić poprawki do ustawy budżetowej w ciągu 20 dni od dnia przekazania jej Senatowi.
Senat ma 20 dni i jest ograniczony w ustawie budżetowej. Senat nie może odrzucić ustawy budżetowej, może uchylić poprawki
Art. 224. 1. Prezydent Rzeczypospolitej podpisuje w ciągu 7 dni ustawę budżetową albo ustawę o prowizorium budżetowym przedstawioną przez Marszałka Sejmu. Do ustawy budżetowej i ustawy o prowizorium budżetowym nie stosuje się przepisu art. 122 ust. 5.
2. W przypadku zwrócenia się Prezydenta Rzeczypospolitej do Trybunału Konstytucyjnego w sprawie zgodności z Konstytucją ustawy budżetowej albo ustawy o prowizorium budżetowym przed jej podpisaniem, Trybunał orzeka w tej sprawie nie później niż w ciągu 2 miesięcy od dnia złożenia wniosku w Trybunale.
Prezydent został pozbawiony veto w stosunku do ustawy budżetowej. Budżet należy bezwzględnie odpolitycznić. Po 3 miesiącach od wprowadzenia projektu na biurko prezydenta powinna trafić ustawa budżetowa. W przeciwnym razie prezydent może rozwiązać rząd. Wprowadza wotum nieufności.
Absolutorium rządu - rozliczenie z budżetu, stwierdzenie prawidłowości działania finansowego organu wykonawczego. Tutaj rząd.
Art. 226. 1. Rada Ministrów w ciągu 5 miesięcy od zakończenia roku budżetowego przedkłada Sejmowi sprawozdanie z wykonania ustawy budżetowej wraz z informacją o stanie zadłużenia państwa.
2. Sejm rozpatruje przedłożone sprawozdanie i po zapoznaniu się z opinią Najwyższej Izby Kontroli podejmuje, w ciągu 90 dni od dnia przedłożenia Sejmowi sprawozdania, uchwałę o udzieleniu lub o odmowie udzielenia Radzie Ministrów absolutorium.
W ciągu 5 miesięcy od ustalenia budżetu należy dostarczyć sprawozdanie do sejmu z rozliczeniem budżetu poprzedniego.
Art. 227. 1. Centralnym bankiem państwa jest Narodowy Bank Polski. Przysługuje mu wyłączne prawo emisji pieniądza oraz ustalania i realizowania polityki pieniężnej. Narodowy Bank Polski odpowiada za wartość polskiego pieniądza.
2. Organami Narodowego Banku Polskiego są: Prezes Narodowego Banku Polskiego, Rada Polityki Pieniężnej oraz Zarząd Narodowego Banku Polskiego.
3. Prezes Narodowego Banku Polskiego jest powoływany przez Sejm na wniosek Prezydenta Rzeczypospolitej na 6 lat.
4. Prezes Narodowego Banku Polskiego nie może należeć do partii politycznej, związku zawodowego ani prowadzić działalności publicznej nie dającej się pogodzić z godnością jego urzędu.
5. W skład Rady Polityki Pieniężnej wchodzą Prezes Narodowego Banku Polskiego jako przewodniczący oraz osoby wyróżniające się wiedzą z zakresu finansów, powoływane na 6 lat, w równej liczbie przez Prezydenta Rzeczypospolitej, Sejm i Senat.
6. Rada Polityki Pieniężnej ustala corocznie założenia polityki pieniężnej i przedkłada je do wiadomości Sejmowi równocześnie z przedłożeniem przez Radę Ministrów projektu ustawy budżetowej. Rada Polityki Pieniężnej, w ciągu 5 miesięcy od zakończenia roku budżetowego, składa Sejmowi sprawozdanie z wykonania założeń polityki pieniężnej.
7. Organizację i zasady działania Narodowego Banku Polskiego oraz szczegółowe zasady powoływania i odwoływania jego organów określa ustawa.