Bezpieczeństwo i higiena pracy: to ogół norm
prawnych oraz środków badawczych,
organizacyjnych i technicznych, mających na celu
stworzenie pracownikowi takich warunków pracy,
aby mógł on wykonywać pracę w sposób
produktywny, bez narażenia go na
nieuzasadnione ryzyko wypadku lub choroby
zawodowej oraz nadmierne obciążenie fizyczne i
psychiczne.
bezpieczeństwo pracy - to ochrona życia
pracownika
higiena pracy - to ochrona zdrowia pracownika
W istocie ochrona dotyczy pracownika, a nie pracy
jaką on wykonuje, a ściślej jest to
ochrona jego praw pracowniczych.
Ergonomia jest to nauka stosowana, zmierzająca do optymalnego dostosowania narzędzi, maszyn, urządzeń, technologii, organizacji i materialnego środowiska pracy oraz przedmiotów powszechnego użytku do wymagań i potrzeb fizjologicznych, psychicznych i społecznych człowieka".
Ergonomia korekcyjna - zajmuje się analizą już istniejących stanowisk pracy lub narzędzi do niej używanych. Uwzględnia ich dostosowanie do psychofizycznych możliwości pracowników.
Ergonomia koncepcyjna - to przede wszystkim ludzkie zespoły specjalistów, zajmujące się takim projektowaniem stanowiska pracy bądź narzędzi i urządzeń stosowanych w czasie pracy, aby spełniały one wymogi ergonomii.
Stanowisko pracy dla danego pracownika to konfiguracja:
środków pracy
w przestrzeni pracy
otoczonych przez środowisko pracy (PN - EN 614 - 1)
metoda OWAS - Analizując charakterystykę pracy na danym stanowisku można ocenić obciążenie pracą w zależności od pozycji przyjmowanej w czasie wykonywania obowiązków służbowych oraz ruchów ciała. Cyfry określające pozycje składowe położenia pleców, ramion i nóg tworzą kod pozycji pracy.
Czynniki środowiska pracy
Fizyczne
hałas
drgania (wibracja)
promieniowanie (jonizujące, podczerwone, nadfioletowe, laserowe)
pole elektromagnetyczne
elektryczność statyczna
pyły przemysłowe
czynniki niebezpieczne mogące prowadzić do urazów:
Chemiczne
w zależności od możliwych skutków i rodzaju ich
działania:
toksyczne
drażniące
uczulające
rakotwórcze
mutagenne
upośledzające funkcje rozrodcze
w zależności od sposobów wchłaniania:
przez drogi oddechowe
przez skórę i błony śluzowe
przez przewód pokarmowy
Biologiczne
mikroorganizmy
bakterie
wirusy
grzyby
pierwotniaki
substancje wytwarzane
przez mikroorganizmy
toksyny
alergeny
makroorganizmy
rośliny
zwierzęta
Psychofizyczne
obciążenie fizyczne (statyczne
i dynamiczne)
obciążenie nerwowo-psychiczne:
obciążenie umysłu
obciążenie lub niedociążenie percepcyjne
obciążenie emocjonalne
NAJWYŻSZE DOPUSZCZALNE STĘŻENIE (NDS), NAJWYŻSZE DOPUSZCZALNE NATĘŻENIE (NDN)- średnie ważone, którego oddziaływanie na pracownika w ciągu 8-godzinnego dobowego i tygodniowego, określonego w Kodeksie pracy, wymiaru czasu pracy, przez okres jego aktywności zawodowej, nie powinno spowodować ujemnych zmian w jego stanie zdrowia oraz stanie zdrowia jego przyszłych pokoleń.
Badania i pomiary czynników szkodliwych dla zdrowia występujących
w zakładach pracy powinny być przeprowadzane nie rzadziej niż:
raz na dwa lata - jeśli stężenie (natężenie) określonego czynnika podczasostatniego badania wyniosło poniżej 0,5 wartości najwyższego dopuszczalnegostężenia (natężenia),
raz w roku - jeśli stwierdzono stężenie (natężenie) określonego czynnika
od 0,5 do 1,0 wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia (natężenia),
raz na 6 miesięcy:
- jeśli stwierdzono przekroczenie najwyższego
dopuszczalnego stężenia (natężenia) danego czynnika,
- w razie występowania czynników rakotwórczych,
- w razie narażenia pracowników na działanie kilku
substancji chemicznych -
jeżeli suma ilorazów średnich stężeń tych substancji do wartości ich
najwyższych dopuszczalnych stężeń przekracza 1.
Pomiary pola magnetycznego stałego lub pola elektromagnetycznego
o częstotliwości 50 Hz albo 1÷ 100 kHz powinny być wykonywane:
co najmniej raz na 3 lata - jeżeli podczas ostatniego pomiaru uzyskano wynik o wartościach, dla których czas przebywania pracowników w strefie zagrożenia nie przekracza 0,5 czasu dopuszczalnego,
co najmniej raz w roku - jeżeli w wyniku ostatniego pomiaru uzyskano
wynik o wartościach, dla których czas przebywania pracowników w strefie zagrożenia przekracza 0,5 czasu dopuszczalnego,
każdorazowo - w razie zmiany warunków eksploatacji źródeł pól magnetycznych lub elektromagnetycznych, które mogą wpłynąć na
rozkład stref ochronnych.
Rezonans powoduje niebezpieczeństwo wybroczyn, krwotoków,
a nawet rozerwania narządów. Ponadto wibracja powoduje m.in.:
niedokrwienie części ciała, zmiany zwyrodnieniowe stawów (zwłaszcza
nadgarstków, łokci i kręgosłupa), zaburzenia czucia, ból kończyn,
zwyrodnienia w rdzeniu kręgowym i mózgu.
Odległości między sąsiednimi monitorami powinny wynosić co najmniej 60 cm, a między pracownikiem i tyłem sąsiedniego monitora - co najmniej 80 cm
Na każdego pracownika w pomieszczeniu z komputerami powinno przypadać:
13 mwolnej objętości pomieszczenia,
2 m wolnej powierzchni podłogi
wysokość pomieszczenia powinna wynosić przynajmniej 3 m (warunkowo 2,5 m)
Odległość oczu pracownika od ekranu monitora powinna wynosić od 40 do 75 cm.
Metoda chronometrażowa oceny ciężkości pracy.
Jedną z form szacowania ciężkości pracy na podstawie wydatku energetycznego jest metoda chronometrażowo - tabelaryczna Lehmanna.
Uwzględnia pozycję i grupy mięśni zaangażowane w wykonywaną pracę fizyczną.
Składa się ona z dwóch etapów.
W pierwszym z nich dokonywana jest ocena zajmowanych pozycji ciała podczas pracy i na tej podstawie szacuje wydatek energetyczny wynikający z utrzymania tych pozycji posiłkując się normatywami zamieszczonymi w pierwszej części tabeli 19.
W drugim etapie na podstawie czynności wykonywanych podczas dnia pracy ocenia się główne grupy mięśni wykonujących dane czynności i na tej podstawie wykorzystując normatywy ujęte w drugiej części tabeli 19. szacuje się wydatek energetyczny niezbędny na wykonanie tych czynności.
Całkowity wydatek energetyczny określa się po zsumowaniu wyników uzyskanych z obu etapów.
ASB = automatyka systemu bezpieczeństwa
Piramida zdarzeń wypadkowych Heinricha
Wypadki
Zdarzenia prawie wypadkowe
Niebezpieczne sytuacje
Błędy i odchylenia
Metodę identyfikowania zagrożeń może ustalić zespół oceniający ryzyko zawodowe, biorąc pod uwagę:
cel analizy
obiekt analizy
dostępne informacje
dostępne zasoby
czas analizy
SZBP
S - system
Z - zarządzania
B - bezpieczeństwem
P - pracy
Metoda szacowania ryzyka zawodowego
RISC SCORE
R = S x E x P
R - wartość ryzyka zawodowego
S - możliwe skutki zdarzenia, straty spowodowane przez zdarzenia,
E - ekspozycja na zagrożenie,
P - prawdopodobieństwo wystąpienia strat
Zagrożenie znaczące :
zagrożenie mogące spowodować poważne i nieodwracalne uszkodzenie zdrowia lub śmierć, występujące w szczególności podczas wykonywania prac szczególnie niebezpiecznych lub w sytuacjach poważnych awarii.
Pracodawca jest obowiązany do ustalenia i
aktualizowania wykazu prac szczególnie
niebezpiecznych występujących w zakładzie
pracy oraz powinien określić szczegółowe
wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy
przy wykonywaniu prac szczególnie
niebezpiecznych, a zwłaszcza zapewnić:
bezpośredni nadzór nad tymi pracami wyznaczonych w tym celu osób,
odpowiednieśrodkizabezpieczające,
instruktaż pracowników obejmujący w szczególności:
imienny podział pracy,
kolejność wykonywania zadań,
wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy przy poszczególnych czynnościach
Obecnie ochrona pracy jest istotnym elementem prawa pracy regulującego relację pomiędzy pracodawcą a pracownikiem.
Za wypadek przy pracy uważa się zdarzenie nagłe,
wywołane przyczynązewnętrzną, które nastąpiło w związku z pracą i gdzie wystąpił uraz:
Za chorobę zawodową uważa się chorobę określoną w wykazie chorób zawodowych, jeśli została spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy lub sposobem wykonywania pracy.
. do gaszenia urządzeń elektrycznych
pod napięciem stosować gaśnice śniegowe (CO2).
Piktogramy dla grup pożarowych
Grupa A - pożary ciał stałych głównie pochodzenia organicznego, przy spalaniu których obok innych zjawisk występuje zjawisko żarzenia
Grupa B - pożary cieczy palnych lub materiałów topiących się
Grupa C - pożary gazów
Grupa D - pożary metali
bezpieczeństwo żywności
- jest to ogół warunków, które muszą być
spełnione i działań, które muszą być podejmowane
na wszystkich etapach produkcji i obrotu żywnością
oraz środkami żywienia zwierząt gospodarskich w
celu zapewnienia zdrowia i życia człowieka.
HACCP - Analiza Zagrożeń i Krytyczne Punkty Kontroli
Dobra praktyka produkcyjna (GMP) - są to działania, które muszą być podjęte, i warunki, które muszą być spełniane, aby produkcja żywności oraz materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością odbywały się w sposób zapewniający właściwą jakość zdrowotną żywności, zgodnie z przeznaczeniem.
Dobra praktyka higieniczna (GHP) - oznacza działania, które muszą być podjęte, i warunki higieniczne, które muszą być spełniane i kontrolowane na wszystkich etapach produkcji lub obrotu, aby zapewnić bezpieczeństwo żywności.