Budowa komórki
Budowa komórki
Błona komórkowa
Skład:
Lipidy: fosfolipidy, sterole, glikolipidy, sfingolipidy, cerebrozydy
Białka:
a) powierzchniowe: hydrofilne, hydrofobowe
b) integralne
Charakter błony komórkowej:
- elastyczna
- półstała
- dynamiczna
- selektywna
- spolaryzowana
Ściana komórkowa
Ściana pierwotna
A) składniki szkieletowe (40% s.m.)
- celuloza - rośliny
- ksyloza lub mannoza - niektóre glony
- chityna - grzyby
- kwas pimelinowy i muraminowy - bakterie i sinice
B) składniki podłoża (60% s.m.)
- pektyny
- hemicelulozy
- białka
C) woda
Ściana Ściana pierwotna wtórna
a) inkrustacja (wewnątrz istniejącej ściany)
- lignina - drewnienie
- CaCO3 i SiO2 - mineralizacja
b) adkrustacja (na zewnątrz ściany pierwotnej)
- polisacharydy
1
Budowa komórki Eukariotycznej i funkcje jej organelli
PRZESTRZENNA ORGANIZACJA KOMÓRKI EUKARIOTYCZNEJ:
Komórka eukariotyczna zawiera składniki PLAZMATYCZNE i
NIEPLAZMATYCZNE.
Do pierwszych zaliczamy: cytoplazmę, jądro komórkowe wraz z jąderkiem, mitochondria,
siateczkę wewnątrzplazmatyczną, lizosomy i aparat GOLGIEGO oraz plastydy,
występujące tylko w komórkach roślinnych. Wszystkie te składniki jako całość nazwano
PROTOPLASTEM.
Nie plazmatyczne składniki to: niektóre wakuole (wodniczki) wraz z ich zawartością oraz
ściana komórkowa, występująca w komórkach bakterii, grzybów i ogromnej większości
roślin.
Wymienione składniki komórki nie występują u wszystkich organizmów.
Komórki zwierzęce pozbawione są plastydów oraz ściany komórkowej. Także wakuole w
komórce roślinnej i zwierzęcej pełnią odmienne funkcje, mają różną postać i zawartość.
KOMÓRKA - stanowi podstawową jednostkę strukturalną i funkcjonalną organizmów
żywych. Jest zarazem najmniejszą strukturą, zdolną do samodzielnego życia.
KOMÓRKI EUKARIOTYCZNE - reprezentują bardziej zaawansowany ewolucyjnie typ
organizacji. Budują wszystkie organizmy poza bakteriami i sinicami. Przeważająca część
ich informacji genetycznej zdeponowana jest w wyraźnie wyodrębnionym z cytoplazmy
jądrze.
informacja genetyczna występuje w jądrze w postaci chromatyny - złożonego
kompleksu nukleoproteidowego: głównymi jego składnikami są zasadowe białka histony i
DNA.
na terenie cytoplazmy występuje silnie rozbudowany system błon biologicznych,
tworzące często wyodrębnione przedziały.
Większość ważnych funkcji komórek eukariotycznych realizowanych jest, nie
bezpośrednio w cytoplazmie, lecz w bardzo wyspecjalizowanych organellach
komórkowych. Część z nich posiada nawet własną informację genetyczną i wykazuje
stosunkowo wysoką anatomię.
RODZAJE ORGANELLI W KOMÓRKACH EUKARIOTYCZNYCH Błony biologiczne -
zewn. błona komórkowa (u roślin zwana plazmolemmą), błona ograniczająca wodniczki
(tonoplast), wew. błony budujące tzw. siateczkę śródplazmatyczną oraz otoczki
1
Budowa komórki i funkcje jej składników
Cytoplazma
Cytoplazma stanowi zwykle główną masę komórki. Jej właściwości fizyczne podobne są
do właściwości roztworu koloidowego. Jest bezbarwna przezroczysta, półpłynna,
śluzowata o gęstości nieco większej od wody. Ma zdolność ciągłego ruchu. W jej skład
wchodzą: woda, białka, lipidy, węglowodany i inne związki organiczne i nie organiczne.
Cytoplazma nie ma jednolitej struktury. Jest zróżnicowana na cytoplazmę podstawową i
siateczkę śródplazmatyczną - retikulum endoplazmatyczne.
Cytoplazma podstawowa stanowi bezpostaciowy ośrodek zwany też cytozolem lub
matriks, składający się w dużej mierze z białek.
Siateczka śródplazmatyczna zbudowana jest błon cytoplazmatycznych, tworzących
system rurek i cystern przenikających cytoplazmę podstawową. Ten system błon dzieli
cytoplazmę na odrębne przedziały, w których mogą przebiegać bez zakłóceń różne
reakcje enzymatyczne. Część błon retikulum endoplazmatycznego jest gładka - to tzw.
retikulum endoplazmatyczne gładkie, a część błon jest szorstka, pokryta rybosomami -
jest to tzw. retikulum endoplazmatyczne szorstkie. Od błon gładkiego retikulum
endoplazmatycznego mogą oddzielać się pęcherzyki, które przekształcają się w wakuole
i mikrociałka, takie jak sferosomy, peroksysomy itp. Siateczka śródplazmatyczna pełni
ważną rolę w syntezie białek i lipidów oraz w przemieszczaniu się różnych związków w
komórce.
cytoplazma - substancja koloidalna, wypełniająca wnętrze komórki
w skład cytoplazmy wchodzą globuliny o charakterze enzymatycznym, białka
fiblyralne tworzące cytoszkielet, lipidy, węglowodany oraz woda
Błony cytoplazmatyczne
Plazmalemma - żywa, półprzepuszczalna błona białkowo-lipidowa, okalająca cytoplazmę
(protoplast). Lipidy połączone są z białkami w taki sposób, że tworzą coś w rodzaju
płynnej moaziki. Kontroluje metabolizm komórki regulując przepływ różnego rodzaju
związków.
Siateczka wewnątrz plazmatyczna (retikulum endoplazmatyczne) - struktura wewnątrz
cytoplazmy o charakterze błoniastym składająca się z zespołu kanalików, pęcherzyków
lub banieczek, często łączących się ze sobą, ograniczonych błoną białkowo-lipidową.
Rodzaje:
1