Anapanasati Sutta
(Sutta o Świadomości Oddychania)
(MN 118)
Tak oto słyszałem:
Pewnego razu Błogosławiony przebywał w Savatthi we Wschodnim Sanktuarium, w pałacu matki Migara, razem z wieloma słynnymi, starszymi uczniami — z Czcigodnym Sariputtą, Czcigodnym Maha Moggallaną, Czcigodnym Maha Kassapą, Czcigodnym Maha Kaccaną, Czcigodnym Maha Kotthitą, Czcigodnym Maha Kappiną, Czcigodnym Maha Cundą, Czcigodnym Revatą, Czcigodnym Anandą i innymi słynnymi starszymi uczniami. W tym właśnie czasie starsi mnisi nauczali i dawali instrukcje innym, młodszym. Niektórzy starsi mnisi nauczali i dawali instrukcje dziesięciu mnichom, inni nauczali i dawali instrukcje dwudziestu mnichom, inni nauczali i dawali instrukcje trzydziestu mnichom, inni nauczali i dawali instrukcje czterdziestu mnichom. Nowi mnisi będący pouczeni i poinstruowani przez starszych mnichów zauważali wielkie, następujące po sobie znamienne cechy.
Pewnego razu —w dzień Uposatha, piętnastego, w noc pełni Księżyca ceremonii Pavarany — Błogosławiony usiadł w otoczeniu mnichów na wolnym powietrzu. Spoglądawszy na milczące zgromadzenie mnichów, tak do nich przemówił:
"Mnisi, jestem zadowolony waszą praktyką. Jestem szczerze zadowolony waszą praktyką. Tak rośnie jeszcze większy upór by osiągnąć to co jeszcze nie zostało osiągnięte, dosięgnięcie tego co jeszzce nie zostało dosięgnięte, realizacja tego co jeszzce nie zostalo zrealizowane. Pozostanę tutaj w Savatthi [jeszcze] przez miesiąc "'Białej Lilii Wodnej", czwarty miesiąc deszczów."
Mnisi rozproszeni po prowincji usłyszeli: "Błogosławiony rzekł, że pozostanie w Savatthi [jeszcze] przez miesiąc "'Białej Lilii Wodnej", czwarty miesiąc deszczów." Tak też wyruszyli do Savatthi by ujrzeć Błogosławionego.
Wtedy też starsi mnisi nauczali i dawali instrukcje jeszcze bardziej intensywniej. Niektórzy starsi mnisi nauczali i dawali instrukcje dziesięciu mnichom, inni nauczali i dawali instrukcje dwudziestu mnichom, inni nauczali i dawali instrukcje trzydziestu mnichom, inni nauczali i dawali instrukcje czterdziestu mnichom. Nowi mnisi będący pouczeni i poinstruowani przez starszych mnichów zauważali wielkie, następujące po sobie znamienne cechy.
Pewnego razu —w dzień Uposatha, piętnastego, w noc pełni Księżyca miesiąca Białej Lilii Wodnej, czwartego miesiąca deszczów — Błogosławiony usiadł w otoczeniu mnichów na wolnym powietrzu. Spoglądawszy na milczące zgromadzenie mnichów, tak do nich przemówił:
"Mnisi, to zgromadzenie jest wolne od czczej mowy, pozbawione czczej mowy, jest ustalone na silnym rdzeniu: taka jest ta wspólnota mnichów, takie jest to zgromadzenie. Takie zgromadzenie jest warte darów, warte opieki, warte ofiar, warte szacunku, niezrównane pole dla osiągania zasług dla świata: takia jest ta wspólnota mnichów, takie jest to zgromadzenie. Takie zgromadzenie, którem ofiarowany miały dar staje się wielkim a wielki dar jeszcze większym: takia jest ta wspólnota mnichów, takie jest to zgromadzenie. Takie zgromadzenie jest ciężko znaleźć na świecie: taka jest ta wspólnota mnichów, takie jest to zgromadzenie — takie zgromadzenie warte jest by podróżować wiele mil, przemierzać prowincje by je ujrzeć.
"W tym mnisim zgromadzeniu są mnisi będący Arahantami, tymi których umysłowy strumień się zakończył, tymi którzy osiągnęli spełnienie, spełnili zadanie, zrzucili ciężar, osiągnęli prawdziwy cel, całkowicie wykorzenili przyczynę stawania się, ci którzy spełnili się przez prawdziwe poznanie: tacy mnisi są w tej mnisiej wspólnocie.
"W tym mnisim zgromadzeniu są mnisi, którzy całkowicie przerwali pierwsze pięć pęt, ci narodzą się ponownie [w Czystych Domostwach], ci będą prawdziwie nieprzywiązani, nigdy więcej nie powrócą do tego świata: tacy mnisi są w tej mnisiej wspólnocie.
"W tym mnisim zgromadzeniu są mnisi, którzy całkowicie przerwali [pierwsze] trzy peta, ci przytłumiwszy namiętności, odrazę i ułudę są "tymi-którzy-raz-powrócą", ci powrócą tylko raz do tego świata: tacy mnisi są w tej mnisiej wspólnocie.
"W tym mnisim zgromadzeniu są mnisi, którzy całkowicie przerwali pierwsze pięć pęt, ci są zwycięzcami-strumienia, wytrwałymi, którzy już nigdy nie narodzą się w stanie nieszczęścia, ci zdążają do samoprzebudzenia: tacy mnisi są w tej mnisiej wspólnocie.
"W tym mnisim zgromadzeniu są mnisi pozostający oddani rozwojowi czterech ram wiedzy… czterem prawym wysiłkom… czterem podstawom mocy… pięciu zdolnościom… pięciu siłom… siedmiu czynnikom Przebudzenia… Szlachetnej Ośmiostopniowej Ścieżce: tacy mnisi są w tej mnisiej wspólnocie.
"W tym mnisim zgromadzeniu są mnisi pozostający oddani rozwojowi dobrej woli… współczucia… szacunku… opanowania…[świadomości] marności [ciała]… świadomości nietrwałości: tacy mnisi są w tej mnisiej wspólnocie.
"W tym mnisim zgromadzeniu są mnisi oddani świadomości oddychania.
Świadomość oddychania, gdy jest rozwijana i praktykowana, jest wielkim owocem i wielką korzyścią. Świadomość oddychania, gdy jest rozwijana i praktykowana, prowadzi do kulminacji czterech podstaw świadomości. Cztery podstawy świadomości, gdy są rozwijane i praktykowane, prowadzą do kulminacji siedmiu czynników przebudzenia. Siedem czynników przebudzenia, gdy jest rozwijane i praktykowane, prowadzi do kulminacji czystej wiedzy i wyzwolenia.
Jak świadomość oddychania, gdy jest rozwijana i praktykowana, prowadzi do kulminacji czterech podstaw świadomości?
Tak jest w przypadku, gdy mnich udając się na odosobnienie, w cieniu drzewa lub w pustej chacie siada ze skrzyżowanymi nogami, utrzymuje ciało prosto i staje się świadomy. Świadomie robi wdech i świadomie robi wydech.
Robiąc długi wdech zauważa, że robi długi wdech; robiąc długi wydech zauważa, że robi długi wydech. Robiąc krótki wdech zauważa, że robi krótki wdech; robiąc krótki wydech zauważa, że robi krótki wydech. Robiąc wdech doświadcza całego ciała i robiąc wydech doświadcza całego ciała. Robiąc wdech uspokaja cielesne doznania i robiąc wydech uspokaja cielesne doznania.
Robiąc wdech doświadcza uniesienia i robiąc wydech doświadcza uniesienia. Robiąc wdech doświadcza błogości i robiąc wydech doświadcza błogości. Robiąc wdech doświadcza uczuć i robiąc wydech doświadcza uczuć. Robiąc wdech uspokaja uczucia i robiąc wydech uspokaja uczucia.
Robiąc wdech doświadcza umysłu i robiąc wydech doświadcza umysłu. Robiąc wdech zadowala umysł i robiąc wydech zadowala umysł. Robiąc wdech uspokaja umysł i robiąc wydech uspokaja umysł. Robiąc wdech uwalnia umysł i robiąc wydech uwalnia umysł.
Robiąc wdech jest skupiony na nietrwałości i robiąc wydech jest skupiony na nietrwałości. Robiąc wdech jest skupiony na zaniechaniu i robiąc wydech jest skupiony na zaniechaniu. Robiąc wdech jest skupiony na ustaniu i robiąc wydech jest skupiony na ustaniu. Robiąc wdech jest skupiony na odpuszczeniu i robiąc wydech jest skupiony na odpuszczeniu.
Kiedykolwiek mnich robiąc długi wdech zauważa, że robi długi wdech; robiąc długi wydech zauważa, że robi długi wydech; robiąc krótki wdech zauważa, że robi krótki wdech; robiąc krótki wydech zauważa, że robi krótki wydech; robiąc wdech doświadcza całego ciała i robiąc wydech doświadcza całego ciała; robiąc wdech uspokaja cielesne doznania i robiąc wydech uspokaja cielesne doznania; wtedy pozostaje skupiony na ciele - dbały, czujny i świadomy - wyciszając żądzę i zmartwienie w odniesieniu do świata. Mówię, mnisi, że to oddychanie jest ciałem pośród ciał, dlatego też mnich pozostaje skupiony na ciele - dbały, czujny i świadomy - wyciszając żądzę i zmartwienie w odniesieniu do świata.
Kiedykolwiek mnich robiąc wdech doświadcza uniesienia i robiąc wydech doświadcza uniesienia; robiąc wdech doświadcza błogości i robiąc wydech doświadcza błogości; robiąc wdech doświadcza uczuć i robiąc wydech doświadcza uczuć; robiąc wdech uspokaja uczucia i robiąc wydech uspokaja uczucia; wtedy pozostaje skupiony na uczuciach - dbały, czujny i świadomy - wyciszając żądzę i zmartwienie w odniesieniu do świata. Mówię, mnisi, że to uważne oddychanie jest uczuciem pośród uczuć, dlatego też mnich pozostaje skupiony na uczuciach - dbały, czujny i świadomy - wyciszając żądzę i zmartwienie w odniesieniu do świata.
Kiedykolwiek mnich robiąc wdech doświadcza umysłu i robiąc wydech doświadcza umysłu; robiąc wdech zadowala umysł i robiąc wydech zadowala umysł; robiąc wdech uspokaja umysł i robiąc wydech uspokaja umysł; robiąc wdech uwalnia umysł i robiąc wydech uwalnia umysł; wtedy pozostaje skupiony na umyśle - dbały, czujny i świadomy - wyciszając żądzę i zmartwienie w odniesieniu do świata. Nie mówię, że istnieje świadomość oddychania w kimś z pomieszaną świadomością i bez czujności, dlatego też mnich pozostaje skupiony na umyśle - dbały, czujny i świadomy - wyciszając żądzę i zmartwienie w odniesieniu do świata.
Kiedykolwiek mnich robiąc wdech jest skupiony na nietrwałości i robiąc wydech jest skupiony na nietrwałości; robiąc wdech jest skupiony na zaniechaniu i robiąc wydech jest skupiony na zaniechaniu; robiąc wdech jest skupiony na ustaniu i robiąc wydech jest skupiony na ustaniu; robiąc wdech jest skupiony na odpuszczeniu i robiąc wydech jest skupiony na odpuszczeniu; wtedy pozostaje skupiony na kategoriach umysłowych - dbały, czujny i świadomy - wyciszając żądze i zmartwienie w odniesieniu do świata. Kto widzi jasno z rozróżnieniem porzucenie żądzy i zmartwienia, ten widzi ze spokojem, dlatego też mnich pozostaje skupiony na kategoriach umysłowych - dbały, czujny i świadomy - wyciszając żądze i zmartwienie w odniesieniu do świata.
Oto jak świadomość oddychania, gdy rozwijana i praktykowana, prowadzi do kulminacji czterech podstaw świadomości.
Jak cztery podstawy świadomości, gdy są rozwijane i praktykowane, prowadzą do kulminacji siedmiu czynników przebudzenia?
Kiedykolwiek mnich pozostaje skupiony na ciele - dbały, czujny i świadomy - wyciszając żądzę i zmartwienie w odniesieniu do świata… pozostaje skupiony na uczuciach - dbały, czujny i świadomy - wyciszając żądzę i zmartwienie w odniesieniu do świata… pozostaje skupiony na umyśle - dbały, czujny i świadomy - wyciszając żądzę i zmartwienie w odniesieniu do świata… pozostaje skupiony na kategoriach umysłowych - dbały, czujny i świadomy - wyciszając żądzę i zmartwienie w odniesieniu do świata, wtedy jego świadomość jest stabilna i nie upada. Gdy jego świadomość jest stabilna i nie upada, wtedy budzi się świadomość jako czynnik przebudzenia. On rozwija ją i doprowadza do kulminacji tego rozwoju.
Pozostając świadomym w ten sposób, bada, analizuje i dochodzi do zrozumienia zjawisk. Gdy pozostaje świadomym w ten sposób, badając, analizując i dochodząc do zrozumienia zjawisk, wtedy budzi się zrozumienie jako czynnik przebudzenia. On rozwija je i doprowadza do kulminacji tego rozwoju.
W tym, kto bada, analizuje i dochodzi do zrozumienia zjawisk, budzi się niesłabnąca wytrwałość. Gdy niesłabnąca wytrwałość budzi się w tym, kto bada, analizuje i dochodzi do zrozumienia zjawisk, wtedy budzi się cierpliwość jako czynnik przebudzenia. On rozwija ją i doprowadza do kulminacji tego rozwoju.
W tym, kto jest cierpliwy, powstaje niematerialne zadowolenie. Gdy niematerialne zadowolenie powstaje w tym, kto jest cierpliwy, wtedy budzi się zadowolenie jako czynnik przebudzenia. On rozwija je i doprowadza do kulminacji tego rozwoju.
Dla tego, kto jest zadowolony, ciało i umysł stają się wyciszone. Gdy ciało i umysł zadowolonego mnicha stają się wyciszone, wtedy budzi się łagodność jako czynnik przebudzenia. On rozwija ją i doprowadza do kulminacji tego rozwoju.
Dla tego, kto jest wyciszony, umysł staje się skupiony. Gdy umysł tego, kto jest wyciszony, staje się skupiony, wtedy budzi się skupienie jako czynnik przebudzenia. On rozwija je i doprowadza do kulminacji tego rozwoju.
On widzi tak skupiony umysł ze spokojem. Gdy widzi tak skupiony umysł ze spokojem, wtedy budzi się spokój jako czynnik przebudzenia. On rozwija go i doprowadza do kulminacji tego rozwoju.
Oto jak cztery podstawy świadomości, gdy są rozwijane i praktykowane, prowadzą do kulminacji siedmiu czynników przebudzenia.
Jak siedem czynników przebudzenia, gdy jest rozwijane i praktykowane, prowadzi do kulminacji czystej wiedzy i wyzwolenia?
Tak jest w przypadku, gdy mnich rozwija świadomość jako czynnik przebudzenia w zależności od odosobnienia… zaniechania… ustania, skutkującą odpuszczeniem. Rozwija zrozumienie jako czynnik przebudzenia w zależności od odosobnienia… zaniechania… ustania, skutkujące odpuszczeniem. Rozwija cierpliwość jako czynnik przebudzenia w zależności od odosobnienia… zaniechania… ustania, skutkującą odpuszczeniem. Rozwija radość jako czynnik przebudzenia w zależności od odosobnienia… zaniechania… ustania, skutkującą odpuszczeniem. Rozwija łagodność jako czynnik przebudzenia w zależności od odosobnienia… zaniechania… ustania, skutkującą odpuszczeniem. Rozwija skupienie jako czynnik przebudzenia w zależności od odosobnienia… zaniechania… ustania, skutkujące odpuszczeniem. Rozwija spokój jako czynnik przebudzenia w zależności od odosobnienia… zaniechania… ustania, skutkujący odpuszczeniem.
Oto jak siedem czynników przebudzenia, gdy jest rozwijane i praktykowane, prowadzi do kulminacji czystej wiedzy i wyzwolenia…