Globalizacja

Gospodarcze oblicze świata kształtowane jest pod coraz większym wpływem dwóch równolegle dokonujących się procesów: globalizacji i integracji międzynarodowej.

Towarzysząca gospodarce światowej globalizacja - wbrew powszechnym opiniom - nie jest zjawiskiem nowym. Liberalna Europa okresu międzywojennego była - podobnie jak dziś - szeroko otwarta na międzynarodową wymianę handlową.

  1. Globalizacja to nic innego, jak szybko postępująca integracja dotąd odrębnych krajowych rynków w jeden rynek ogólnoświatowy. Jest ona związana ze wzrostem światowego handlu towarami i usługami.

  2. Globalizacja przejawia się w postępującym umiędzynarodowieniu procesów gospodarczych i rosnącym znaczeniu wielkich ponadnarodowych korporacji.

  3. Globalizacja jest formą gospodarczej współzależności pomiędzy krajami świata, wynikającą ze wzrastającego wolumenu transgranicznych operacji finansowych i gospodarczych, obejmujących dobra, usługi, przepływ kapitału i technologii.

  4. Globalizacja oznacza standaryzację usług, wzrost wolumenu transakcji, wzrost konkurencji, koncentrację kapitału oraz nasilenie procesu fuzji i przejęć. Globalizacja objęła już niemal wszystkie dziedziny życia gospodarczego - od produkcji hamburgerów, pasty do zębów, zupy w proszku, alkoholu, medykamentów, komputerów, po usługi bankowe i kurierskie. Pojawiają się globalne problemy - począwszy od praw człowieka, poprzez zmiany klimatyczne do przepływu kapitału - wszystkie wymagają odpowiednich rozwiązań.

  5. Globalizację określa się jako zespół procesów, w wyniku których ludzkość świata staje się włączona w jedno, globalne społeczeństwo.

Globalizacja charakteryzuje się:

ZASADNICZE CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA POSTĘP PROCESÓW GLOBALIZACYJNYCH:

  1. powszechne otwieranie się krajów na wymianę handlową (zmiany poziomu wolności gospodarczej w skali międzynarodowej, np. taryfom celnym).

  1. wzrost znaczenia i ilości dóbr będących przedmiotem wymiany międzynarodowej, natomiast coraz mniej jest dóbr dostarczanych tylko na rynki krajowe.

  2. liberalizacja obrotów kapitałowych (otwarcie dla kapitału zagranicznego) i wzrost migracji kapitału - wokół kuli ziemskiej dziennie przemieszcza się ponad bilion dolarów

  3. rozwój wielkich korporacji międzynarodowych (Multinational Corporation, MNC) = korporacje globalne - organizacje, która posiadają wielonarodowych właścicieli i wielonarodowy menedżment oraz prowadzą produkcję i marketing w wielu krajach świata.

Zjawisko łączenia się wielkich firm dotyczy wielu sektorów takich, jak:

  1. ekspansywny postęp technologiczny - rozwój techniki komputerowej, informatyki, telekomunikacji itp.

Jakościowo nowym zjawiskiem jest przede wszystkim rozwój technologii - zjawisko globalizacji łączy się z dominacją zachodnich technologii, zwłaszcza mediów przenoszenia informacji, środków szybkiego przemieszczania się ludzi i idei, co umożliwia realizowanie transakcji gospodarczych, przemysłowych na odległość - umożliwia zawieranie olbrzymich transakcji finansowych w ciągu kilku lub kilkunastu sekund.

  1. olbrzymi wzrost znaczenia środków komunikacji społecznej, pełniących rolę przekaźnika nowych idei i wzorców w skali całego świata. Globalizacja jest częścią znacznie szerszego procesu kreowania cywilizacji informacyjnej. Nowe środki komunikacji społecznej umożliwiają szybki kontakt ludziom rozrzuconym po całym świecie - odległość przestaje być barierą w rozwoju stosunków międzyludzkich, w tym gospodarczych. Najnowszą techniką w tej dziedzinie jest Internet.

liczba użytkowników Internetu - zwiększa się błyskawicznie = ok. 500 mln (liczba ta rośnie w tempie 30 mln miesięcznie).

  1. przemiany organizacyjno-technologiczne przedsiębiorstw:

technologie zintegrowane (produkcja w jednym czasie i miejscu) ustępują miejsca technologiom sfragmentaryzowanym (proces produkcji podzielony na fazy wg różnic w proporcjach użytych czynników wytwórczych; większość z tych faz może zostać przeniesiona do krajów, w których proporcje czynników wytwórczych są dla przedsiębiorstwa - z punktu widzenia kosztów - korzystniejsze).

ZALETY I WADY GLOBALIZACJI

ocena dobrych i gorszych stron globalizacji nie jest łatwa - z każdego punktu globu widać je bowiem inaczej.

KORZYŚCI GLOBALIZACJI widziane oczami jej zwolenników:

coraz mniej ludzi w skali globalnej pracuje w wytwórczości, a coraz więcej w "czystych" usługach.

Obrońcy globalizacji twierdzą nie bez racji, że warunki pracy w krajach najbardziej zacofanych odbiegają od tych w krajach centrum, ale biznes lokalny stwarza jeszcze gorsze. To prawda, że ludzie w biednych krajach są eksploatowani, ale dzięki napływowi kapitału setki tysięcy mają jakąkolwiek pracę.

Podsumowując argumenty przemawiające za globalizacją, można zastosować retorykę Winstona Churchilla: globalizacja jest może i złą formułą na ład światowy, ale nikt nie wymyślił lepszej.

NEGATYWNE SKUTKI GLOBALIZACJI:

Globalizacja znacząco zmienia na świtowej szachownicy układ sił między państwami a podmiotami gospodarczymi. Warunki globalizacji dyktują eksperci ekonomiczni, zatrudniani przez wielkie transnarodowe korporacje i międzynarodowe organizacje w rodzaju BŚ i MFW. Przedsiębiorstwa globalne stają się najważniejszym elementem zarządzania światową gospodarką przy pomocy „lokalnych państw”.

Na spotkaniu angielskich elit gospodarczych i politycznych prezes GM powiedział: „spotykamy się po to, aby zapoznać się z poglądami rządu, lecz co ważniejsze - by rząd mógł zapoznać się z naszymi poglądami. Lider GM doskonale wiedział, co mówi.

moda na fuzje doprowadzi do stworzenia świata rządzonego nie przez wybieranych polityków, ale przez grupy ponadnarodowe, które nie odpowiadają przed nikim.

W zachowaniu inwestorów występuje skłonność do uogólnień regionalnych: trendy lub konkretne zdarzenia w jednym kraju są ekstrapolowane na jego bliższych i dalszych sąsiadów. W taki właśnie sposób powstaje mechanizm swoistego domina (zwany także efektem epidemii), czyli rozprzestrzeniania się kryzysu z jednego kraju na inny. Np. kryzys funta brytyjskiego w 1992 r. pociągnął za sobą dewaluację włoskiego lira, hiszpańskiej pesety, szwedzkiej korony oraz trudności francuskiego franka. Kryzys meksykański w 1995 r. sprowokował atak przeciwko argentyńskiemu peso. Kryzys tajlandzki z lata 1997 r. szybko rozprzestrzenił się na sąsiadów -- Malezję, Indonezję, Filipiny, a następnie Koreę i ponownie Indonezję. Załamanie się giełdy moskiewskiej na przełomie października i listopada 1997 r. zaowocowało odpływem inwestorów nie tylko z rynku rosyjskiego, ale i ukraińskiego.

Jako mieszkańcy "planetarnej wioski" wszystko osobie wiemy i nie ma zakątka globu, skąd wiadomości w ciągu niecałej godziny nie mogłyby obiegnąć Ziemi. Konsekwencje tej wiedzy objawiają się równie szybko na całym świecie, np.: paryska moda następnego dnia trafia na ulice Tokio, spadek notowań na giełdzie w Hongkongu może tego samego dnia odbić się na notowaniach giełdy w Nowym Jorku, na całym świecie zaczynamy podobnie ubierać się, budować, oglądać te same filmy, słuchać tej samej muzyki, a nawet kupować w tych samych sklepach i jeść w tych samych restauracjach.

1

1