TECHNIKA KONTAKTÓW MIĘDZYLUDZKICH
INTEGRACJA I WSPÓŁPRACA W GRUPIE
Umiejętność współpracy w grupie jest jedną z podstawowych zasad życia społecznego. Rzadko zdarza się, że robimy coś w pojedynkę. Pracujemy w grupach w szkole, na studiach, w pracy. Dlaczego grupa jest dla nas ważna? Można wymienić kilka przyczyn:
małe grupy zaspokajają ważna dla ludzi potrzebę przynależności i zapewniają jednostkom wsparcie w momentach kryzysowych, stresu.
grupy łatwiej znajdują rozwiązania - poprzez różnorodność członków grupy, łatwiej jest grupie znaleźć rozwiązanie danego problemu, grupie więcej jest innowacyjności i kreatywności niż w poszczególnych jednostkach.
grupy trafniej podejmują decyzje - decyzje podjęte przez grupy są bardziej przemyślane; Dzięki różnorodności członków grupy, grupa ma możliwość rozważenia problemu z wielu stron.
grupy sprawniej wdrażają zmiany i rozwiązania - dzięki silnej dyscyplinie grupowej, podziałowi ról, który wykorzystuje siły jednostek; grupom sprawniej i szybciej idzie wykonanie zadań.
Jeśli mamy do czynienia z nową grupą, szczególnie osób, które się nie znają, to należałoby poświęcić jak najwięcej czasu na integrację. Błażej Smykowski pisze: „Integracja jest zjawiskiem wieloaspektowym. (...) Ideą ćwiczeń integracyjnych jest uruchamianie całości procesu integracji poprzez poruszenie jednego z jej aspektów. Wybór któregoś z aspektów integracji i koncentracja na nim oddziaływań nauczyciela zależy od rozpoznanej przez niego społecznej kondycji grupy (jej deficytów i mocnych stron) oraz obszarów szczególnie podatnych na stymulację w jej funkcjonowaniu. Praca jako proces oznacza wspomaganie integracji grupy poprzez stymulowanie w różnych momentach jej życia różnych aspektów, szczególnie ważnych dla dalszego pomyślnego rozwoju.”. Poprzez ćwiczenia integracyjne i interakcyjne możemy wspomagać następujące umiejętności, przydatne w życiu społecznym:
zwracanie uwagi na innych i słuchanie ich,
rozumienie sygnałów niewerbalnych,
empatia,
wzajemny szacunek,
szczerość i otwartość,
konfrontowanie się z innymi w trosce o ich dobro,
gotowość do podejmowania ryzyka
Klaus Vopel wymienia sześć czynników, które przyczyniają się do powstania grupy. Chcemy je teraz wymienić i krótko omówić:
Wzajemne poznanie - etap ten zaczyna się od poznawania swoich imion, aby grupa mogła ich używać w dalszej pracy; potem następuje możliwość pokazania siebie (swoich zainteresowań, historii życia, mocnych i słabych stron, upodobań); na tym etapie warto wprowadzić gry zawierające elementy odnajdywania różnic pomiędzy uczestnikami, gdyż „każdy pragnie początkowo, aby pozostali zaakceptowali go z jego cechami charakteru”;
Zaufanie - Vopel nazywa je „magicznym kluczem, który otwiera drzwi do nauki”; planując zajęcia integracyjne należy wprowadzić zabawy, które budują wzajemne zaufanie; bardzo ważne jest, by wybierać zabawy ostrożnie i wprowadzać je na etapie, kiedy grupa przełamie już pierwsze opory; prowadzący na początku powinien wzbudzić zaufanie swoją osobą;
Komunikacja - członkowie grup, aby efektywnie pracować, muszą umieć komunikować się między sobą; warto więc wybierać zabawy, które wymagają zadawania pytań i głębszego poznawania współuczestników; należy pamiętać, że prowadzący zajęcia również powinien być bardzo komunikatywny;
Współpraca - zabawy integracyjne dążą do tego, aby każdy uczestnik wnosił coś od siebie, ale jednocześnie szanował dążenia innych; Vopel zwraca uwagę, aby równoważyć równouprawnienie w grupie ze współzawodnictwem;
Gotowość do nauki - należy ją tworzyć poprzez zręczny dobór zabaw; wybierać takie, które zmuszają uczestników do grupowego rozwiązywania problemów oraz rozwijają ich kreatywność;
Przyjemność - należy czerpać ją z zabaw; grupa powinna widzieć, że prowadzący cieszy się z zaangażowania osób, a także sam czerpie przyjemność;
Bibliografia: (inne znalezione pozycje, które można wykorzystać w czasie integracji)
Portman Rosemarie, Gry i zabawy kształtujące pewność siebie, Kielce, Jedność, 2001.
Maria Dunin - Wąsowicz, O dobrej zabawie., Nasza Księgarnia, 1972.
Jolanta Rojewska, Grupa bawi się i pracuje., Oficyna Wydawnicza UNUS, 2000.
Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Krakowie, Funkcje zabaw w edukacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej., Wydawnictwo Naukowe WSP. Kraków, 1998.
Błażej Smykowski, Integracja w grupie edukacyjnej, [na:] http://www.vulcan.com.pl/eid/archiwum/2001/06/integracja.html
Tamże.
Klaus Vopel, Zabawy, które łączą, cz. 2, Kielce 2001, s.12.
Tamże.
Tamże, s.12-16.
Maria Gacek
Katarzyna Pietraszko
Pedagogika