ETOLOGIA I

Dwie skrajne postaci stosunku do zachowania zwierząt:

• koncepcje witalistyczne (ontologiczna koncepcja psychiki Arystotelesa i Platona, anima sensitiva, anima rationalis)

• koncepcje mechanistyczne (Demokryt, Kartezjusz).

Początek badań nowożytnych:

• 1872 - Karol Darwin - monografia „O wyrazie uczuć u człowieka i zwierząt”,

• natura nie robi skoków - ciągłość świata zwierząt i ludzi w zakresie psychiki,

• Zoopsychologia - w interpretacji zachowania uwzględnia przeżycia zwierząt mające analogię w przeżyciach ludzi,

• 1895 - George Romans - „Inteligencja zwierząt”,

• 1894 - L.C. Morgan - „Wprowadzenie do psychologii porównawczej”,

• W Polsce - Jan Dembowski.

Kanon Morgana:

• Program Morgana - stany psychiczne to stany świadomego doświadczania, badacz powinien starać się zrozumieć psychikę zwierząt przez analogie do własnych stanów psychicznych z zachowaniem określonego rygoru,

• kanon - w żadnym wypadku nie możemy interpretować działania jako wyniku wyższej czynności psychicznej, jeśli może ono być zinterpretowane jako wynik procesu przebiegającego na niższym poziomie.

Dalszy rozwój zoopsychologii:

• lata 30-te XX w. - W. Köhler - badania nad rozwiązywaniem problemów przez wgląd u szympansów,

• 1984 - D. Griffin - „Myślenie zwierząt” (krytyka nadużywania kanonu Morgana i perspektywy antropocentrycznej),

• Behawioryzm - 1913 - John Watson - manifest behawiorystyczny,

• Psychologia jako nauka o zachowaniu, a nie o świadomości, organizm to czarna skrzynka,

• badanie sztucznych form zachowania, abstrahowanie od gatunku i biologicznego sensu zachowania.

Etologia:

• od lat 30-tych XX w.

• zachowanie podlega doborowi naturalnemu, ma sens adaptacyjny,,

• Ekologia behawioralna, - Krebs & Davies - „Wprowadzenie do ekologii behawioralnej”,

• znaczeniem zachowania dla przeżycia i sukcesu reprodukcyjnego (konkurencja wewnątrzgatunkowa, zasoby, unikanie drapieżników).

Socjobiologia:

• 1975 - E. Wilson - „Socjobiologia”,

• zajmuje się biologiczną funkcją zachowań społecznych,

• koncepcja agresji międzygrupowej Durhama i manifest sewilski.

Manifest sewilski - Naukowo niepoprawnym jest zakładanie, że:

• odziedziczyliśmy skłonności wojenne po naszych zwierzęcych przodkach,

• przemoc jest genetycznie zaprogramowana,

• w przebiegu ewolucji istniała dodatnia presja selekcyjna na agresję,

• wojna ma źródło w instynkcie.