Prezydent (1)

Pozycja w państwie, wybory i kadencja

• Art. 10 K - ustrój oparty na podziale i równowadze władzy ustawodawczej, władzy wykonawczej i władzy sądowniczej. Władzę ustawodawczą sprawują Sejm i Senat, władzę wykonawczą Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej i Rada Ministrów, a władzę sądowniczą sądy i trybunały.  

• Najwyższy przedstawiciel Rzeczypospolitej Polskiej i gwarant ciągłości władzy państwowej. Czuwa nad przestrzeganiem Konstytucji, zapewnieniem suwerenności i bezpieczeństwa państwa oraz nienaruszalności i niepodzielności terytorium.  

• Wybory

• Powszechne, równe, bezpośrednie, w głosowaniu tajnym

• Obywatelstwo polskie, ukończone 35 lat, pełnia praw wyborczych, kandydat z poparciem 100 tys. obywateli

• Zarządza Marszałek Sejmu

• Maksymalnie dwie tury wyborcze:

• 1 tura - wybrany zostaje ten, który trzymał więcej niż połowę ważnie oddanych głosów (jeśli NIE to po 14 dniach - druga tura)

• 2 tura - wyboru dokonuje się spośród dwóch kandydatów, którzy w pierwszym głosowaniu otrzymali największą liczbę głosów. Wybrany ten, który w ponownym głosowaniu otrzymał więcej głosów.  

• Kadencja

• 5 lat od dnia objęcia urzędu, dopuszczalny jednokrotny ponowny wybór

• Objęcie urzędu następuje po złożeniu przysięgi przed Zgromadzeniem Narodowym

• Ważność wyboru - Sąd Najwyższy.  

• Nie może piastować żadnego innego urzędu ani pełnić żadnej funkcji publicznej, z wyjątkiem tych, które są związane ze sprawowanym urzędem.

Prezydent (2)

Zakłócenia w sprawowaniu urzędu

i przerwanie kadencji

• Przejściowa niemożność sprawowania urzędu:

• Na podstawie oświadczenia Prezydenta (wariant 1)

• (wariant 2) Na podstawie rozstrzygnięcia Trybunału Konstytucyjnego (na wniosek Marszałka Sejmu, gdy Prezydent nie jest w stanie zawiadomić Marszałka Sejmu o niemożności sprawowania urzędu)

• 
  
  Obowiązki przejmuje Marszałek Sejmu (z wyłączeniem uprawnienia do skrócenia kadencji Sejmu), a w razie niemożności Marszałek Senatu

• Opróżnienie urzędu:

• Śmierć

• Zrzeczenie się urzędu

• Nieważność wyboru lub nieobjęcie urzędu

• Uznanie przez Zgromadzenie Narodowe trwałej niezdolności do sprawowania urzędu ze względu na stan zdrowia (2/3 ustawowej liczby członków Zgromadzenia Narodowego)  

• 
  
  Złożenie z urzędu orzeczeniem Trybunału Stanu  

• Odpowiedzialność:

• Trybunał Stanu (naruszenie Konstytucji, ustawy lub za popełnienie przestępstwa)

• Postawienie w stan odpowiedzialności - Zgromadzenie Narodowe:

• Na wniosek - co najmniej 140 członków ZN,

• Uchwała - 2/3 ustawowej liczby członków ZN)

• 
  Zawieszenie sprawowania urzędu - z dniem postawienia w stan odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu.

• 
  Złożenie z urzędu

Prezydent (3)

Kompetencje i zadania

• Stosunki zewnętrzne (międzynarodowe):

• Ratyfikuje i wypowiada umowy międzynarodowe  

• Mianuje / odwołuje przedstawicieli w innych państwach i przy organizacjach międzynarodowych  

• Przyjmuje listy uwierzytelniające / odwołujące akredytowanych przedstawicieli innych państw i organizacji międzynarodowych  

• W zakresie polityki zagranicznej współdziała z Prezesem Rady Ministrów i właściwym ministrem

• Obronność i wojskowość:

• Zwierzchnik sił zbrojnych (w czasie pokoju za pośrednictwem MON)  

• Mianuje Szefa Sztabu Generalnego i dowódców rodzajów Sił Zbrojnych  

• Na czas wojny, na wniosek PRM, mianuje / odwołuje Naczelnego Dowódcę Sił Zbrojnych

• Nadaje określone w ustawach stopnie wojskowe  

• Na wniosek PRM, zarządza powszechną lub częściową mobilizację i użycie Sił Zbrojnych do obrony Rzeczypospolitej Polskiej

Prezydent (4)

Kompetencje i zadania

• Inne:

• Nadaje obywatelstwo polskie i wyraża zgodę na zrzeczenie się obywatelstwa polskiego

• Nadaje ordery i odznaczenia

• Stosuje prawo łaski (z wyjątkiem skazanych przez Trybunał Stanu)

• W sprawach szczególnej wagi może zwoływać Radę Gabinetową (RM obradująca pod przewodnictwem Prezydenta - Radzie Gabinetowej nie przysługują kompetencje Rady Ministrów)  

• Prezydent wydaje rozporządzenia i zarządzenia  

• Wydaje postanowienia w zakresie realizacji pozostałych swoich kompetencji  

• Akty urzędowe Prezydenta:

• Wymagają dla swojej ważności podpisu PRM, który przez podpisanie aktu ponosi odpowiedzialność przed Sejmem, z wyłączeniem wskazanych w Konstytucji (30 przypadków):

• zarządzanie wyborów do Sejmu i Senatu

• zwoływanie pierwszego posiedzenia nowo wybranych Sejmu i Senatu

• skracanie kadencji Sejmu w przypadkach określonych w Konstytucji

• inicjatywa ustawodawcza 

• Zarządzanie referendum ogólnokrajowego  

• Podpisanie albo odmowy podpisania ustawy  

• zarządzanie ogłoszenia ustawy oraz umowy międzynarodowej w Dzienniku Ustaw  

• Zwracanie się z orędziem do Sejmu, do Senatu lub do Zgromadzenia Narodowego 

• desygnowanie i powoływanie PRM  

• Przyjmowanie dymisji Rady Ministrów

3 / 4

---