DEKLINACJA I

Singularis

Nom. schola szkoła a

Gen. scholae szkoły ae

Dat. scholae szkole ae

Acc. scholam szkołą am

Abl. scholá ze szkołą/o szkole á

Voc. schola szkoła a

Pluralis

Nom. scholae szkoły ae

Gen. scholārum szkół ārum

Dat. scholis szkołom is

Acc. scholas szkoły as

Abl. scholis ze szkołami/o szkołach is

Voc. scholae szkoły ae

DEKLINACJA II

1.

Singularis

Nom. discipulus uczeń us

Gen. discipuli ucznia i

Dat. discipulo uczniowi o

Acc. discipulum ucznia um

Abl. discipulo z uczniem/o uczniu o

Voc. discipule uczeń e

Pluralis

Nom. discipuli uczniowie i

Gen. discipulōrum uczniów ōrum

Dat. discipulis uczniom is

Acc. discipulos uczniów os

Abl. discipulis z uczniami/o uczniach is

Voc. discipuli uczniowie i

2.

Singularis - od 1. różni się Nom. i Voc.

Nom. puer chłopiec er

Gen. pueri chłopca i

Dat. puero chłopcu o

Acc. puerum chłopca um

Abl. puero z chłopcem/o chłopcu o

Voc. puer chłopiec er

Pluralis - tak samo jak w 1.

Nom. pueri uczniowie i

Gen. puerōrum uczniów ōrum

Dat. pueris uczniom is

Acc. pueros uczniów os

Abl. pueris z uczniami/o uczniach is

Voc. pueri uczniowie i

3.

Singularis

Nom. verbum słowo um

Gen. verbi słowa i

Dat. verbo słowu o

Acc. verbum słowo um

Abl. verbo ze słowem/o słowie o

Voc. verbum słowo um

Pluralis

Nom. verba słowa a

Gen. verbōrum słów ōrum

Dat. verblis słowom is

Acc. verba słowa a

Abl. verbis ze słowami/o słowach is

Voc. verba słowa a

KONIUGACJA

Koniugacja	I	II	III	IV
zakończenie czasownika	-āre	-ēre	-ĕre	-īre
INDICATIVUS - TRYB OZNAJMUJĄCY
Singularis Pluralis	amo amas amat amamus amatis amant	video vides videt videmus videtis vident	scribo scribis scribit scribimus scribitis scibunt	audio audis audit audimus auditis audiunt
IMPERATIVUS - TRYB ROZKAZUJĄCY
Singularis Pluralis	ama ! amate !	vide ! videte !	scribe ! scribite !	audi ! audite !

Czasownik: być - sum, esse

Indicativus Imperativus praesenti Imperativus futuri

sum teraz, w tej chwili w ogóle, zawsze

Singularis es es esto

est

sumus

Pluralis estis este estote

sunt

Czasownik z zaimkiem zwrotnym, np.: myć (kogo?czego?) się

lavo me

Sing. lavas te

lavat se

lavamus nos

Plur. lavatis vos

lavant se

ZAIMKI

OSOBOWE:

	Singularis		Pluralis
Nom. Gen. Dat. Acc. Abl.	ego-ja mei-mnie mihi-mi me-mnie me-o mnie/ ze mną	tu-ty tui-ciebie tibi-tobie te-ciebie te-o tobie/ z tobą	nos-mymy nostri-nas/ nostrum-z nas nobis-nam nos-nas nobis-o nas/ z nami	vos-wy vestri-was/ vestrum-z was vobis-wam vos-was vobis-o was/ z wami

WSKAZUJĄCE: (zastępują 3 os. zaimków osobowych)

Singularis: Pluralis:

is - ten, on ei - ci, oni

ea - ta, ona eae - te, one

id - to, ono ea - te, one

DZIERŻAWCZE:

Singularis: Pluralis:

meus, a, um - mój noster, a, um - nasz

tuus, a, um - twój vester, a, um - wasz

suus, a, um - swój (jego, jej) suus, a, um - swój (ich)

ZWROTNY : się - se

tylko do 3. os.

Nom. -----

Gen. sui siebie

Dat. sibi sobie

Acc. se siebie

Abl. se ze sobą/o sobie

PRZYIMKI:

łączymy z:

Acc.	Abl.
inter - wśród, pomiędzy	de - o (kimś, czymś)
ad - przy, do (lekarza, przyjaciół)	cum - z (kimś, czymś) cum me mecum cum te tecum
per - przez	ex - z (czegoś)
in - do, na, ku odp. na pytanie: dokąd? - wyraża ruch	in - w, na odp. na pytanie: gdzie? - nie wyraża ruchu

ORZECZENIE:

IMIENNE:

łącznik i orzecznik

mogą nim być różne mogą nim być różne

formy czasownika: części mowy: rzecz.,

być, stać się, zostać przym., liczeb.,

zaim. lub imiesłów przym.

Orzecznik występuje w tym samym przypadku, co podmiot, czyli w Nom., bez względu na to, jaką częścią mowy jest wyrażony.

CZASOWNIKOWE:

co robisz?

w jakim jest stanie?

co się z nim dzieje?

Zadania na kolokwium:

1. Połącz rzeczowniki z przymiotnikami i odmień w sing. i plur.

1. vita, ae - życie

beatu, a, um - szczęśliwe

vita beata - dekl. I

2. forum, i - rynek

Romanus, a, um - rzymski

Forum Romanum - dekl. II

3. discipulus, i - uczeń

aeger, a, um - chory

discipulus aeger - dekl. II

Jedno słowo się odmienia według dekl. II punktu 1., a drugie dekl. II punktu 2. !!!!!!

2. Określanie form deklinacyjnych - podać przypadek, liczbę, rodzaj,

przetłumaczyć,

zamienić liczbę zachowując przypadek

1. puellam pulchram

Acc. sing. f.

piękną dziewczynę

puellas pulchras

3. Określić formy koniugacyjne, przetłumaczyć i zamienić liczby, zachowując osobę:

1. stas (sto, āre)

2 os. sing.

stoisz

statis

4. Przyimki, zaimki, czasowniki, przymiotniki:

1. ze mną

2. wśród nas

3. o pięknej dziewczynie

5. *** na szóstkę tłumaczenie zdań

---