Podstawowe instytucje prawa karnego

KK 1997

Wszedł w życie 1.09.1998

1. zasady odpowiedzialności karnej

Art. 1 &1 Odpowiedzialności karnej podlega ten tylko, kto popełnia czyn zabroniony pod groźbą kary przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia.

$ 2. Nie stanowi przestępstwa czyn zabroniony, którego społeczna szkodliwość jest znikoma.

$3. Nie popełnia przestępstwa sprawca czynu zabronionego, jeżeli nie można mu przypisać winy w czasie czynu.

TEN TYLKO - osoba fizyczna

OBYWATEL I CUDZOZIEMIEC

1. terytorialna - odpowiada każdy znajdujący się na terytorium państwa

2. personalna - obywatel polski odpowiada z przestępstwa gdziekolwiek się znajduje

Cudzoziemiec nie odpowiada, gdy ma immunitet (może się zrzec).

WIEK ODPOWIEDZIALNOŚCI - od 17 lat, ale wyjątkowo można traktować jak dorosłego osobę, która ukończyła lat 15 (rozbój, zabójstwo, zamach na życie prezydenta, gwałt ze szczególnym okrucieństwem)

1. MŁODOCIANY - nie wiadomo kto to jest Nie miała lat 21 w momencie popełnienia czynu, a 24 - orzekanie.

2. NIELETNI - do lat 17, nie stosuje się KK, USTAWA O POSTĘPOWANIU W SPRAWACH NIELETNICH (1982)

1. do 13 lat - wolno wobec niego stosować tylko środki wychowawcze

2. powyżej 13 lat- wychowawcze oraz środki poprawcze

WYŁĄCZONA JAWNOŚĆ ROZPRAWY

Dorosły z nieletnim - zakłada się dwie sprawy (wydział karny i wydział rodzinny i nieletnich)

CZYN ZABRONIONY - PRZESTĘPSTWO

1. zbrodnie - co najmniej 3 lata więzienia (dolna granica kary), tylko z winy umyślnej

2. występki - może być z winy nieumyślnej

POD GROŹBĄ KARY:

1. kary

2. środki karne - można orzec nie orzekając kary

PRZEZ USTAWĘ - nie ma przestępstwa bez ustawy (KODEKS KARNY - część szczególna wymienia przestępstwa, podział na rozdziały; USTAWY ZAWIERAJĄCE PRZEPISY KARNE - jest ich około 70; UMOWY MIĘDZYNARODOWE ZAWIERAJĄCE PRZEPISY KARNE - niszczenie kabli podmorskich , zbrodnia przeciwko pokojowi, ludzkości; zakaz niewolnictwa, zakaz fałszowania pieniędzy, zakaz piractwa morskiego)

OBOWIĄZUJĄCĄ W CZASIE JEGO POPEŁNIENIA - najpóźniej wejść w życie w dniu popełnienia przestępstwa. OBOWIĄZUJE USTAWA NOWA, A WCZEŚNIEJSZA WTEDY, GDY JEST WZGLĘDNIEJSZA DLA SPRAWCY (np. mniejszy wymiar kary)

WINA - stosunek psychiczny sprawcy do popełnionego czynu.

1. wina umyślna -

a) zamiar bezpośredni - działanie jak i skutek

3. zamiar ewentualny

2. wina nieumyślna

1. lekkomyślność

2. kombinowana/ mieszana - wina umyślna - nieumyślna (umyślne działanie, nieprzewidywalny skutek)

3. niedbalstwo

c) wyłączenie odpowiedzialności karnej

1. obrona konieczna - odpieranie bezpośredniego, bezprawnego zamachu na jakiekolwiek dobro (życie, zdrowie, mienie własne i cudze). GRANICE OBRONY KONIECZNEJ - jeżeli nie przekroczy, to sąd odstepuje od wymierzenia kary; przekroczył - sąd może 1. Wymierzyć karę i zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary,

2. Odstąpić od wymierzenia kary

2. Stan wyższej konieczności - art. 26 KK GRANICE WYŻSZEJ KONIECZNOŚCI jak w pkt. 1

3. Eksperymenty - ART. 27,

1. poznawczy

2. medyczny

3. techniczny

4. ekonomiczny

NIE WOLNO STOSOWAĆ WBREW WOLI UCZESTNIKA EKSPERYMENTU. Uczestnik może odstąpić na każdym etapie. Uczestnika trzeba natychmiast poinformować o pozytywnych i negatywnych skutkach eks.

4. Błąd

5. nieświadomość bezprawności

6. niepoczytalność - choroba psychiczna, upośledzenie umysłowe, inne zakłócenie czynności psychicznych (co najmniej 3 biegłych psychiatrów)

7. rozkaz (część wojskowa KK, art. 318) nie popełni przest. Żołnierz, który dopuszcza się czynu zabronionego będącego wykonaniem rozkazu, chyba, że wykonując rozkaz umyślnie popełnia przestępstwo

DWA WYŁĄCZENIA DO KTÓRYCH NIE MA PRZEPISU

8. zgoda pokrzywdzonego (nie jest przestępstwem za zgodą pokrzywdzonego, a bez jego zgody jest przestępstwem) np. pozbawienie kogoś wolności za jego zgodą, w przypadku eutanazji nie wyłącza odpowiedzialności

9. działanie w granicach uprawnień, lub obowiązku prawnego (komornik zajmujący telewizor, karcenie dzieci).

d) kary i środki karne:

1. grzywna

2. ograniczenie wolności - od miesiąca do 12 miesięcy, nie wolno opuszczać miejsca stałego pobytu bez zgody sądu, sąd mu może nakazać wykonywanie pewnej pracy zawodowej - nie może z niej zrezygnować; prace społeczne i użyteczne; potrącanie części wynagrodzenia na cele społeczne (10%- 25%) jeżeli nie zarządza pracy; musi informować o przebiegu kary.

3. pozbawienie wolności

1. 1 miesiąc - 15 lat

2. do 25 lat

3. dożywotnio

można łączyć kary

ŚRODKI KARNE

1. pozbawienie praw publicznych,

2. zakaz zajmowania określonego stanowiska, wykonywania określonego zawodu, lub prowadzenia określonej działalności gosp. Od roku do lat 3

3. zakaz prowadzenia pojazdów (1 rok - 10 lat)

4. przepadek przedmiotów (pochodzących z przestępstwa lub służących do wykonania go)

5. obowiązek naprawienia szkody

6. nawiązka

7. świadczenie pieniężne

8. podanie wyroku do publicznej wiadomości na koszt oskarżonego

e) czynniki wpływające na wymiar i wykonanie kary

1. nadzwyczajne złagodzenie kary,

2. powrót do przestępstwa,

3. nowość - warunkowe umorzenie postępowania karnego - prowadzi do tego, że sąd nie wydaje wyroku - wypuszcza kogoś na okres próby, nie figuruje w rejestrze karanych. Okres próby od roku do 2 lat

4. warunkowe zawieszenie wykonania kary - dotyczy kary pozbawienia wolności nie przekraczającej dwa lata,

5. warunkowe zwolnienie - za dobre sprawowanie może się ubiegać po połowie kary, po odbyciu 2/3 kary, ¾ kary (recydywiści), po 15 latach - w przypadku 25 lat pozbawienia wolności, po 25 latach - dożywocie- do końca kary - okres próbny, sąd może zastrzec, że nie można wyjść za zwolnienie warunkowym.

6. przedawnienie:

1. ścigania - za zabójstwo 30 lat

2. odbywania kary - wyrok zapadł, ale nie można zrealizować kary,

7. zatarcie skazania - p 10 latach lub 5

8. amnestia i abolicja - abolicja jest to rezygnacja ze ścigania niektórych przestępstw (po wojnie najczęściej zwrot broni)

9. prawo łaski - głowa państwa, może dotyczyć każdego rodzaju kary.

1

3

---