Ak wykł. 2
Drogi rozwoju antropologii
Ewolucjonizm
Ewolucja- (Spancer) - rzeczywistość współczesna może być wyjaśniona jako wytwór rewolucji rozwoju, którym podlegają rzeczy i zjawiska.
Zadania:
Wyjaśnienie genezy faktów -?(co lub kto?) próbuje odkryć, dochodzić do źródeł, zobaczyć prawidłowość jaka przychodziła podczas ewolucji
Poszukiwanie praw rozwojowych - ?próbuje odkryć prawidła rządzące tym procesem
Oceny zdarzeń z punktu widzenia kryteriów postępu - ewolucjoniści chcą ocenić kulturę innych ludów z punktu widzenia własnej kultury (badania terenowe)
Obiektywizm oceny - na ile oceny są obiektywne; najlepszym sposobem oceny jest sięganie do prawa naturalnego.
Kultura może być opisana jako pewien proces (rzeczy i zjawisk)- Spencer
W naukach społecznych ewolucjonizm głosi pogląd, że świat zmienia się jednokierunkowo w sposób ciągły. Następuje naturalny postęp od form niższych do wyższych, bardziej doskonałych. Postęp społeczno - kulturowy ma charakter kumulatywny - każda nowa epoka wykorzystuje zdobycze poprzedniej i dodaje coś nowego.
3 fazy rozwojowe wg Morgana: dzikość, barbarzyństwo, cywilizacja wskazują na jednokierunkowość ewolucyjną.
2 nurty ewolucjonizmu:
Ewolucja stopniowa - powolne przechodzenie ze stanów prostszych do skomplikowanych
Ewolucja rewolucyjna - matrylinearność , patrylinearność (kto od kogo pochodzi)
Morgan - twórca linii rodziny i rozwoju pokrewieństwa. Traktuje rozwój ludzkości jako kultury a rozwój rodziny i pokrewieństwa jako rozwój form organizacji.
Dorobek ewolucjonistów wg Chmielewskiego:
Ewolucjonizm był pierwszym kierunkiem naukowym, który zakładał istnienie ogólnego procesu rozwojowego
Podejmując wyjaśnianie problemu jakim była ewolucja kultury, formułował jednocześnie prawa naukowe dotyczące rozwoju i zmiany.
Przyjmując założenie psychicznej jedności człowieka generalnie przeciwstawiał się wyjaśnianiu ? kulturowych w kategoriach rasowych.
Akceptując rolę czynników wewnętrznych przy wyjaśnieniu zmienności kulturowej nie pomijał roli wpływów zewnętrznych
Będąc narzędziem mającym dostarczyć obiektywnych danych i wyników posługiwał się metodą porównawczą
Ujmując rzecz najogólniej - ewolucjonizm klasyczny stanowił warunek wstępny uprawiania systematycznej nauki o człowieku, społeczeństwie i kulturze
Dyfuzjonizm - za główny czynnik rozwoju uznaje zaprzeczenie. Przedstawiciel Boas. Dyfuzja - przenikanie.
W badaniach chodzi o ustalenie skąd pochodzi dany wytwór albo jaką drogą dostał się na badany teren.
Dyfuzjonizm zakładał, że duży wpływ na dyfuzje miały duże ośrodki kulturowe.
Boas kładł nacisk na określenie dynamiki kontaktów między ludźmi.
Formułuje on założenia badawcze:
Opisowe badanie zjawiska to pierwszy wstępny etap analizy stadium procesu
Charakter badań ma być indukcyjny (od szczegółu do ogółu)
Badania powinny przebiegać stopniowo od badania cech kulturowych w wąskich okręgach do szerokich.
Musi być zachowany psychologiczny charakter badań sięgający do jednostek ludzkich w celu pełnego zrozumienia i ukazania przemiany kulturowej.
Teoria kręgów kulturowych : (Schmidt)
Każda kultura ma swój własny obszar oddziaływania. Niektóre kultury mogą od siebie wyrastać lub na siebie nachodzić. Zawsze są pewne obszary, które zajmuje kultura.
Kroeber - wg niego dyfuzją jest proces rozprzestrzeniania się elementów kultury przez okręgi sąsiedzkie. Niektóre procesy mogą trwać tak długo, że to rozprzestrzenienie się ma charakter globalny.
Funkcjonalizm -przedstawiciel: Malinowski
W metodologii nauk funkcjonalizm jest to rozpatrywanie zależności badanych zjawisk, stawianie pytań typu jak działać a nie dlaczego. Jest to rozpatrywanie teraźniejszości. Funkcjonalizm łączy aspekt morfologiczny z podejściem historycznym, skupia uwagę na analizie struktur społecznych i instytucji ludzkich na wzajemnym powiązaniu elementów kultury przede wszystkim w aspekcie współczesnym.
Daną kulturę trzeba badać z punktu widzenia tej kultury. Trzeba zachować kontekst kultury. (Malinowski)
Funkcjonalizm poszukuje dowodów organicznego związku całości kultury.
Wspólną cechą poglądów funkcjonalistów jest przyjęcie założenia że poszczególne elementy kultury można zrozumieć gdy dostrzega się związki między nimi i pełnione przez nie funkcje.
Holizm - całościowe traktowanie kultury oraz badanie funkcji elementów kultury, a więc roli jaką ona pełni w całokształcie systemu.
Holizm zaznaczył, że we wszystkich kulturach występują trójfazowe cykle życiowe:
Impuls
Wywołana przezeń czynność
Osiągnięty stan zaspokojenia
Kierunek etno - psychologiczny (etno-lud, psyche-dusza) - jest to aspekt psychologii ludów.
Behawiaryzm - problem osobowości ludzkiej i jej kulturowych zachowań, uwarunkowań.
Styl i wzory - starali się je wyodrębnić oraz wskazać na współzależność poszczególnych ich elementów. Styl i wzór miał wyjaśnić zróżnicowanie kulturowe. Istnieją pewne matryce, które kierunkują rozwój kultur.
Kulturę uznano za podstawowy czynnik kształtujący osobowość ludzką oraz podstawę do wyjaśnienia regularności i zróżnicowania ludzkich zachowań.