Wieloletni Plan Finansowy Państwa
Wieloletni Plan Finansowy Państwa to plan dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów budżetu państwa sporządzany na cztery lata budżetowe.
Wieloletni Plan Finansowy Państwa zawiera wstępną prognozę podstawowych wielkości makroekonomicznych.
1. Wieloletni Plan Finansowy Państwa określa:
1) prognozy dochodów oraz wydatków budżetu państwa;
2) kwoty wyniku i potrzeb pożyczkowych budżetu państwa oraz źródła ich sfinansowania;
3) prognozy dochodów i wydatków budżetu środków europejskich;
4) wynik budżetu środków europejskich;
5) prognozę wyniku sektora finansów publicznych;
6) prognozę kwoty państwowego długu publicznego.
2. Prognozę dochodów budżetu państwa ujmuje się w Wieloletnim Planie Finansowym Państwa według głównych kategorii dochodów, z wyszczególnieniem:
1) dochodów podatkowych:
a) podatków pośrednich,
b) podatków bezpośrednich;
2) dochodów nie podatkowych;
3) cła;
4) środków europejskich i środków, o których mowa w art. 5 ust. 3 pkt. 5 lit. a i b, na realizację projektów pomocy technicznej oraz środków, o których mowa w art. 5 ust. 3 pkt. 4 lit. b tiret drugie, pkt. 5 lit. c i d oraz pkt. 6, po ich przekazaniu na rachunek dochodów budżetu państwa.
3. Prognozę wydatków budżetu państwa ujmuje się w Wieloletnim Planie Finansowym Państwa w układzie obejmującym funkcje państwa wraz z celami i miernikami stopnia wykonania danej funkcji.
1. Wieloletni Plan Finansowy Państwa stanowi podstawę przygotowywania projektu ustawy budżetowej na kolejny rok budżetowy.
2. W projekcie ustawy budżetowej na dany rok budżetowy, przedstawianym przez Radę Ministrów Sejmowi, poziom deficytu nie może być większy niż poziom deficytu ustalony na ten rok budżetowy w Wieloletnim Planie Finansowym Państwa.
3. W szczególnie uzasadnionych przypadkach możliwe jest uwzględnienie wyższe-go poziomu deficytu. W tym przypadku Rada Ministrów jest obowiązana przed-stawić Sejmowi szczegółowe wyjaśnienie.
1. Minister Finansów przedstawia Radzie Ministrów projekt Wieloletniego Planu Finansowego Państwa.
2. Rada Ministrów uchwala Wieloletni Plan Finansowy Państwa i ogłasza go w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” oraz w Biuletynie Informacji Publicznej.
1. Wieloletni Plan Finansowy Państwa jest aktualizowany przez Radę Ministrów, w drodze uchwały, raz w roku, w terminie do dnia 30 kwietnia, i uwzględnia pro-gnozę obejmującą dany rok budżetowy i trzy kolejne lata.
2. Aktualizacja polega na doprowadzeniu danych zawartych w Wieloletnim Planie Finansowym Państwa do zgodności z ustawą budżetową na dany rok budżetowy lub, w uzasadnionych przypadkach, do zgodności z danymi dotyczącymi prze-widywanego wykonania ustawy budżetowej za poprzedni rok budżetowy.
3. Aktualizacja polega również na skorygowaniu Wieloletniego Planu Finansowego Państwa w dalszych latach jego realizacji, w celu zapewnienia zgodności z kierunkami polityki społeczno-gospodarczej i średniookresową strategią rozwoju kraju.
1. Ministrowie, w terminie do dnia 15 kwietnia, przedkładają Ministrowi Finansów informacje o realizacji Wieloletniego Planu Finansowego Państwa, w tym o stopniu realizacji celów.
2. Minister Finansów łącznie ze sprawozdaniem z wykonania ustawy budżetowej przedkłada Radzie Ministrów informację o przebiegu wykonania Wieloletniego Planu Finansowego Państwa.
3. Informację, o której mowa w ust. 2, Rada Ministrów ogłasza w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” oraz w Biuletynie Informacji Publicznej.
Co zawiera ustawa budżetowa
1. Ustawa budżetowa jest podstawą gospodarki finansowej państwa w danym roku budżetowym.
2. Ustawa budżetowa składa się z:
1) budżetu państwa;
2) załączników;
3) postanowień, których obowiązek zamieszczenia w ustawie budżetowej wynika z niniejszej ustawy lub z odrębnych ustaw.
3. Ustawa budżetowa jest uchwalana na okres roku budżetowego.
4. Rokiem budżetowym jest rok kalendarzowy.
5. Ustawa budżetowa nie może zawierać przepisów zmieniających inne ustawy.
Procedura budżetowa
Rozdział 4
Tryb opracowywania i uchwalania budżetu państwa
Art. 138.
1. Minister Finansów przedstawia Radzie Ministrów założenia projektu budżetu państwa na rok następny, uwzględniające ustalenia przyjęte w Wieloletnim Planie Finansowym Państwa oraz kierunki działań zawarte w przyjętym przez Radę Ministrów Programie Konwergencji, opracowanym zgodnie z rozporządzeniem Rady (WE) nr 1466/97 z dnia 7 lipca 1997 r. w sprawie wzmocnienia nadzoru pozycji budżetowych oraz nadzoru i koordynacji polityk gospodarczych (Dz. Urz. WE L 209 z 2.08.1997, str. 1; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 10, t. 1, str. 84, z późn. zm.).
2. Materiały do projektu ustawy budżetowej opracowują i przedstawiają Ministrowi Finansów dysponenci części budżetowych, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4.
3. Materiały do projektu ustawy budżetowej w zakresie programów finansowanych z udziałem środków europejskich i środków, o których mowa w art. 5 ust. 3 pkt. 5, opracowuje i przedstawia Ministrowi Finansów minister właściwy do spraw rozwoju regionalnego, z uwzględnieniem wieloletnich limitów wydatków, o których mowa w art. 122 ust. 1 pkt. 2 lit. c, z zastrzeżeniem ust. 4.
4. Materiały do projektu ustawy budżetowej w zakresie środków pochodzących z Europejskiego Funduszu Rybackiego oraz środków, o których mowa w art. 5 ust. 3 pkt. 4, opracowuje i przedstawia Ministrowi Finansów odpowiednio minister właściwy do spraw rybołówstwa lub minister właściwy do spraw rozwoju wsi.
5. Właściwe organy oraz kierownicy jednostek opracowują i przedstawiają projekty planów finansowych właściwym ministrom w terminach określonych w rozporządzeniu wydanym na podstawie ust. 6.
6. Minister Finansów określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowy sposób, tryb i terminy opracowania materiałów, o których mowa w ust. 2-5, w tym:
1) planów rzeczowych zadań realizowanych ze środków budżetowych,
2) projektów planów dochodów i wydatków poszczególnych części budżetowych na rok budżetowy,
3) zestawienia programów wieloletnich,
4) wykazu wydatków związanych z realizacją Wspólnej Polityki Rolnej oraz innych programów, projektów i zadań finansowanych z udziałem środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt. 2,
5) wzory formularzy,
6) projektów rocznych planów finansowych jednostek, o których mowa w art. 9 pkt. 14, dla których organem założycielskim lub nadzorującym jest organ administracji rządowej,
7) materiałów do opracowania zestawienia i planu, o których mowa w art. 142 pkt. 10 i 11,
8) materiałów do opracowania i aktualizacji Wieloletniego Planu Finansowego Państwa oraz informacji o przebiegu jego wykonania
- kierując się koniecznością uwzględniania klasyfikacji dochodów i wydatków bu-dżetowych, opracowania budżetu w układzie zadaniowym oraz zakresem podmiotowym i przedmiotowym spraw wymagających ujęcia w projekcie ustawy budżetowej.
Art. 139.
1. Minister Finansów przedstawia Radzie Ministrów projekt ustawy budżetowej na rok następny wraz z uzasadnieniem.
2. Minister Finansów włącza do projektu ustawy budżetowej dochody i wydatki Kancelarii Sejmu, Kancelarii Senatu, Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Trybunału Konstytucyjnego, Najwyższej Izby Kontroli, Sądu Najwyższego, Naczelnego Sądu Administracyjnego wraz z wojewódzkimi sądami administracyjnymi, Krajowej Rady Sądownictwa, sądownictwa powszechnego, Rzecznika Praw Obywatelskich, Rzecznika Praw Dziecka, Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych, Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, Krajowego Biura Wyborczego i Państwowej Inspekcji Pracy.
Art. 140.
1. W budżecie państwa tworzy się rezerwę ogólną nie wyższą niż 0,2% wydatków budżetu.
2. W budżecie państwa mogą być tworzone rezerwy celowe:
1) na wydatki, których szczegółowy podział na pozycje klasyfikacji budżetowej nie jest możliwy do dokonania w okresie opracowywania projektu ustawy budżetowej;
2) na wydatki, których realizacja jest uwarunkowana zaciągnięciem kredytu w międzynarodowej instytucji finansowej lub pozyskaniem środków z innych źródeł;
3) na wydatki związane z realizacją programów współfinansowanych z udziałem środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt. 2;
4) gdy odrębne ustawy tak stanowią.
3. Suma rezerw celowych, o których mowa w ust. 2 pkt. 1 i 4, nie może przekroczyć 5% wydatków budżetu.
4. W częściach budżetu państwa, których dysponentami są poszczególni wojewodowie, może być tworzona rezerwa w wysokości do 1% planowanych wydatków, z wyłączeniem dotacji dla jednostek samorządu terytorialnego.
Art. 141.
Rada Ministrów uchwala projekt ustawy budżetowej i wraz z uzasadnieniem przedkłada go Sejmowi w terminie do dnia 30 września roku poprzedzającego rok budżetowy.
Art. 142.
Do projektu ustawy budżetowej dołącza się uzasadnienie zawierające w szczególności:
1) główne cele polityki społecznej i gospodarczej, zgodne z Wieloletnim Planem Finansowym Państwa;
2) założenia makroekonomiczne na rok budżetowy i trzy kolejne lata, dotyczące prognozy:
a) produktu krajowego brutto i jego składowych, w tym:
- wielkości eksportu netto,
- popytu krajowego, w tym konsumpcji prywatnej i zbiorowej,
- nakładów brutto na środki trwałe,
b) poziomu cen towarów i usług konsumpcyjnych,
c) kursu walutowego,
d) przeciętnego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej,
e) poziomu zatrudnienia i bezrobocia,
f) salda obrotów bieżących;
3) kierunki polityki fiskalnej, zawierające w szczególności założenia dotyczące średniookresowego celu budżetowego oraz działania z zakresu polityki fiskalnej i polityki gospodarczej zmierzające do jego osiągnięcia;
4) przewidywane wykonanie budżetu państwa za rok budżetowy poprzedzający rok budżetowy, którego dotyczy projekt ustawy budżetowej;
5) omówienie projektowanych:
a) przychodów i rozchodów oraz dochodów i wydatków budżetowych,
b) przychodów i kosztów państwowych funduszy celowych,
c) przychodów i kosztów agencji wykonawczych,
d) wykazów określonych w art. 122 ust. 1 pkt. 2 lit. b i c;
6) omówienie przewidywanych dochodów i wydatków, nadwyżki lub deficytu oraz długu sektora finansów publicznych;
7) omówienie wielkości środków własnych Unii Europejskiej oraz środków ujętych w budżecie środków europejskich;
8) informacje o udzielonych przez Skarb Państwa kwotach poręczeń i gwarancji, według przewidywanego wykonania na koniec roku budżetowego poprzedzającego rok budżetowy, którego dotyczy projekt ustawy budżetowej;
9) kierunki prywatyzacji majątku Skarbu Państwa;
10) zestawienie zadań i celów priorytetowych na dany rok budżetowy;
11) skonsolidowany plan wydatków na rok budżetowy i dwa kolejne lata państwowych jednostek budżetowych, państwowych funduszy celowych, agencji wykonawczych, instytucji gospodarki budżetowej oraz państwowych osób prawnych, o których mowa w art. 9 pkt. 14, sporządzany w układzie zadań budżetowych określonych w art. 2 pkt. 3, wraz z celami i miernikami stopnia realizacji celów.
Art. 143.
1. Dysponenci części budżetowych, w terminie do dnia 25 października, przekazują informacje o przyjętych przez Radę Ministrów w projekcie ustawy budżetowej kwotach:
1) dochodów i wydatków, w tym wynagrodzeń - jednostkom podległym;
2) dotacji na zadania z zakresu administracji rządowej, zadania inspekcji i straży, dotacji na realizację zadań własnych oraz o kwotach dochodów związanych z realizacją zadań z zakresu administracji rządowej - jednostkom samorządu terytorialnego;
3) środków na realizację programów finansowanych z udziałem środków europejskich, dla których zarządy województw są instytucją zarządzającą lub pośredniczącą - zarządom województw.
2. W terminie do dnia 1 grudnia jednostki, o których mowa w ust. 1 pkt. 1, opracowują i przekazują właściwym dysponentom części budżetowych projekty planów finansowych na następny rok budżetowy, zgodne z projektem ustawy bu-dżetowej.
3. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do kwot dochodów z podatków i ceł pobieranych przez jednostki podległe Ministrowi Finansów.
Art. 144.
1. W przypadku gdy Rada Ministrów przedkłada Sejmowi projekt ustawy o prowizorium budżetowym, przepis art. 141 stosuje się odpowiednio.
2. Do projektu ustawy o prowizorium budżetowym stosuje się przepisy odnoszące się do projektu ustawy budżetowej, z wyłączeniem art. 142 pkt. 10 i 11.
3. W przypadku przedstawienia Sejmowi projektu ustawy o prowizorium budżetowym, Rada Ministrów przedstawia Sejmowi projekt ustawy budżetowej nie później niż na 3 miesiące przed zakończeniem okresu obowiązywania ustawy o prowizorium budżetowym.
Art. 145.
1. W przypadku gdy ustawa budżetowa albo ustawa o prowizorium budżetowym nie zostaną ogłoszone przed dniem 1 stycznia, to do czasu ogłoszenia odpowiedniej ustawy:
1) podstawą gospodarki finansowej jest przedstawiony Sejmowi odpowiedni projekt ustawy, o którym mowa w art. 141 lub w art. 144;
2) obowiązują stawki należności budżetowych oraz składki na państwowe fundusze celowe w wysokości ustalonej dla roku poprzedzającego rok budżetowy.
2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio, w przypadku gdy podstawą gospodarki finansowej państwa jest ustawa albo projekt ustawy o prowizorium budżetowym, a przed upływem terminu obowiązywania ustawy o prowizorium budżetowym nie zostanie ogłoszona ustawa budżetowa.
Rodzaje i ważniejsze wydatki budżetu państwa według działów
Ważniejsze wydatki budżetu państwa
Art. 124.
1. Wydatki budżetu państwa dzielą się na następujące grupy wydatków:
1) dotacje i subwencje;
2) świadczenia na rzecz osób fizycznych;
3) wydatki bieżące jednostek budżetowych;
4) wydatki majątkowe;
5) wydatki na obsługę długu Skarbu Państwa;
6) wydatki na realizację programów finansowanych z udziałem środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt. 2, w tym wydatki budżetu środków europejskich;
7) środki własne Unii Europejskiej.
2. Świadczenia na rzecz osób fizycznych obejmują wydatki budżetu państwa kierowane, na podstawie odrębnych przepisów, bezpośrednio lub pośrednio do osób fizycznych, a niebędące wynagrodzeniem za świadczoną pracę.
3. Wydatki bieżące jednostek budżetowych obejmują:
1) wynagrodzenia i uposażenia osób zatrudnionych w państwowych jednostkach budżetowych oraz składki naliczane od tych wynagrodzeń i uposażeń;
2) zakupy towarów i usług;
3) koszty utrzymania oraz inne wydatki związane z funkcjonowaniem jedno-stek budżetowych i realizacją ich statutowych zadań;
4) koszty zadań zleconych do realizacji jednostkom zaliczanym i niezaliczanym do sektora finansów publicznych, z wyłączeniem organizacji pozarządowych.
4. Wydatki majątkowe obejmują:
1) wydatki na zakup i objęcie akcji oraz wniesienie wkładów do spółek prawa handlowego;
2) wydatki inwestycyjne państwowych jednostek budżetowych oraz dotacje celowe na finansowanie lub dofinansowanie kosztów inwestycji realizowanych przez inne jednostki.
5. Wydatki na obsługę długu Skarbu Państwa obejmują w szczególności wydatki budżetu państwa z tytułu oprocentowania i dyskonta od skarbowych papierów wartościowych, oprocentowania zaciągniętych kredytów i pożyczek oraz wypłat związanych z udzielonymi przez Skarb Państwa poręczeniami i gwarancjami, a także koszty związane z emisją skarbowych papierów wartościowych.