FINANSE PUBLICZNE I RYNKI FINANSOWE 23.03.2013, III rok, Wykłady, Finanse publiczne i rynki finansowe


FINANSE PUBLICZNE I RYNKI FINANSOWE - WYKŁADY.

Wykład z dnia 23.03.2013 r.

W domu

Wieloletni Plan Finansowy Państwa

Co zawiera ustawa budżetowa

Dział III, rozdział I i II Ustawy o Finansach Publicznych

Procedura budżetowa

Obejmuje cztery zespoły czynności :

Dział III , rozdział IV Ustawy o finansach publicznych

Procedura uchwalania budżetu państwa

Musi być zachowana zasada uprzedniości. W procesie uchwalania wyróżnia się cztery etapy :

  1. Debata w Sejmie

Projekt budżetu w Sejmie przedstawia rząd. Występuje I czytanie i projekt jest przekazywany do Komisji Finansów Publicznych . Komisja ma dwie możliwości :

Jeśli jest rekomendacja to są dwie możliwości:

Zgłoszenie projektu własnego ma dwie możliwości

Po tych pracach następuje II czytanie , po nim jest dyskusja , po czym projekt może , nie musi , być skierowany do Komisji Finansów Publicznych , potem następuje III czytanie i uchwalenie.

  1. Debata w Senacie

Przepisy nie mówią jak długo Sejm może debatować , przepisy mówią natomiast o tym iż rząd ma złożyć projekt do końca września . Senat ma nałożony określony limit a mianowicie 20 dni na zapoznanie się już z ustawą budżetową. Senat ma dwie możliwości:

  1. Jeśli są poprawki, to następuje debata w Sejmie

Sejm ma dwie możliwości :

  1. Podpisanie ustawy budżetowej przez prezydenta

Tutaj występuje istotna różnica a mianowicie na podpisanie ustawy budżetowej prawo daje na podpisanie prezydentowi 7 dni zamiast trzech tygodni jak przy innych ustawach.

Wykonywanie budżetu

Można tu przywołać jako motto z tych zasad budżetowych chociażby zasadę zachowania równowagi bieżącej, przy planowaniu - równowaga ogólna. W toku wykonywania budżetu wyróżniamy dwa rodzaje czynności :

Jest to prowadzenie dochodów, dokonywanie wydatków, zaciąganie długu publicznego, spłacanie długu publicznego .

Przy okazji dokonywania wydatków przywołano pojęcie dysponenta środków budżetowych . Tylko w odniesieniu do budżetu państwa . Jest każda jednostka upoważniona do wydawania środków budżetowych lub przekazywania.

Występują trzy rodzaje czynności dodatkowych:

Dysponent rozrzutnie wydawał środki

Uprawnienia do blokowania:

Kontrola wykonania budżetu

Występują tu dwie przesłanki:

  1. Władza publiczna gospodaruje pieniędzmi publicznymi

  2. Władza publiczna nie ma wyraźnie określonego kryterium działania, a przez to kryterium mocy.

Dyscyplina budżetowa

Obowiązek przestrzegania zasad gospodarki finansowej ( ustawa o odpowiedzialności za naruszenie zasad dyscypliny budżetowej). Oprócz dyscypliny budżetowej jest również odpowiedzialność karna.

Kto może przeprowadzać kontrole ?

  1. Organy które budżet uchwaliły

Na szczeblu państwa takie prawo ma Sejm a w jednostce samorządu - rada. Te podmioty mogą przeprowadzać kontrole wedle uznania , natomiast muszą przeprowadzić taką kontrolę po zakończeniu roku budżetowego . Wiąże się to z absolutorium.

  1. Najwyższa Izba Kontroli

Ma najszersze uprawnienia. Może kontrolować :

  1. Organy Kontroli Skarbowej

Mogą kontrolować wszystkich podatników, płatników, dysponentów środków budżetowych i mienia państwowego oraz również podmioty obce dotowane z budżetu państwa.

Kontrola Skarbowa dotyczy dochodów czy wydatków budżetu państwa, natomiast jeśli chodzi o pieniądze samorządowe mamy wyspecjalizowane jednostki a mianowicie Regionalne Izby Obrachunkowe - są to takie jednostki państwowe powołane po to żeby mieć nadzór, kontrolę nad finansami samorządowymi.

Oprócz tego w jednostkach organizacyjnych publicznych mamy audytorów wewnętrznych którzy mają na celu zapobieganie jakimś niekorzystnym procesom, zdarzeniom, mają wykrywać zanim do rzeczy dojdzie NIK.

Dochody i wydatki budżetu

Rodzaje źródeł dochodów :

  1. Podatek

Jest podstawowym źródłem wśród danin publicznych . Jest bardzo starą kategorią ekonomiczną, istnieje od 4000 lat. Do najważniejszej funkcji podatku zalicza się funkcję fiskalną.

Cechy podatku:

Budowa podatku

Od strony przedmiotu wyróżnia się podatki:

Może być kwotowa, procentowa, może być również jedna i może być w skali (progresywnej, degresywnej).

Mówiąc o podstawie opodatkowania można wyróżnić dwa jej rodzaje:

Może dotyczyć stawki, podstawy, kwoty.

Podatnik może płacić sam ,ale może i korzystać z pośrednictwa. Płatnik jest pośrednikiem (oblicza, pobiera i odprowadza do Urzędu Skarbowego) jak i również inkasent (ma wszystko wyliczone, tylko pobiera).

Z uwagi na przerzucalność wyróżniamy podatki:

Ze względu na zdolność płatniczą:

Nie uwzględnia sytuacji życiowej podatnika. Np.: podatek majątkowy.

Podatek dochodowy jest przykładem podatku osobistego. Uwzględnia sytuację życiową podatnika.

  1. Opłaty

Jest to rodzaj źródła dochodów budżetowych.

Naczelną funkcją jaką jej się przypisuje jest pokrycie kosztów obsługi publicznej.

Istotną funkcją jest również funkcja prohibicyjna.

Cechy opłaty:

  1. Dopłata

Przypisuje się konkretną funkcję to znaczy udział w kosztach inwestycji publicznych.

Przykładem takiej dopłaty występującej w Polsce jest opłata adiacencka - spełnia funkcję dopłat natomiast tak rozszerzano przedmiot opłaty adiacenckiej że w tej chwili jest to podatek, opłata i dopłata.

  1. Cło

Jest to podatek od przekroczenia granicy państwa, lecz tradycyjnie nazywa się to cłem.

Wyróżnia się cło:

Funkcja:

  1. Grzywna

Wszelkiego rodzaju kary nakładane przez uprawnione organy. Np.: grzywny, które nakłada sąd, mandat nałożony przez policjanta czy strażnika miejskiego.

  1. Spadek, zapis, darowizna

Występuje jako możliwy dochód budżetu państwa i jednostki samorządu terytorialnego.

  1. Dochody z mienia

Mogą być lokowane w akcjach, lokatach bankowych, mogą być przeznaczane na działalność gospodarczą

  1. Wpłata

Np.: Wpłata nadwyżki zakładu budżetowego czy wpłata z zysku.

  1. Dotacja ze źródeł zagranicznych

Np.: Z Unii Europejskiej, z EFTY. Dotacje z dwóch źródeł funduszy : spójnych, celowych.

Przedstawione powyżej rodzaje źródła dochodów budżetu mogą dotyczyć zarówno budżetu państwa i jednostek samorządowych .

Kolejne rodzaje źródeł są typowe dla samorządu terytorialnego a są to:

Wydatki budżetowe

Czyli w wyniku poniesienia takiego wydatku jakaś potrzeba zostaje zaspokojona

Zalicza się tu takie wydatki jak: wydatki na bezpieczeństwo, czy administrację publiczną.

Wydatki na oświatę czy ochronę zdrowia.

W domu

Rodzaje i ważniejsze wydatki budżetu państwa według działów - rodzaje art. 124 Ustawy o Finansach Publicznych, ważniejsze wydatki w danych GUS-u.

Przykład

Dochody

1998

1999

2009

VAT

34%

39%

36%

Akcyza

17%

20%

20%

PIT

27%

18%

13%

CIT

12%

12%

9%

Cło

5%

4%

1%

UE

-

-

12%

istotna zmiana reformy ubezpieczeniowej

Wydatki

1998

1999

2009

Dotacje i subwencje

38%

53%

45%

Wydatki bieżące jednostek budżetowych państwowych

33%

19%

17%

Obsługa długu publicznego

13%

14%

11%

Świadczenia dla osób fizycznych

9%

9%

7%

Wydatki majątkowe

6%

5%

5%

Wydatki na UE

-

-

5%

Projekty z udziałem UE

-

-

11%

zmiana administracyjna, powstały województwa i powiaty samorządowe

Ważniejsze źródła dochodów budżetu państwa

Przedmiotem VAT-u są:

Podstawą jest wartość dodana.

Stawki w Vacie:

Stawka ulgowa 8% np.: od prasy, usługi komunalne

Stawka ulgowa 5% np.: książki, żywność

Stawka ulgowa 4% np.: usługi taksówkarskie

Stawka preferencyjna 0% np.: produkty na eksport

Zwolnienia z VAT-u:

Podatek akcyzowy

Przedmiotem jest produkcja, wprowadzenie, wyprowadzenie ze składu importowego.

Tytoń, wyroby tytoniowe, alkohole, wyroby energetyczne, paliwa, samochody osobowe.

Zwolnienia:

Stawki:

Stosuje się do ceny towaru pomniejszonej o VAT i akcyzę wcześniej naliczone czyli wartości netto towaru [(cena - (VAT + akcyza)]. Przy imporcie do wartości celnej powiększonej o cło.

Stosowane są do jednostki wyrobu.

Stosuje się do jednostki wyrobu i maksymalnej ceny detalicznej.

Przykład (wielkości za rok 2011)

Podatek dochodowy od osób fizycznych

Płacony jest na zasadach ogólnych lub na zasadach zryczałtowanych.

Przedmiotem jest dochód, przychody muszą być brane pod uwagę te które są podane w ustawie.

Koszty uzyskania dochodów:

20% od umowy zlecenia, od usług adwokackich

50% od umowy o dzieło

40% od pośrednictwa

90% od budownictwa i transportu

95% - handel

80% - inne działalności nie wymienione

Stawki:

Próg - 85 528 zł

Kwota wolna 3081 zł

Przychody z wygranych są opodatkowane stawką 10%

Dochody z odsetek 19%

Z działalności rozrywkowej do podmiotów zagranicznych 20%

Dwie stawki karne: od dochodów zaniżonych 50% , a od nich nie ujawnionych 75%

Formy zryczałtowane podatku dochodowego od osób fizycznych

  1. Od przychodów ewidencjonowanych

Stawki: 3%, 5,5% , 8,5%, 17%, 20 %. Np.: handel detaliczny - 3%, roboty budowlane - 5,5%, Kolporter prasy - 8,5%, usługi hotelowe - 17%, wolne zawody - 20%.

  1. Od przychodów osób duchownych

Stawki są uzależnione od liczby mieszkańców parafii . Np.: proboszcz parafii liczącej do 1 tys. mieszkańców - 384 zł / kwartał. Duża parafia powyżej 20 tys. mieszkańców - 1374 zł /kwartał. Wikarzy płacą odpowiednio mniej niż proboszcz.

  1. Karta podatkowa

Jest dochodem gminy, a nie państwa.

Podatek dochodowy od osób prawnych

Główną istotą jest dochód firmy , z tym że tutaj są wszystkie przychody firmy z wyjątkami podanymi w ustawie.

Przeważają koszty uzyskania dochodów rzeczywistych, oprócz tego są koszty uzyskania zryczałtowane identyczne jak w przypadku PIT-u na zasadach ogólnych. Od dochodu można korzystać z odliczeń czyli korzystać z ulg .

Stawki procentowe:

Dług publiczny

Bierze się z:

W jaki sposób zaciąga się kredyt ?

Jest to emisja obligacji , obligacje komunalne, kredyty i pożyczki w bankach krajowych i zagranicznych oraz w instytucjach finansowych.

Centralizacja

Na potrzeby budżetu państwa wyłącznie minister finansów może zadłużać.

W przypadku jednostek samorządu - gminy - wójt.

Muszą mieć zarówno minister finansów jak i wójt uprzednią zgodę stanowiącego czyli zgodę Sejmu - minister, zgodę Rady - wójt .

Zwykle taka zgoda jest zawarta w ustawie budżetowej bądź uchwale budżetowej.

Państwowy Dług Publiczny (PDB)

Oznacza on ogólnokrajowy czyli państwo i samorząd. To suma zobowiązań jednostek sektora finansów publicznych z tytułu obligacji, zaciągniętych kredytów, pożyczek, przyjętych depozytów oraz wymagalnych zobowiązań z tytułu ustaw, wyborów sądowych, ostatecznych decyzji administracyjnych i uznanych za bezsporne po redukcji zobowiązań wzajemnych.

Relacja Państwo : Samorząd terytorialny

94% : 6%

Ograniczenia, zadłużania się

Kadencyjność władzy publicznej

W Konstytucji są trzy zakazy:

  1. Nie wolno zaciągać pożyczek kolejnych ani udzielać gwarancji i poręczeń w wyniku których PDB przekroczyłby 3/5 PKB

  2. Nie wolno wykorzystywać NBP do pokrywania deficytu

  3. Sejm nie może uchwalić deficytu większego niż w projekcie ustawy budżetowej



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
RYNEK PRACY I POLITYKA ZATRUDNIENIA 23.03.2013, III rok, Wykłady, Rynek pracy i polityka zatrudnieni
FINANSE PUBLICZNE I RYNKI FINANSOWE 09.03.2013, III rok, Wykłady, Finanse publiczne i rynki finansow
WYKŁAD MONOGRAFICZNY II 09.03.2013, III rok, Wykłady, Wykład monograficzny II
RYNEK PRACY I POLITYKA ZATRUDNIENIA 09.03.2013, III rok, Wykłady, Rynek pracy i polityka zatrudnieni
FINANSE PUBLICZNE I RYNKI FINANSOWE 10.03.2013, III rok, Ćwiczenia, Finanse publiczne i rynki finans
FINANSE PUBLICZNE I RYNKI FINANSOWE 24.03.2013, III rok, Ćwiczenia, Finanse publiczne i rynki finans
FINANSE PUBLICZNE I RYNKI FINANSOWE 20.04.2013, III rok, Wykłady, Finanse publiczne i rynki finansow
FINANSE PUBLICZNE I RYNKI FINANSOWE 18.05.2013, III rok, Wykłady, Finanse publiczne i rynki finansow
egzamin 23.03.2013, studia, 4 rok, patomorfologia, Pytania, testy 3 rok
RYNEK PRACY I POLITYKA ZATRUDNIENIA 20.04.2013, III rok, Wykłady, Rynek pracy i polityka zatrudnieni
EKONOMIA MATEMATYCZNA 23.03.2014, IV rok, Wykłady, Ekonomia matematyczna
PODSTAWY MAKROEKONOMII 23.03.2012, II rok, Wykłady, Podstawy makroekonomii
PRACA DOMOWA NR1, III rok, Wykłady, Finanse publiczne i rynki finansowe
Praca domowa nr 3, III rok, Wykłady, Finanse publiczne i rynki finansowe
PRACA DOMOWA NR2, III rok, Wykłady, Finanse publiczne i rynki finansowe
Praca domowa nr 4, III rok, Wykłady, Finanse publiczne i rynki finansowe
3 Sieci komputerowe 23 03 2013 [tryb zgodności]
PRAWO FINANSOWE 25.03.2012, II rok, Wykłady, Prawo finansowe
PRAWO FINANSOWE 11.03.2012, II rok, Wykłady, Prawo finansowe

więcej podobnych podstron