Grupy środków odurzających:- uspokajające ( relanium, opium, pochdne maku, morfina, śr. Syntetyczne barbiturany), -pobudzające (amfetamina, kokaina, ekstazy ), -halucynogenne (pochodne konopi, LSD, meskalina, grzybki, bieluń, ), -wziewne (kleje, rozpuszczalniki, farby)
Fazy uzależnienia: wstępna, ostrzegawcza, krytyczna, chroniczna
Leczenie narkomani wg. ADRR: -ambulatoryjna - pomoc, -detoksykacyjna - usuwanie szkodliwych substancji z organizmu, -rehabilitacja - zmiany psychiki , nauczanie życia bez narkotyków, readaptacyjna -powrót do normalnego życia w społeczeństwie
Przyczyny używania narkotyków: -ciekawość, -ucieczka przed problemami, -namowa kolegów, przyjemność, -aby dać sobie rade z cierpieniem obecnym w ich życiu Środki odurzające- każda substancja pochodzenia naturalnego bądź syntetycznego, działająca na ośrodkowy system nerwowy wywołująca okresowe lub trwałe zmiany w reakcjach psychicznych i fizycznych. Wzrost tolerancji organizmu- konieczność przyjmowani coraz większych dawek dla uzyskania tych samych efektów co na początku. Tolerancja wzrasta czasami tak wysoko , że narkoman może przyjmować dawki dzienne przewyższające kilkakrotnie dawki śmiertelne. Jeżeli zażywanie narkotyków doprowadza do powstania tolerancji nie tylko w stosunku do tego narkotyku lecz również do pokrewnego- wówczas mamy do czynienia z „tolerancja krzyżową” Uzależnienie psychiczne- to stan przymusowego , okresowego lub ciągłego używania środka narkotycznego. Przymus ten jest tak silny, że bez przyjęcia tego środka jednostka nie jest w stanie podjąć normalnego działania. Doznaje bardzo przykrych przeżyć psychicznych a w stanach zaawansowanych- również zaburzeń somatycznych. Uzależnienie fizyczne- jest ono rezultatem włączenia się zażywanego środka w cykl fizjologicznych przemian tkankowych organizmu. Zażywanie coraz większych ilości środków narkotycznych powoduje przyzwyczajenie komórkowe. W przypadku zależności fizycznej nawet krótkotrwały brak narkotyku wywołuje bardzo poważne zaburzenia w komórkowych procesach biochemicznych, a przede wszystkim zaburzenia psychiczne. Głód narkotyczny- krótkotrwały brak narkotyku wywołuje bardzo poważne zaburzenia w komórkowych procesach biochemicznych, a przede wszystkim zaburzeń psychicznych. Uzależnienie społeczne- dotyczy młodzieżowych grup subkulturowych (wspólne używanie środków odurzających) , silne uzależnienie jednostki od grupy, respektowanie panujących w niej norm, systemu wartości, obyczajów, KONSEKWENCJE NARKOMANII, --następstwa zdrowotne- zależą od indywidualnych cech osoby zażywającej, rodzaju narkotyku, sposobu jego stosowania, -następstwa ogólnospołeczne- obniżenie wartości moralnych jednostki, zanik ambicji, zasad i norm społ., jednostka staje się egocentryczne, wykształca się w niej nowy mechanizm obronny, którym jest okłamywanie., cała aktywność skierowana jest na zdobycie środka narkotycznego, następuje odsunięcie się od społeczeństwa, w miarę uzależnienia zaburzeniu ulęgają jej otocznie zwłaszcza najbliższe, - następstwa kryminogenne- są związane z ogromna potrzeba zdobycia środków narkotycznych, w fazie „głodu” narkoman jest w stanie zrobić wszystko, nielegalna produkcja, kradzieże, rozboje, przemyt i nielegalny handel.
PRZYCZYNY NARKOMANI, -niski status społeczny, -zaburzenia wzajemnych relacji między rodzicami oraz między rodzicami a dzieckiem, -atmosfera wychowawcza pozbawiona ciepła, a często nasycona niechęcią i wrogością, -Rodziny w których szerzy się alkoholizm, przestępczość, -Patologie występujące w rodzinie (dysfunkcjonalność rodziny, alkoholizm, rodziny rozbite, niski status społ.), -Zaburzenia więzi emocjonalnej między rodzicami a dziećmi [3 rodzaje więzi -prawidłowa, zaburzona, negatywna], --Niewłaściwe postawy rodzicielskie TERAPIA NARKOMANÓW, -system środków i metod zmierzających do zapobiegania i zwalczania narkomanii określa ustawa z 31.01.1985 roku (dopuszcza przymus i rehabilitację osób uzależnionych, które nie ukończyły 18 lat) ETAPY LECZENIA NARKOMANII, -w pierwszej fazie uzależnienia rodzice zazwyczaj sadzą , że sprawę można zatuszować, -Przed przystąpieniem do leczenia uzależnionego należy stwierdzić jakiego typu leczenia potrzebuje osoba uzależniona, -Należy uwzględnić jakie środki zażywał , z jaka częstotliwością, w jaki sposób, jaka jest wielkość dawek
ETAP PSYCHOTERAPII INDYWIDUALNEJ- ukierunkowany jest na wnikliwą diagnozę cech osobowości pacjenta. Celem tej diagnozy jest osiągnięcie przez chorego wglądu w samego siebie i rekonstrukcji dotychczasowych zachowań poprzez samoocenę i samorealizację. ETAP READAPTACJI SPOŁECZNEJ- głównym celem jest doprowadzenie jednostki do stanu przystosowania społecznego, najtrudniejszy moment terapii dla pacjentów jest praca fizyczna i nauka która jest podstawowym elementem terapii tego okresu- stanowią powrót do czynności wykonywanych w przeszłości. ZASADNICZY CEL TERAPII -budowa konstruktywnego, społecznie akceptowanego systemu wartości, który byłby w stanie wyznaczyć życiowe cele i zainteresowania, kształcenie umiejętności , służących zwiększeniu samodzielności i zaspokojeniu własnych potrzeb. MOTYWY PODEJMOWANIA LECZENIA, -mimo , że dopuszcza się przymus leczenia nieletnich i tych którzy weszli w konflikt z prawem, to jednak w Polsce przyjęta jest zasada dobrowolności leczenia narkomani, -skutecznie można pomagać tylko temu, kto z własnej woli i przekonania podejmuje decyzję o zachowaniu abstynencji i dobrowolnie chce się odtruć, następnie chce rozpocząć terapię w ośrodku rehabilitacyjno- terapeutycznym. PRZYCZYNY REZYGNACJI Z LECZENIA, -nieumiejętność poddania się rygorowi ośrodka, -zażywanie narkotyków w ośrodkach będące powodem opuszczenia owego miejsca, -brak motywacji wynikającej z wiary w możliwość wyleczenia, -obawa , lęk przed powrotem do środowiska (obawa przed odrzuceniem, brakiem wsparcie) PROFILAKTYKA- jest bardziej skuteczna od leczenia , jest to proces , który wspiera rozwój pełnego zdrowia przez umożliwienie ludziom uzyskania pomocy niezbędnej im do pokonywania trudności życiowych oraz uzyskania zadowolenia i satysfakcji z życia. Wg. Kotańskiego - zmniejszanie dostępu do narkotyków, działania edukacyjne wobec rodziców, uczniów, nauczycieli, wyparcie mody na narkomanię przez modę na „monarowca” -osobę pomagającą uzależnionym. PROFILAKTYKA I stopnia - podstawowa, polega na propagowaniu zdrowego stylu życia i powstrzymywaniu ludzi przed używaniem narkotyków, -dotyczy osób, które jeszcze nie miały kontaktu ze środkami odurzającymi i dlatego powinna być prowadzona w ramach edukacji już od najmłodszego okresu życia. PROFILAKTYKA II stopnia ;- dotyczy tych osób , które mieszczą się w kręgu wysokiego ryzyka, gdzie jedną z norm lub rytuałem jest używanie środków odurzających. -Ma na celu zachęcenie ludzi do zmiany już istniejących, szkodliwych dla zdrowia zachowań i powrót do zdrowego stylu życia. -Jej zadaniem jest zwrócenie uwagi na to, że właśnie teraz jest odpowiednia pora na zrezygnowanie z brania narkotyków, zanim popadnie się w nałóg. PROFILAKTYKA III stopnia: -skoncentrowana jest na tych działaniach, które swoim zasięgiem obejmują osoby uzależnione od narkotyków, -jej celem jest ratowanie uzależnionych przed śmiercią, nawet w sytuacji , gdy nałóg doprowadzi do wyniszczenia organizmu jak również likwidowanie zahamowań osób uzależnionych przed podjęciem decyzji o leczeniu., -Pomoc osobom wyleczonym, aby nie powróciły do używania środków odurzających. 5 PROGRAMÓW ZAPOBIEGANIA UZALEZNIENIOM, 1)podejście skoncentrowane na samej substancji- ludzie potrzebują informacji o środkach odurzających, 2)podejście zorientowane na osobę i wspieranie rozwoju dzieci i młodzieży- jednostka dobrze przystosowana i radząca sobie z trudnościami łatwiej będzie zdolna do podejmowania racjonalnych decyzji, 3)podejście zorientowane na sytuację wyboru- informacje o środkach uzależniających, samym uzależnieniu powinny odbywać się w kontekście konkretnych sytuacji wyboru, kiedy młodzi ludzie podejmują decyzję w sprawie rozpoczęcia próbowania narkotyków, 4)podejście zorientowane na kontekst kulturowy uzależnień- oprócz informacji o środkach uzależniających młodzi ludzie potrzebują wiedzy o uwarunkowaniach środowiskowych, społecznych i ekonomicznych. 5) podejście zorientowane na zdrowie- efektywna forma profilaktyki jest uczeniem dzieci myślenia w perspektywie zdrowego życia, dobrego funkcjonowania w sferze fizycznej, psychicznej i społecznej.