Zakażenia krętkami u świń
Różnicowanie Brachyspira sp. izolowanych z przewodu pokarmowego świń |
|||
charakterystyka |
B. hyodysenteriae |
B. innocens |
B. pilosicoli |
hemoliza |
silna |
słaba |
słaba |
liczba włókien osiowych |
8-12 |
10-13 |
4-7 |
wytwarzanie indolu |
tak |
nie |
nie |
hydroliza hipuranu |
nie |
tak |
tak |
165rDNA PCR |
nie |
nie |
tak |
gospodarze |
świnia pies mysz ptaki świnka morska |
świnia pies |
świnia pies mysz ptaki świnka morska małpy ludzie |
wywołuje |
dyzenterię świń (SD) |
nie patogenna |
biegunkę krętkową świń (PCS) |
Krętki:
dawniej Treponema sp., potem Serpulina sp., obecnie - Brachyspira sp
bezwzględne beztlenowce
Metody rozpoznawania dyzenterii:
- badanie kliniczne
- badanie sekcyjne (choroba narządowa, lokalna, dotyczy tylko p. pokarmowego)
- metody laboratoryjne
= izolacja zarazka na podłożach wybiórczych (tryptozowo-sojowe z dodatkiem krwi) w warunkach beztlenowych, inkubacja około 72 godzin
Lokalizacja procesu chorobowego - jelito grube
Dyzenteria nie powoduje upadków tylko duże straty produkcyjne
Rezerwary i wektory zarazka:
bezobjawowi nosiciele - LOCHY
krętki mogą wnikać do komórek kubkowych
= zwiększenie produkcji śluzu
= biegunka ze śluzem
Wygląd biegunki:
postać ostra - śluz + krew + niestrawiony pokarm + włóknik
postać podostra - śluz + włóknik+ niestrawiony pokarm + pasemka krwi
postać przewlekła - nie ma krwi
Podstawowy objaw choroby:
→ w przebiegu ostrym - ciągłe wyciekanie kału
tworzy się tzw.
„RYNIENKA KAŁOWA”
(= dochodzi do zmacerowania skóry)
Krętki - trudne do osiągnięcia dla chemioterapeutyków, bo zalegają głęboko w kyptach jelitowych i część z nich przeżywa nawet po stosowaniu leków przeciwkrętkowych
tak dochodzi do powstania bezobjawowych nosicieli → LOCHY
Krętki:
mogą też przeżyć nawet do kilkunastu dni (przy niskiej temp.):
→ w gnojowicy
→ w kanałach odpływowych
→ na urządzeniach do obsługi
→ na odzieży, obuwiu
mogą być przenoszone czynnie - np. przez gryzonie
lub biernie - przez psy, muchy
Biegunka w przypadku dyzenterii świń wynika ze stanu zapalnego jelita grubego (bo nie ma resorpcji zwrotnej wody i elektrolitów)
Świnie - nie mogą ograniczać wydzielania płynów endogennych (ślina, sok żołądkowy) w takich sytuacjach, jak np. dzieje się u ludzi i szczurów
= utrata płynów → odwodnienie → jeśli trwa dłużej niż 3 dni to kwasica met.
+ szybkie ubytki wagi
→ śmiertelność nieleczonych wynosi około 30%
Zachorowania w stadzie:
jeśli choroba występuje enzootycznie w stadzie (jest nosicielstwo) to chorują prosięta w wieku około 2 tygodni lub (częściej) po odsadzeniu
jeśli choroba wystąpiła po raz pierwszy to chorują wszystkie świnie (niezależnie od wieku)
w tuczarniach, które sprowadzają tuczniki z różnych źródeł (nosicieli i świń które nie miały kontaktu z krętkami), może dochodzić do ciągłych wybuchów choroby, chorują te świnie, które nie miały wcześniej kontaktu z krętkami
Odporność:
→ proces chorobowy dotyczy błony śluzowej przewodu pokarmowego
→ zwierzęta po zakażeniu nabywają odporności zależnej od IgA sekrecyjnych
→ odporność ta chroni przed zachorowaniem na wiele miesięcy (może lat?)
zwłaszcza, że po przechorowaniu / leczeniu nie wszystkie krętki giną, więc układ odpornościowy jest stale pobudzany
→ zwierzęta po przechorowaniu mają wysoki poziom przeciwciał
→ dotychczas nie ma skutecznej szczepionki paraenteralnej (po podaniu szczepionki jest wysokie miano przeciwciał w surowicy, ale nie zapobiegają one chorobie - bo za odporność są odpowiedzialne tylko miejscowo wydzielane IgA)
Podstawową metodą leczenia jest stosowanie chemioteapeutyków, nia ma profilaktyki swoistej (szczepień ochronnych). Świnie na czczo są trudne do zakażenia krętkami, bo kwas solny w żołądku zabija krętki (dlatego częściej chorują silniejsze sztuki, bo one więcej jedzą).
Rozpoznawanie choroby - kryteria:
1. Przebieg choroby w stadzie:
→ zależy od tego czy choroba występuje enzootycznie, czy po raz pierwszy, czy w tuczu przemysłowym
→ okres inkubacji 14 dni (w warunkach doświadczalnych 7-8 dni)
→ u pojedynczych sztuk:
- brak łaknienia
- pragnienie czasami na początku zachowane
- sylwetka zgarbiona
- brzych podkasany
- wyciek kału z odbytu („rynienka kałowa”)
→ Wygląd kału zależy od rodzaju krętka????:
B. hyodysenteriae - śluz + włóknik + krew
B. pilosicoli - śluz, kolor szaro-zielonkawy
→ Sylwetka zwierzęcia deskowata (na skutek odwodnienia)
- skóra matowa, szara, mało elastyczna
- utrata wagi
- utrata pragnienia
- śmierć
2. Sekcja - podstawa rozpoznania
→ zgrubiebie ściany jelita
postać ostra dyzenterii
- surowiczo-krwotoczne zapalenie jelit grubych
- duża ilosć śluzu w kale (sprawdzamy wsadzając w kał patyk, wyciągamy i patrzymy czy ciągną się nitki śluzu)
4