Wirus GRYPA (INFLUENZA)

• RNA wirus, rodzina Orthomyxoviridae

• Typ A wywołuje masowe choroby u ludzi, koni, świń i ptaków, norek i ssaków morskich

• Głównie oddechowe, ale czasem uogólnione (tylko ptaki)

• Szerzy się przez kontakt bezpośredni i pośredni (do 2 tygodni wirus np. w wodzie)

• Ma wiele podtypów

• Antygeny powierzchniowe:

• Hemaglutynina (H) - 15 odmian (H1 - H15)

• Neuraminidaza (N) - 9 odmian (N1 - N9)

• Ogromna zmienność antygenowa wirusa

• Kwas nukleinowy segmentowany (bardzo łatwa zmienność - wymiana segmentów)

Zmienność wirusa grypy typu A

• RNA i częste mutacje punktowe („Dryf” antygenowy) w genach kodujących hemaglutyninę (H) i neuraminidazę (N)

• Genetyczna reasortacja („Przesunięcie” antygenowe) - wymiana segmentów genów kodujących H lub N nowy podtyp

• Wszystkie podtypy „H” występują u ptaków

• Rezerwuar puli genowej: ptaki wodne; idealne dopasowanie - wirusy wszechobecne, niechorobotwórcze są wszystkie znane typy H (H1 - H15) i N (N1 - N9), wydalane z kałem (migracje!)

• Gospodarz reasortacji („Mieszający” wirus od ptaków i ludzi): świnie, samce chorują na H1N1 oraz H3N2 i od nich po reasortacji nowe szczepy pandemiczne dla ludzi

Grypa - szczególnego typu zoonoza

• Rzadko człowiek zaraża się od zwierzęcia, choć od świń nie tak rzadko (rzeźnie, hodowcy itp.)

• Ale u świń, ptaków (innych?) powstają nowe warianty wirusa groźne dla ludzi

• Stąd się biorą nowe, wielkie epidemie grypy ludzi

Wielkie pandemie grypy ludzi w XX wieku

• 1918 „hiszpanka”: H1N1, 20 mln ofiar (od świń?)

• 1957 „grypa azjatycka” H2N2

• 1968 „grypa Hong Kong” H3N2

• 1977 „grypa rosyjska” H1N1

• 1997 „ptasia grypa” H5N1: 18 osób zachorowało, 6 zmarło

• 2000 rok: 400 ognisk grypy ptaków we Włoszech - zabito 11 mln sztuk

• 2002 rok: zabito 4 mln indyków i kurcząt w stanie Virginia (USA)

Patogeneza grypy ssaków

• Okres inkubacji bardzo krótki

• Replikacja wirusa w nabłonku górnych i dolnych dróg oddechowych (po 24 maksymalnie, od 72 godziny maleje)

• Ogniska martwicy nabłonka oskrzelików (suchy kaszel), wysięk w nich (wilgotny kaszel), przekrwienie płuc, ogniskowe nacieki komórkowe

• Potem regeneracja i zdrowienie

• Rzadziej powikłania bakteryjne (zapalenie płuc) i ewentualnie upadki

• Wyjątkowo uszkodzenie innych narządów

Grypa koni

• Na całym świecie (z wyjątkiem Australii) jedna z najważniejszych chorób zakaźnych koni

• Bardzo zaraźliwa

• Ostra infekcja z kaszlem, gorączką, wypływem z nosa, trwa 7-21 dni, czasem powikłania bakteryjne lub inne

• A/equi/Praga/1/56 (H7N7)

• A/equi/Miami/2/63 (H3N8)

• Ale ten pierwszy chyba zanikł, bo od 1979 roku nigdzie na świcie nie był izolowany

• Za to podtyp 2 - warianty antygenowe

Grypa świń (H1N1 i H3N2)

• Bardzo rozpowszechnione, też w Polsce

• Nagły wybuch choroby (inkubacja 2-7 dni0

• Wiele świń apatycznych, gorzej jedzą, oddech utrudniony

• Potem gorączka, napadowy kaszel, jakby bolesny, wypływ z nosa i worków spojówkowych

• Po 3-6 dniach nagle mija

• Rzadziej cięższy przebieg: silna duszność (pozycja psa siedzącego, pysk otwarty, biegunka, ronienia)

• Oseski łagodniej

• Zachorowalność do 100%, śmiertelność 1-2%

• Ale straty masy, przyrostów

Diagnostyka

1. Izolacja wirusa z wymazów - specjalistyczne laboratorium i minimum 3 dni

2. PCR - 2 dni trwa

3. IF - bardzo subiektywna

4. Serologia - pewna, ale minimum 14 dni

Nowe możliwości diagnostyki

• Ag powierzchniowe bardzo zmienne

• Ale są białka o takich samych sekwencjach

• Można w diagnostyce wirusów izolowanych od człowieka, świń, gęsi i koni używać tego samego komercyjnego testu ELISA

• Z wymazem z nosa po 15 minutach, wynik barwny

• Ten test nie ma wad innych dotychczas stosowanych (patrz wyżej)

Odporność i szczepienie

• Odporność po infekcji jest, głównie warunkowana Ab przeciwko hemaglutyninie, ale tylko danej odmiany

• Więc dryf antygenowy ją znacznie osłabia

• Dlatego u ludzi, co roku nowa szczepionka

• Wirus koni - czterokrotnie wolniejszy dryft

• U koni od lat 1960-tych na rynku szczepionki (oba podtypy i ich warianty aktualne)

• Odporność po nich krótkotrwała, więc trzeba często szczepić

• Szczepione konie mogą bezobjawowo szerzyć wirus

• W efekcie ograniczają (łagodzą) zachorowania koni, ale nie umożliwiają szerzenia się wirusa

Dzikie kaczki, dzikie gęsi

Influenza2

- 1 -