Środowiskowe przyczyny chorób-

1- tytoń: 25-40% (płuc jamy ustnej, gardła, krtani, przełyku, trzustki, pęcherza moczowego
2- dieta: 10-70% (tłuszcze- złośliwe now.jelita grubego, piersi i grucz.krokowego, trzustki, płuca- wysoki poziom cholesterolu
zapobieganie- urozmaicona dieta, ogranicze spożycia czerwonego mięsa, zwiększenie spożycia owoców i warzyw, nie nadużywanie alkoholu) ( otyłość- pęcherzyka żółciowego piersi, trzonu lub szyjki macicy, jajnika zapobieganie- utrzymanie odpowiedniej wagi ciała, dieta śródziemnomorska, czerwone wino regularne ćwiczenia)
Czynniki zawodowe powodujące nowotwory-
skóra, drogi oddechowe, płuca ( azbest- materiał izolacyjny, pokrywane są dachy)
Zapobieganie powstawania nowotworów szczeg jelita grubego- aktywność fizyczna, promieniow ultrafioletowe( są przyczyną powstawania czerniaków złośliwych skóry ok. 90%
zapobieganie- zmniejszenie nadmiernego przebywania na słońcu, filtry, kremy ochronne odzież przewiewna, ochrona dzieci szczególnie
Przyczyny powstawania innych nowotworów-

1-czynniki zakaźne- wirusy, bakterie

* wirus HTLV1- W 5% jest przyczyną białaczek i ziarnicy

* wirus EBV- w 10% jest przyczyną ziarnicy, w 35-50% ch. Hodokina, 40-70% nowotworów jamy nosowo gardłowej

* wirus HBV- wirusowego zapalenia wątroby, 40-60% nowotworów wątroby
* wirus HCV- wirus zapalenbia wątroby typpu c
* wirus HPV- 90% nowotworów szyjki macicy
* bakteria heliobacter- przyczyna nowotworów żołądka

zapobieganie- unikanie kontaktu z krwią używanie rękawic, awrócić uwagę na narzędzia regularne testy HPV, unikanie wczesnych zakażeń u niemowlaków, dzieci matek nosicielek powinny otrzymać po urodzeniu immunoglobiny, unikanie kontak.seks.w rodzinie gdzie jest zagroż genetyczne
KARCYNOGENEZA- przekształć.się kom.zdrowej w nowotwor, to proces długotrw, dochodzi do defektu różnych grup genów
Profilaktyka antynowotworowa- Dzieli się na:
* pierwotną-oznacza dział.w celu zapob.powstawaniu nowotw

* wtórna- poprzez badan.przesiewowe oraz wczesne wykryw. nowotw.pozwala uchwycić i podjąć wczesne leczenie.

Przeprowadzone testy przesiewowe dotyczą takich nowotworów jak: rak szyjki macicy rak piersi , jelita grubego poprzez badan.endoskopowe, gruczołu krokowego u mężczyzn
Współczesne sposoby leczenia nowotworów-
* miejscowe- leczenie chirurgiczne poprzez usunięcie zmienionej nowotworowo tkanki (radioterapia-naświetlanie promieniowaniem radioaktywnym)

* systemowe- chromioterapia, immunoterapia
Komórka zdrowa przekształca się w kom nowotwor nie poddaje się czynnikom regulacyjnym czyli nie ma procesów które spowodowały by powrót w komórkę zdrową, zachowuje się autonomicznie trzeba ją usunąć z organizmu
Chirurgia onkologiczna:

* miejscowe- wyróżniamy rodzaje operacji: rozpoznawcze- polegają na pobraniu tkanek do badania histopatologicznego wykonuje się przed przystąpieniem do leczenia lub śródoperacyjnie, forma pobrania odcinka- klinowy w całości, nakłucie guza igłą

* radykalne- polegają na wycięciu miejscowym, guz zostaje wycięty blokowe- usunięcie guza wraz z regionalnymi węzłami chłonnymi na których są przerzuty, wykonujemy je: rak piersi, jelita grubego i odbytnicy, rak żołądka, czerniak i rak skóry, operacje przerzutów- pachy,pachwiny,węzłów szyi, przerzutów do płuc, wątroby i mózgu, cytoredukcyjne- zmniejszenia masy guza w celu udoskonalenia leczenia radiologicznego lub leki cytostatyczne, odtwórcze- obszerne cięcia, usunięcie fragmentów tkanek, narządu czy kosći, paliatywne- w dalece posuniętej chorobiee, mają na celu przedłużenie życia lub zmniejsz.bólu, cierpień pacjenta np.: udrożnienie dróg oddech
PACJENCI- planowo trafia na oddział, istnieje okres przedope, badania, pacjent niespokojny wyuczenie ćw szczególnie oddechowych i przeciwzakrzepowych, oddychanie torem piersiowym dolno i górno żebrowym przy zabiegach w obrębie brzucha pacjent leży na plecach, głęboki wdech nosem spokojny wydłużony wydech przez usta, dołączamy ręce nogi ugięte pacjent nabiera powietrza wydmuchuje robi przerwe i wydech przerwa wydech podczas kaszlu pacjent przytrzyma miejsce rany ćw kkg i kkd, trójzgięcie, ruchy okrężne rąk w tempie umiarkowanym

Cel- w okresie pooperacyjnym będą zapobiegały powikłaniom, unika się następstw działania środków znieczulających i usypiających utrzymanie ogólnej spraności po zabiegu ddziaływanie na psychikę, przyśpieszenie powrotu do zdrowia

Powikłania po środkach zniecz i usypi: powodują one zagęszczenie wydzieliny śluzowej znajdującej się w drogach oddechowych co powoduje zaleganie jej w oskrzelach i oskrzelikach, łatwo pojawiają się stany zapal prowadzące nawet do zapalenia płuc
Wskazania- głębokie oddychanie, utrzymanie ruchomości kl piersiowej, pozycja leżenie tyłem z ugiętymi nogani, kaszel odkstuszanie wydzieliny chwycić siełóżka z przodu
Zakrzepy żył głębokich- szczególnie dolnych partii jamy brzusznej, sprzyja temu bezruch pacjenta i pozycja leżąca, szybkie włączenie ćw i samoobsługi zmiany pozycji

Działania- jak najszybciej uruchomic pacjenta, pionizacja- siad, stanie, chodzenie, indywidualne podejście do pacjenta
CHOROBA WRZODOWA DWUNASTNICY I ŻOŁĄDKA- cięcie operacyjne górnej części jamy brzusznej, dochodzi do krwawienia z przewodu pokarmowego, pionizacja 4-5 doba- nie przecięte mm, 7-8 doba zostały przecięte mm, ćw oddech- jak najwcześniej 1-2 doba ćw torem piers. bez zaangażowania przepony i tłoczni brzusznej, ćw p/zakrzepowe- jeśli nie ma p/wskazań to od 2 doby po zabiegu, 1 i 2 doba, ćw oddech- leżenie tyłem nogi ugięte, ręce wzdłuż tułowia, spokojny wdech nosem, wydech ustami, ręce terapeuty na klatce piers. pacjenta, tor piersiowy 5-8 powtórzeń, ćw przeplatane innymi ćw 10 powtórzeń. Odruch kaszlowy czasami pojawia się samoistnie, 1 sesja ćw 10- 15 minut, w 3-5 dobie w zależności od stanu pacjenta zwiększa się intensywność ćw, stopniowa pionizacja 3-5 doba P/wskazania do ćw: wysoka temp. ciała, ciężki ostry stan zapalny związany z operowanym miejscem, brak świadomości pacjenta, wystąpienie krwotoku po operacji, powikłania pooper, dzień zdjęcia szwów, podłączo.kroplówka
ZAPALENIE DRÓG ŻÓŁCIOWYCH- stan zapalny dolnego pęcherzyka żółciowego, zaburza to trawienie, zarazki przedostane z dwunastnicy, występuje obrzęk, zaczerwień śluzówki pęcherzyka,czasami występuje kamień w przewodzie, może dojść do zmain miąższy wątroby, wymaga zabiegu chirurgicznego, cięcie wysoko w jamie brzusznej, ćw oddech torem brzusznym, ma to na celu wykonanie naprzemiennych skurczy przepony i mm brzucha które masują wątrobe poprawiając ukrwienie i odpływ żółci. Rozpocz. ćw w 1 dobie po operacji doprowadzając do efektownego kaszlu oraz ćw p/zakrzepowe, w 3 dobie siadanie, 5-6 doba wstawanie z łóżka
ZAPALENIE WYROSTKA ROBACZKOWEGO- rozlane zapalenie otrzewnej przy poważnym zapaleniu, leczenie- intensywne dział, wykonywanie ćw mm brzucha z oszczędzaniem okolicy operowanej, 2-3h po operacji chodzenie,zakaz ćw.intensywny
OPERACJE USUNIĘCIA PIERSI- zabieg szokujący dla kobiety po zabiegu duża bolesność, usunięcie piersi i pobliskich węzłów chłonnych, ważne jest by w 1 okresie pooperacyjnym ręka powinna leżeć na klinie wyżej od tułowia po skosie utrudniony jest wtedy odpływ chłonki, może zmieniać swoje położenie pacjentka, ćw dłoni zaciskania i otwierania pięści krążenie nadg,, zgięcisa w łokciu, nawracanie,odwracanie ćw p/zakrzepowe kkd, ćw oddechowe, 4-10 doba siadanie na krześle, wprowadzamy elementy ćw z laseczka,około 10 doba ćw bardziej intensywne,wyuczenie pacjentki masazu

Rehabilitacja chorych leczonych z powodu raka jelita grubego

Rehabilitacja fizyczna:

U chorych leczonych z powodu nowotworów jelita grubego, u których w wyniku operacji doszło do wytworzenia sztucznego odbytu brzusz-nego (stomia), usprawnianie dzieli się na dwa okresy: przed- i pooperacyjny. Postępowanie usprawniające przed zabiegiem operacyjnym obejmuje:

1. oddziaływania psychoterapeutyczne polegające na informowaniu, edukacji i przekonaniu pacjentów o celowości i potrzebie ich czynnego uczestnictwa w procesie rehabilitacji. Czym więcej pacjenci nauczą się przed operacją, tym łatwiejsza jest późniejsza współpraca po zabiegu. Do tego mogą posłużyć różnego rodzaju instrukcje, informatory, broszury, filmy, konsult. z fizjoterap, a niekiedy z psycholog.

2. Nauka wykonywania ćwiczeń niezbędnych we wczesnym okresie pooperacyjnym, zawsze z wyjaśnianiem celu i skutków powyższych zabiegów. Ćwiczenia wykonywane w pierwszym okresie pooperac.mają zapobiegać powikłaniom płucnym jak i zakrzepom żylnym. Z uwagi na przecięcie powłok brzusznych podczas operacji, należy przestawić chorego na tor oddych. piersiowy, asekurując miej.w którym nastąpiło cięcie chirurg.

3. W tym okresie uczymy również pacjentów efektywnego odkrztusz.i kaszlu. W czasie tych zabiegów należy przytrzymyw dłońmi okolicę rany operacyjnej. W celu poprawy odkrztuszani wskazane jest oklepywanie klatki piersiowej i pleców oraz wykonywanie elementów masażu (np. wibracja).

Okres pooperacyjny rehabilitacji obejmuje:

1. Ćwiczenia oddechowe - wprowadza się je jak najwcześniej po operacji, a jako sprzęt pomocniczy może posłużyć butelka z wodą, czy zestawy do oddychania np. „Triflo”.

2. Profilaktykę przeciwzakrzepową. Bezruch, otyłość oraz skłonność osobnicza do zapalenia żył sprzyjają wystąpieniu zakrzepów w obrębie żył głębokich kończyn dolnych, dlatego poza profilaktyką farmakologiczną, wprowadza się począwszy od pierwszej doby po operacji, wysokie ułożenia kończyn dolnych, ćw.czynne i bandażowanie nóg do prób pionizacji.

3. Pozycje ułożeniowe i pionizację. Należy dążyć do jak najszybszego uruchomienia pacjenta, stopniowo wprowadzając ćwiczenia samoobsługi i zmiany pozycji w leżeniu. U pacjentów, u których wykonano operację sposobem brzuszno-krzyżowym nie zaleca się siadania ze względu na ból w okolicy krocza. Pionizację należy prowadzić z leżenia bokiem poprzez opuszczenie kkd. Pionizację rozpoczynamy już w 1-2 dobie po decyzji lekarza prowadzącego. Początkowo należy asekurować pacjenta lub korzystać ze sprzętu pomocnicz. (balkoniki, podpórki dwukołowe).

4. We wczesnym okresie pooperacyjnym nie prowadzi się ćwiczeń wymagających dużego napięcia w obrębie tłoczni brzusznej. W celu uniknięcia przepukliny w niektórych przypadkach wydaje się słuszne noszenie przez chorych sznurówek miękkich z wyciętym otworem na stomię. W późniejszym okresie rehabilitacji w warunkach domowych, zaleca się chodzenie w lekko pochylonej pozycji, a na czas spoczynku nocnego wałek pod nogi. Powrót do pełnego wyprostu zaleca się po ustąpieniu bólu pooperacyjnego.

5. W proces szeroko pojętej rehabilitacji wchodzi również nauka czynności higienicznych i pielęgnacyjnych w zależności od rodzaju przetoki. Ten proces powinien zakończyć się sprawnością w samodzielnej pielęgnacji przetoki jeszcze przed opuszcz.szpitala i bez specjalnej pomocy ze strony otoczenia.

MASTEKTOMIA

PIERWSZY OKRES PO OPERACJI

1-3doba (2doba pionizacja)

Po amputacji piersi kg po stronie operowanej zostaje ułożona w lekkim odwiedzeniu w st.barkowym,ułożenie na klinie.KG operowana układamy na klinie zawsze w czasie snu i wypoczy.

W pierwszym okresie po operacji wykonuje się:

-ruchy dłonią jak zginanie i prostowanie palców, zaciskanie i rozluźnianie dłoni,ruchy nadgarstkiem

-zginanie i prostowanie w st.łokciowym

-odwracanie i nawracanie przedramienia

Do tych cw. Dodajemy cw.oddechowe klatką piersiową oraz cw.przeciwzakrzepowe KKD:

-zginanie i prostowanie stopy/ -napinanie całej kkd

-zginanie i prostowanie kolana

-ruchy wstrząsające całą kończyną uniesioną w górze

Cwiczymy na zmianę prawą i lewą nogę po 6-10 powtórzeń

DRUGI OKRES PO OPERACJI

4-5 doba, Do wcześniej wykonywanych cw. Dołączamy już ruchy ręki w barku. Celem cw. jest:

-zwiększenie zakresu ruchów w st.barkowym

-zwiększenie siły mm. oraz zapobieganie obrzękowi kończyny po stronie operowanej.

Pozycja wyjściowa do cw. siedzenie na krześle z oparciem, łopatka i tułów przylegają do oparcia,w dłoniach laseczka oraz cw. w staniu trzyścianie.

Cwiczenia powtarzamy 3-4 razy w ciągu dnia. Wprowadzamy masaż limfatyczny,który ma ułatwic prawidłowy odpływ chłonki,który jest zaburzony po przez usunięcie węz.chłonnych

W czasie pobytu w szpitalu należy wyuczuc pacjentkę takiego masażu- czyli automasażu. Wykonuje się go 2raqzy dziennie rano i wieczorem ok.10min. Podczas takiego masażu omijamy okolice blizny pooperacyjnej oraz miejsce napromieniowania.

Pomocny w zwalczaniu obrzęku limfatycznego jest aparat do rytmicznego masażu pneumatycznego.

W rehabilitacji raka sutka,a szczególnie zwalczania obrzęku limf. Kończyny strony operowanej korzysta się z zabiegów wodoleczniczych,najczęściej stosuje się masaż podwodny i kąpiel wirową. Zabiegi fizykalne wspomagające proces rehabilitacji, mają działanie bodźcowe stosowane SA na ogół rzadko, po uprzedniej konsultacji z prowadzącym lekarzem onkologiem,który określa zakres i rodzaj zabiegu.

TRZECI OKRES PO OPERACJI( od 10doby) I CZAS REKONWALESCENCJI- Poznane wcześniej cw. uzupełniamy i urozmaicamy nowymi, które prowadzą do pełnego zakresu ruchu w st.barkowym. Bardzo pomocna przy cw. kończyny z przykurczem czy obrzękiem jest podwieszka.

PRZEPUKLINY

Przepuklina powstaje na skutek przemieszczenia się trzew do uchyłka otrzewnej uwypuklonego na zew. W okolicy pępka, uda- poniżej więzadła pachwinowego, pachwiny- powyżej więz. Sa to przepukliny zew. W przepuklinach wew. Worek przepuklinowy wytwarza się w nie prawidłowych zachyłkach wew.jamy brzusznej. Istnieniu przepukliny towarzyszą często powikłania, st.zapalne, zrosty, które uniemożl.odprowadzenie przepukliny; uwięźnięcie przepukliny w worku przepuklinowy.

W przypadku wystąpienia w/w powikłań skuteczną metodą jest leczenia jest zabieg operacyjny polegający na odprowadzeniu przepukliny, wycięciu worka przepukl., zamknięciu miejsca, przez które przepuklina wydostała się.

Technika beznapięciowa (np. metodą Lichtenstein) wymaga użycia sztucznych protetycznych materiałów (siatki) do wszystkich operacji naprawczych.
Aktualnie worek przepuklinowy pozostaje na miejscu, a ten defekt zostaje zamknięty lub pokryty przez protezę - siatkę.
Następnie tkanki wrastają w siatkę.
Siatki te nie są bezproblemowe, ponieważ zawsze są ciałem obcym i w wypadku infekcji, cała siatka włącznie ze szwami musi być usunięta i przepuklina naprawiana jest "czysto tkankową techniką".
Są oczywiście przypadki, kiedy siatki muszą być wszczepione i to wówczas kiedy jest duże zniszczenie (destrukcja) tkanek, jak w przepuklinach nawrotowych i pooperacyjnych.

Przepuklina pachwinowa:

Jak wykonuje się zabieg operacyjny:

Pacjent z przepukliną ma do wyboru kilka możliwości leczenia.

Stosowanie pasa przepuklinowego. Jest to rzadko zalecane gdyż nie jest to skuteczna metoda.

Większość przepuklin wymaga leczenia chirurgicznego.

Zabiegi chirurgiczne można podzielić na dwie główne metody

I. Zabieg klasyczny. Wykonuje się cięcie skórne długości 7-10cm w okolicy pachwiny. Cięcie przebiega przez skórę, tkankę podskórną, następnie chirurg dociera do miejsca defektu. Chirurg zwykle używa syntetycznego tworzywa (siatki) do naprawy ubytku. Zabieg wykonywany jest w znieczuleniu miejscowym z dożylnie podanym lekiem uspokajającym, w znieczuleniu podpajęczynówkowym (podawanym w okolicy kręgosłupa) lub ogólnym.

II. Zabieg laparoskopowy. Laparoskop, cienki instrument chirurgiczny z kamerą na końcu wprowadzany jest w okolicę ubytku, kamera przekaz.obraz w powiększ.na ekran monitora.

Następnie wprowadza się w okolicę przepukliny pozostałe instrumenty chirurgiczne które pozwalają pracować „wewnątrz”. Zabieg wykonuje się przez 3 lub 4 nacięcia długości do 0,5cm. Przepuklina jest naprawiana od wewnątrz jamy brzusznej. Siatka syntetyczna jest używana do naprawy miejsca defektu. Zabieg wykonywany jest zwykle w znieczuleniu ogólnym, rzadziej w znieczuleniu miejscowym lub podpajęczynówkowym.

Czego można oczekiwać po zabiegu operacyjnym?

Po zabiegu pacjent jest przekazywany do oddziału pooperacyjnego gdzie pozostaje pod nadzorem przez 1-2 godz.do momentu ustąpienia działania leków uspokajających

W momencie kiedy pacjent jest wybudzony i jest w stanie chodzić, wypisywany jest do domu.

Po zabiegu możesz odczuwać przez 24-48 godziny dolegliwości bólowe w operowanej okolicy. Po zabiegu laparoskopowym przepukliny będziesz w stanie bardzo szybko powrócić do normalnej aktywności życiowej (prowadzenia samochodu, wchodzenia po schodach, podnoszenia niewielkich ciężarów, pracy, aktywności seksualnej).

Jakie mogą być powikłania zabiegu laparoskopowego?

Jak podczas każdego zabiegu operacyjnego mogą wystąpić powikłania pooperacyjne. Najczęstszymi powikłaniami są krwawienie i infekcje ale w przypadku laparoskopowej operacji przepukliny powikłania te występują bardzo rzadko.

Istnieje bardzo małe ryzyko uszkodzenia pęcherza moczowego, jelit, naczyń krwionośnych, lub nasieniowodów.

Kłopoty z oddawaniem moczu mogą wystąpić ale zdarza się to bardzo rzadko i zwykle ustępują w ciągu 1 tygodnia.

Zawsze istnieje ryzyko nawrotu przepukliny. Długofalowe ryzyko nawrotu dla tego typu zabiegu nie jest jeszcze znane.

USPRAWNIANIE:

W ciągu 1,czasem 2 doby pacjent pozostaje w łóżku.

W Usprawnianiu,Szczególną uwagę zwraca się na trening mm. Brzucha , należy zchowac ostrożnośc przy jednoczesnej konieczności wzmacniania tych mm. Cw. mm. Brzucha wykonujemy już w pierwszych dniach po operacji w połączeniu z oddychaniem torem przeponowym. Przynoszą one ulgę pacjentowi przez usunięcie charakterystycznego dla operacji brzusznej wzdęcia, poprawiają perystaltykę jelit.

Pozycja do cw. jest leżenie na plecach z nogami ugiętymi,stopy oparte o podłoże. Oprócz oddychania przeponowego cw. angażującymi mm. Brzucha są:

cw. synergistyczne stosowane głową np. unoszenie głowy, przyciąganie brody do kl.piersiowej/ cw. kkg i T - np. skręty T wspomagane kkg/ cw izometryczne mm. Kkd np. napinanie pośladków,mm czworogł., mm podudzia

Około 3-4 dni po zabiegu pacjent zaczyna chodzic.

Nie wszystkie cw. mm brzucha działaja właściwie, np. w siadzie- opady T lub głębokie skłony T, w leżeniu tyłem- unoszenie prostych kkd, „rowerek”.

Wymienione cw i im podobne SA bardzo trudnymi i niebezpiecznymi dla operowanego pacjenta, mogą uszkodzic słabo zrośniętą bliznę , a często są przyczyną przepukliny pooperacyjnej, Z w/w powodów niewskazane będzie stosow. zatrzymywanego wydechu czy tez energicznego kaszlu.

USUNIĘCIE PĘCHERZYKA ŻÓŁCIOWEGO- Cholecystectomia (usunięcie woreczka żółciowego)

 Zabieg wykonywany jest najczęściej w przypadku stwierdzenia w pęcherzyku żółciowym kamieni, które wywołują dolegliwości, takie jak bóle i gniecenie w prawej górnej części brzucha, uczucie pełności w żołądku, nudności i wymioty gorzką treścią, zwykle pojawiające się po obfitym posiłku. Rozpoznanie kamicy pęcherzyka żółciowego wymaga w takim przypadku potwierdzenia w badaniu ultrasonograficznym (usg) jamy brzusznej. W tej grupie pacjentów zabieg operacyjny wykonuje się w trybie planowym, a więc po starannym przygotowaniu pacjenta, w terminie najbardziej dla niego korzystnym

 Cholecystektomię w trybie ostrodyżurowym (nagłym) wykonuje się u pacjentów z objawami niebezpiecznych powikłań kamicy pęcherzyka żółciowego, takich jak ostry stan zapalny, wodniak lub ropniak pęcherzyka. W tym przypadku zabieg operacyjny wykonywany jest jak najwcześniej od wystąpienia objawów, zwykle w ciągu pierwszego dnia pobytu pacjenta w szpitalu

 Wskazaniem do zabiegu jest też podejrzenie złośliwego lub łagodnego (polip) nowotworu pęcherzyka żółciowego. Są to choroby bardzo rzadkie, zwykle nie dające wyraźnych objawów i dlatego rozpoznawane najczęściej przypadkowo

P/wskazania do zabiegu:

 Brak zgody pacjenta na zabieg operacyjny  Ciężki stan ogólny pacjenta, zwłaszcza niewyrównane, groźne choroby ogólnoustrojowe, takie jak choroba niedokrwienna serca, niewydolność krążenia, niewydolność oddechowa, zaburzenia rytmu serca, nadciśnienie tętnicze. U większości pacjentów choroby te można jednak, pod warunkiem starannego leczenia i współpracy ze strony chorego, doprowadzić do stanu, w którym zabieg operacyjny można będzie bezpiecznie wykonać. Pacjenci wymagający usunięcia pęcherzyka żółciowego w trybie ostrodyżurowym nie mogą być odpowiednio przygotowani do zabiegu ze względu na brak czasu, dlatego u tych chorych operacja wiąże się zwykle z większym ryzykiem. Z tego powodu korzystne jest usunięcie pęcherzyka żółciowego w okresie choroby, w którym kamienie już powodują objawy, ale jeszcze nie doszło do rozwoju żadnego powikłania  Ropne choroby skóry brzucha zwykle wymagają wyleczenia przed zabiegiem operacyjnym

Cel zabiegu:

Zabieg operacyjny ma na celu dokładne oddzielenie pęcherzyka żółciowego od otaczających go narządów, a następnie, po odnalezieniu i zabezpieczeniu (podwiązaniu) zaopatrujących go naczyń krwionośnych oraz przewodu pęcherzykowego (łączącego pęcherzyk z przewodem żółciowym wspólnym), usunięcie pęcherzyka wraz ze znajdującymi się w jego wnętrzu kamieniami.

Przygotowanie:

 Staranne wyrównanie ewentualnych chorób ogólnoustrojowych, co zwykle wymaga współpracy internisty (lekarza rodzinnego) z chirurgiem i anestezjologiem  Podstawowe badania dodatkowe wykonywane zwykle przed operacją (zdjęcie rentgenowskie klatki piersiowej, EKG, badania laboratoryjne, oznaczenie grupy krwi)  Zakaz jedzenia i picia przez 6 godzin przed zabiegiem  Bezpośrednio przed zabiegiem kąpiel i delikatne golenie nadmiaru owłosienia na brzuchu

Opis zabiegu:

 Cholecystektomię wykonuje się w znieczuleniu ogólnym (narkoza - pacjent śpi w czasie zabiegu)  Usunięcie pęcherzyka żółciowego można wykonać dwiema metodami - tak zwaną klasyczną (tradycyjną, otwartą) i laparoskopową  Cholecystektomia tradycyjna polega na nacięciu brzucha w jego górnej części (cięcie przebiega pionowo w dół lub skośnie, pośrodku jamy brzusznej lub po jej prawej stronie), a następnie po odnalezieniu pęcherzyka, podwiązaniu jego naczyń i przewodu pęcherzykowego, na usunięciu go w całości  Cholecystektomia laparoskopowa różni się od tradycyjnej tym, że chirurg nie wykonuje dużego cięcia na brzuchu, lecz jedynie kilka (zwykle trzy lub cztery) niewielkie otwory, przez które wprowadza do wnętrza jamy otrzewnej specjalną niewielką kamerę oraz długie i cienkie narzędzia chirurgiczne. Tak więc cały przebieg zabiegu, który jest bardzo podobny jak w metodzie tradycyjnej, lekarze obserwują na ekranie monitora. Aby wnętrze jamy otrzewnej stało się lepiej widoczne, do jej wnętrza pompuje się specjalny, całkowicie nieszkodliwy gaz, który unosi powłoki brzucha do góry. Gaz ten usuwany jest z wnętrza jamy brzusznej (wchłaniany do naczyń krwionośnych i wydalany podczas oddychania) w ciągu kilku dni po zabiegu operacyjnym. Obecnie cholecystektomia laparoskopowa stała się podstawową metodą usuwania pęcherzyka żółciowego i w wielu oddziałach liczba pacjentów operowanych w ten sposób przewyższa liczbę chorych operowanych tradycyjnie. Wybór danej metody operacyjnej jest jednak kwestią woli pacjenta, który podejmuje decyzję w porozumieniu z operującym chirurgiem  Należy podkreślić, że w razie jakichkolwiek trudności w trakcie przeprowadzania zabiegu metodą laparoskopową chirurg zadecydować może o zmianie metody operacyjnej, naciąć jamę brzuszną i przeprowadzić zabieg w tradycyjny sposób. Decyzja taka jest zawsze podyktowana dobrem pacjenta i nie można jej traktować jako błędu lekarza  Niezależnie od metody operacyjnej, po zabiegu w jamie brzusznej pacjenta pozostawia się zwykle na kilka dni dren, czyli cienką rurkę, przez którą na zewnątrz wypływać może krew lub inny gromadzący się często po operacji płyn

Przebieg operacji:

 Po zabiegu operacyjnym pacjent najczęściej powraca na swoją salę, jedynie w wyjątkowej sytuacji wymagać może dłuższego pobytu na sali pooperacyjnej lub w oddziale intensywnej opieki medycznej  W przypadkach niepowikłanych pacjent może pić i jeść już w ciągu pierwszych 24 godzin po zabiegu operacyjnym  Także w pierwszej dobie pooperacyjnej pacjent powinien zacząć siadać na łóżku, a następnie wstawać i chodzić, choć zwykle pierwszy spacer po zabiegu powinien odbyć się pod opieką rehabilitanta lub członka rodziny  Po zwykle nie dłuższym niż kilka dni pobycie w szpitalu pacjent wraca do domu, a po upływie dwu-, trzytygodniowego okresu rehabilitacji powraca do pełnej aktywności zawodowej. Ze względu na możliwość powstania przepukliny w bliźnie pooperacyjnej zwykle należy unikać przez około dwa, trzy miesiące intensywnego wysiłku fizycznego (sport)  Jeżeli ze względu na dolegliwości przed zabiegiem operacyjnym pacjent musiał stosować dietę, to po operacji zwykle możliwy jest powrót do bardziej urozmaiconego sposobu odżywiania

Możliwe powiklania:

 Krwawienie do wnętrza jamy otrzewnej wymagające zwykle powtórnego zabiegu operacyjnego celem jego zatrzymania  Wyciek żółci do jamy otrzewnej w wyniku nieprawidłowego zabezpieczenia (podwiązania) przewodu pęcherzykowego lub obecności dodatkowych, niewidocznych w czasie zabiegu przewodów pęcherzykowych  Uszkodzenie w trakcie operacji przewodu żółciowego wspólnego prowadzące do wystąpienia żółtaczki, a nawet do ciężkiego uszkodzenia wątroby (powikłanie rzadkie)  Zakażenie lub opóźnione gojenie rany pooperacyjnej  Przepuklina w bliźnie pooperacyjnej

Cholecystektomia laparoskopowa - polega na umieszczeniu kamerki i narzędzi chirurgicznych przez 3 otwory w jamie brzusznej i operację wykonywaną z pomocą monitora. Zabieg dużo mniej inwazyjny, lepiej tolerowany przez chorego, obecnie większość cholecystektomii (usuwania pęcherzyka żółciowego) wykonywanych jest właśnie tą metodą

Cholecystektomia metodą otwartą - wykonywana tak naprawdę w przypadku występowania przeciwwskazań do laparoskopii (liczne blizny po poprzednich operacjach, rozlany stan zapalny w obrębie jamy brzusznej)

---