BANKOWOŚĆ - WYKŁAD 3

Istota kreacji pieniądza - pojęcia wstępne:

• dwa rodzaje pieniądza: gotówkowy i bezgotówkowy,

• banki kreują pieniądz bezgotówkowy; pieniądz bezgotówkowy przepływa między rachunkami różnych podmiotów gospodarczych zlokalizowanymi w tym samym banku lub w różnych bankach,

• podstawą działania banków są wkłady klientów (wkłady pierwotne w odróżnieniu od wkładów pochodnych powstają w momencie udzielenia kredytu klientom)

Przykład:

Założenie: pierwotny wkład terminowy wynosi 100 jednostek pieniężnych oraz bank utrzymuje rezerwę w banku centralnym w wysokości 10% wkładów (wielkość rezerwy obowiązkowej ustala bank centralny traktując ja jako jeden z instrumentów oddziaływania na możliwości kredytowe banków)

• Bilans wyjściowy banku:

• Pasywa: 100 jednostek wkładu

• Aktywa: 90 jednostek gotówki

10 jednostek rezerwy obowiązkowej w banku centralnym

Operacja 1 (kredytowa)

Bank udziela 50 jednostek kredytu, z czego połowę kredytobiorcy otrzymują na rachunkach tego banku, a połowę wykorzystują do spłaty zobowiązań wobec wierzycieli mających rachunki w innych bankach. Załóżmy, że na rachunki w analizowanym banku wpływają sumy w wyniku akcji kredytowej innych banków w łącznej wysokości 25 jednostek pieniężnych.

• Bilans banku po tej operacji wygląda następująco:

• Pasywa: 100 jednostek wkładów pierwotnych

50 jednostek wkładów pochodnych

• Aktywa: 50 jednostek należności z tytułu udzielonych kredytów,

85 jednostek gotówki w kasie

15 jednostek rezerwy w banku centralnym

Operacja 2:

Bank udziela kredytu na 70 jednostek pieniężnych. Zakładamy, że jak poprzednio sumy przelanych przez nasz bank środków do innych banków kompensują wielkość środków przekazanych z innych banków.

• Bilans banku po tej operacji wygląda następująco:

• Pasywa: 100 jednostek wkładów pierwotnych

120 jednostek wkładów pochodnych

• Aktywa: 120 jednostek należności z tytułu udzielonych kredytów

78 jednostek gotówki w kasie

22 jednostki rezerwy w banku centralnym

RYNKI FINANSOWE - RYNEK KAPITAŁOWY

Rynek kapitałowy

• segment rynku finansowego, na którym dokonywane są emisje średnio- i długoterminowych instrumentów finansowych, tj. akcje i obligacje, przeznaczone na finansowanie inwestycji, o terminie wykupu powyżej 1 roku.

RYNKI FINASOWE - RYNEK WALUTOWY

Rynek walutowy

• rynek, na którym przedmiotem transakcji są waluty (ewentualnie dewizy)

• na rynku tym tworzy się kurs walutowy (kurs wymiany), który odzwierciedla stosunek ceny między dwoma walutami

• handel może odbywać się zarówno na rynku kasowym (wymiana dokonywana natychmiast), jak i na rynku terminowym (wymiana zostanie dokonana w późniejszym, ściśle określonym terminie)

• najważniejszymi uczestnikami ryku walutowego są:

• inwestorzy, którzy zajmują się wyłącznie spekulacją

• podmioty zajmujące się eksportem bądź importem towarów bądź usług

• banki centralne, które sprzedają lub skupują walutę w celu zapobiegania nadmiernemu wzrostowi bądź spadkowi danej waluty (interwencja)

RTNKI FINANSOWE - RYNEK PIENIĘŻNY

Rynek pieniężny

• segment rynku finansowego, na którym dokonywane są transakcje instrumentami, gdzie kupujący i sprzedający realizują je w formie gotówkowej lub bezgotówkowej, o okresie zapadalności do 1 roku

• do instrumentów rynku pieniężnego w Polsce zalicza się przede wszystkim:

• 13 i 52 tygodniowe bony skarbowe (pakiet transakcyjny to 10 bonów o nominale 10 000 zł każdy)

• krótkoterminowe papiery dłużne przedsiębiorstw

• pożyczki i depozyty na międzybankowym rynku pieniężnym o różnym terminie zapadalności od natychmiastowych ON (overnight) do 1Y (jednoroczne)

• przyjmuje się następujące oznaczenia dla międzybankowego rynku pieniężnego w Polsce, na którym notowane są największe dzienne obroty:

• WIBOR - Warsaw Interbank Offer Rate

• WIBID - Warsaw Interbank Bid Rate

• ON - (ang. Overnight) „przez noc”

• TN - (ang. Tomorrow) jutro

• 1W - (ang. 1 Week) 1 tydzień

• 1M, 3M, 9M - (ang. Months) miesiące

• 1Y - (ang. 1 Year) 1 rok

• we Frankfurcie nad Menem i Londynie - podobne terminy w stosunku do międzybankowego rynku pożyczkowego, ale używany jest inny przedrostek, odpowiednio EURIBOR i LIBOR

• na londyńskim rynku pieniężnym kwotowane są pożyczki w czterech podstawowych walutach: euro (LIBOR - EUR), funcie szterlingu (LIBOR - GBP), jenie japońskim (LIBOR - JPY) i dolarze amerykańskim (LIBOR - USD).

RYNKI FINANSOWE - RYNEK PIENIĘŻNY - TRANSAKCJE

O/N (ang. overnight) - termin jednodniowy, bank pożyczkujący otrzymuje pieniądze w dniu zawarcia transakcji, a zwraca w następnym dniu roboczym

T/N (ang. tom/next, tomorrow/next) - termin jednodniowy, ale pieniądze docierają do banku biorącego depozyt dopiero następnego dnia po transakcji i zwracane są w kolejnym dniu roboczym

S/N (ang. spot/next) - termin jednodniowy, ale bank dający lokatę przekazuje pieniądze dopiero w drugim dniu roboczym po zawarciu transakcji, a zwrotu domaga się następnego dnia roboczego

WALUTY

Waluta

• pojęcie używane zamiennie z pojęciem pieniądz

• Nazwę waluta stosuje się przede wszystkim w kontekście wymiany międzynarodowej

• Waluta jest wtedy środkiem rozliczeniowym (czyli miernikiem wartości) oraz środkiem regulowania płatności (należności i zobowiązań) w transakcjach międzynarodowych

• O walucie krajowej mówimy, gdy mamy na myśli jednostkę monetarną danego kraju (ale tylko taką, która występuje na rynku międzynarodowym)

• Walutę zagraniczną rozumiemy natomiast jako zagraniczny środek płatniczy, środki i instrumenty monetarne używane do dokonywania płatności i transferów pieniężnych z jednego obszaru walutowego do drugiego

• Do waluty zagranicznej zalicza się zagraniczne monety, banknoty, depozyty w bankach zagranicznych oraz inne zagraniczne płynne „krótkookresowe roszczenia finansowe”

• Aby jednostka monetarna danego kraju stała się walutą, musi być wymienialna na inne waluty

Wymienialność waluty - gwarantowana prawem możliwość swobodnej wymiany waluty krajowej na dowolną walutę obcą lub odwrotnie

SYSTEMY KURSU WALUTOWEGO

Systemy kursu walutowego:

• Stały (sztywny) kurs walutowy - kursy walut są ustalane i kształtowane przez Bank Centralny (gdy waluta jest wymienialna zewnętrznie)

• Płynny (zmienny, czysty) kurs walutowy - kursy walut kształtują się pod wpływem podaży i popytu na rynkach międzynarodowych, gdy waluta jest wymienialna zewnętrznie

• Kierowany (ograniczenie płynny, brudny) kurs walutowy - kursy walut są częściowo zależne od popytu i podaży, częściowo zdeterminowany przez interwencję Banku Centralnego

Wymienialność wewnętrzna - występuje gdy bank centralny zobowiązuje się do skupu lub sprzedaży takiej ilości waluty, jaka zostaje zgłoszona

Wymienialność zewnętrzna

Do interwencji dochodzi wówczas, gdy trzeba zapobiec zbyt gwałtownym zmianom popytu i podaży walut w krótkim okresie

System kursów stałych:

• Dewaluacja

• Rewaluacja

System kursów płynnych:

• Deprecjacja

• Aprecjacja

WALUTY - USD

• Dolar amerykański,

• oficjalna nazwa - United State Dollar,

• międzynarodowy skrót USD,

• oficjalna waluta USA, Federacji Mikronezji oraz Wysp Marshalla

• 1 dolar amerykański dzieli się na 100 centów amerykańskich

WALUTY - FRANK SZWAJCARSKI

• WALUTA Szwajcarii i Lichtensteinu (CHF)

• 1 frank szwajcarski dzieli się na 100 centów szwajcarskich

WALUTY - EURO

• euro (symbol €)

• waluta wprowadzona w 12 z 15 ówczesnych członków Unii Europejskiej w miejsce walut narodowych

KRYTERIA KONWERGENCJI

FINANSE PUBLICZNE - kryteria budżetowe/ finansowe

• rządowy deficyt budżetowy nie powinien przekroczyć 3% GDP (chyba, że jest to stan tymczasowy)

• dług publiczny nie powinien przekroczyć 60 % GDP

STABILNOŚĆ CEN - kryterium monetarne

• stopa inflacji nie powinna wynosić więcej niż 1,5% ponad przeciętną trzech najlepszych (najdoskonalszych)

• długoterminowa nominalna stopa procentowa nie może wynosić więcej niż 2% ponad przeciętną trzech najlepszych (najdoskonalszych) na polu inflacji

STABILNE KRYTERIA WALUTOWE/ KURSOWE

• członek UGW musi wykazywać stabilność kursu w ramach ERM przez ostatnie 2 lata

---