Zarządzanie strategiczne Wykładowca: dr Jolanta Stanienda

Literatura:

1. „Zarządzanie strategiczne w teorii i praktyce firmy”, A. Stabryła, PWN, Warszawa-Kraków 2003 rok

2. „Zarządzanie strategiczne diagnozy, decyzje, strategie”, A. Zelek, ZSB, Szczecin 2000 rok

3. „Zarządzanie strategiczne przedsiębiorstwem”, PWE, Warszawa 2003 rok

4. „Analiza strategiczna przedsiębiorstwa”, G. Gierszewska, A. Romanowska, PWE, Warszawa 2003 rok

Zarządzanie - należy do nauk ekonomicznych. Definiowane jako działalnie kierownicze obejmujące:

• Planowanie

• Organizowanie

• Motywowanie

• Kontrolowanie

Są to klasyczne funkcje zarządzania

Zarządzanie - jest sztuką osiągania zamierzonych rezultatów przez innych ludzi, zarządzający (menedżerowie) osiągają cele organizacji poprzez organizowanie pracy innych, a nie przez wykonywanie zadań osobiście

Zarządzanie - to działalność kierownicza polegająca na ustalaniu celów i powodowaniu ich realizacji w organizacjach podległych zarządzającemu, na podstawie własności środków produkcji lub dyspozycji nimi

Zarządzanie - to działalnie polegające na dysponowaniu zasobami

Zarządzanie - to zestaw działań (planowanie, organizowanie, motywowanie, kontrola) skierowanych na zasoby organizacji (ludzkie, finansowe, rzeczowe, informacyjne) wykorzystywane z zamiarem osiągnięcia celów

Obszar zarządzania:

• Zarządzanie personelem (zasobami ludzkimi)

• Zarządzanie produkcją

• Zarządzanie marketingiem (zarządzanie marketingowe)

Horyzont czasowy zarządzania - z punktu widzenia horyzontu czasowego i rangi podejmowanych decyzji wyodrębnia się:

• Zarządzanie strategiczne

• Zarządzanie operacyjne

Strategia:

• Pochodzi z języka greckiego, w którym „stratós” znaczy „armia”, natomiast „ágein” - „dowodzić”

• Pierwotnie wyrażenie „strategia” dotyczyło więc sztuki wojskowej

• Używano go do określenia działu sztuki wojennej łączącego teorię i praktykę przygotowania i prowadzenia wojny, jej kampanii, bitew, najważniejszych operacji i kierowanie wojskami z pozycji naczelnego wodza

• Oznaczało umiejętności dowodzenia danymi jednostkami militarnymi w taki sposób, aby armia zajęła jak najkorzystniejszą pozycję przed podjęciem faktycznych akcji bojowych

Strategia - w teorii zarządzania nie ma wspólnej i jednoznacznie rozumianej definicji strategii. Rozumienie tego pojęcia bywa różne i podlega ewolucji wraz ze zmieniającym się światem i dynamicznie rozwijającą się sytuacją gospodarczą, a także postępującą, równolegle w tym zakresie wiedzą

Strategia - działania i decyzje dotyczące wyboru i metod zasobów dla osiągnięcia celów

Strategia - jest nadrzędnym planem, określającym korzyści firmy w związku z oczekiwaniami i wyzwaniami otoczenia

Strategia - wyraża cele długoterminowe przedsiębiorstwa, odpowiadające kierunkom działania, a także przedstawia alokacje zasobów, jakie niezbędne są do realizacji przyjętych celów

Strategia - to plan, w którym zawarte zadania odnoszą się do funkcjonowania organizacji w przyszłości:

• Strategia rynkowa - to program efektywnego działania przedsiębiorstwa na danym rynku

• Strategia przedsiębiorstwa - to ogólny program rozwoju działalności firmy

• Strategia cząstkowa - to decyzje dotyczące specyficznych, wyodrębnionych w przedsiębiorstwie działalności lub odniesione do jakiś szczególnych problemów

Wniosek z definiowania strategii:

• Program lub plan działania

• Sposób osiągania pozycji dominującej w otoczeniu (zdobywanie przewagi rynkowej lub konkurencyjnej)

• Wzorzec działania organizacji

Istota zarządzania strategicznego:

• Zarządzanie strategiczne - jest zintegrowanym, uzgodnionym i powiązanym sprzężeniem zwrotnym procesem, w którym można wyróżnić dwa kompleksy zadań związane ze sformułowaniem strategii (strategy formulation) i jej wdrożeniem (strategy implementation)

• Zarządzanie strategiczne - jest to proces zarządzania nastawiony na formułowanie i wdrażanie strategii, które sprzyjają wyższemu stopniowi zgodności organizacji z jej otoczeniem i osiągnięciu celów strategicznych

• W sensie czynnościowym zarządzanie strategiczne to proces informacyjno-decyzyjny (wspomagany funkcjami planowania, organizacji, motywacji i kontroli), którego celem jest rozstrzyganie o kluczowych problemach działalności przedsiębiorstwa, o jego przetrwaniu i rozwoju, ze szczególnym uwzględnieniem oddziaływań otoczenia i węzłowych czynników własnego potencjału

Schemat zarządzania strategicznego według Steinmanna i Schreyögga:

Model zarządzania strategicznego w organizacji:

Wizja strategiczna - jest to spojrzenie w przyszłość, opierające się na wyobraźni, marzeniach, ambicjach oraz logicznych analizach wynikających z solidnych informacji. Wizja strategiczna przedsiębiorstwa jest obrazem sytuacji przedsiębiorstwa w przyszłości, w jakiej pragnie i może się znaleźć. Rozwinięty biznes światowy wkracza aktualnie w fazę zarządzania wizjonerskiego. Menedżerowie wielkich organizacji gospodarczych swoją wizję przyszłości wspierają poprzez wielkie, ambitne, zuchwałe cele. Są to cele wizjonerskie, wykraczające poza wymiar strategiczny

Misja przedsiębiorstwa - są to najważniejsze wartości, pragnienia i idee, wokół, których wznoszone jest przedsiębiorstwo. Są to wyobrażenia naczelnego zarządu przedsiębiorstwa o jego przyszłości, którymi pragnie się natchnąć wszystkich pracowników (tożsamość)

Misja przedsiębiorstwa - z angielskiego mission statement. Jest to zestaw wartości akcentujący specyficzną rolę danej organizacji na rzecz otoczenia danej jednostki. Może również oznaczać deklarację programową różnych niekomercyjnych instytucji

Misja przedsiębiorstwa - jest ukonkretnieniem pomysłu na przedsiębiorstwo. Misja tworzy osobowość organizacji. Powinna odpowiadać na pytania:

• Po co istnieje przedsiębiorstwo?

• Do czego dąży?

• Określenie zbioru klientów

• Jakie zaspokaja potrzeby?

Zasady formułowania misji:

• Zwięzłość (lakoniczność)

• Elastyczność (możliwości zmian)

• Oryginalność

Misja przedsiębiorstwa - powinna wyrażać odrębność przedsiębiorstwa. Jest ona często formułowana w sposób emfatyczny (górnolotny), a polotem i brakiem autetyzmu. Może stanowić pewne hasło identyfikujące pracowników z firmą i jej celami. Buduje image firmy

Wnioski z definicji misji:

• Misja nie może być sformułowana w kategoriach przetrwania, bądź osiągania zysku. Powinna natomiast definiować biznes przedsiębiorstwa i kierunki jego działalności. Ma wskazywać dlaczego klienci powinni korzystać z usług i dóbr tego przedsiębiorstwa

• Misja ma także spełniać funkcję informacyjną dla pracowników i otoczenia. Powinna więc w sposób jasny i wyraźny precyzować co przedsiębiorstwo chce osiągnąć opierając się na swoim potencjale i możliwościach, które ma i które daje mu otoczenie

Oś strategiczna - jest to nowoczesne podejście interpretujące misję przedsiębiorstwa jako oś strategiczną wyznaczającą kierunek dążeń przedsiębiorstwa w każdej jego jednostce organizacyjnej i na każdym poziomie zarządzania

Rada strategiczna przy formułowaniu misji:

• Upowszechnij misję Twojej organizacji - niech otoczenie wewnętrzne i zewnętrzne zna Twoje aspiracje. To jedyny sposób na uzyskanie emocjonalnej tożsamości wszystkich zainteresowanych realizacją misji

Dobre sformułowanie misji przedsiębiorstwa odpowiada na trzy pytania:

• Kim jesteśmy?

• Co robimy?

• Dokąd zmierzamy?

Misja przedsiębiorstwa ukierunkowana jest elementami:

• Historią - każde przedsiębiorstwo ma swoją historię celów, polityki, osiągnięć. Nie może zbyt radykalnie odbiegać od swojej przeszłości

• Bieżącymi preferencjami kierownictwa i właścicieli

• Otoczeniem rynkowym

• Zasobami, którymi dysponuje przedsiębiorstwo (np. linie lotnicze Singapore oszukiwałyby same siebie, gdyby przyjęły misję „zostać największą linią lotniczą świata”)

Charakter misji:

• Obszerna broszura

• Zwięzły jedno lub parostronicowy dokument

• Jednozdaniowe hasło misyjne

Zalety formułowania misji:

• Pomaga skupić wysiłki pracowników w jednym ustalonym kierunku

• Pomaga uniknąć sprzeczności celów organizacji

• Staje się ogólną przesłanką alokacji zasobów

• Wskazuje ogólne obszary odpowiedzialności pracowniczej

• Jest punktem wyjścia sformułowania celów organizacji

Cel - wyznacza kierunek, zgodnie z którym powinna być prowadzona działalność oraz nadają jej cechy uporządkowania i spójności, a także podstawę kontroli

Cel - może oznaczać rezultaty, jakie organizacja chce osiągnąć w swoim działaniu i w tym znaczeniu określa on precyzyjniej to co zawarte jest w misji

Hierarchia celów przedsiębiorstwa:

Cele

Misja przedsiębiorstwa
kierunkowe

Osobowość firmy

Podstawowe zasady

działania

Cel główny Cele

przedsiębiorstwa konkretne

Konkretyzacja Cele poszczególnych dziedzin funkcjonalnych

Celów Cele funkcjonalne strategicznych biznesu

Cele instrumentalne

Cechy celów:

• Znane wszystkim pracownikom

• Rozumiane przez wszystkich pracowników

• Akceptowane przez wszystkich pracowników

• Podzielane przez wszystkich pracowników (utożsamiane dążeń pracowników z celami firmy)

Podział celów:

• Cele kierunkowe - główne

• Cele konkretne - cząstkowe

Podział celów na kierunkowe i konkretne jest ściśle powiązany z klasyfikacją celów według kryterium długości horyzontu czasowego, którego dotyczą

Podział celów:

• Długookresowe (powyżej 5 lat)

• Średniookresowe, taktyczne (do 5 lat)

• Krótkookresowe, operacyjne (2-3 letnie)

Warunki jakie muszą spełniać cele:

• Muszą być uszeregowane według ważności

• Muszą być zrozumiałe

• Muszą być realne

• Muszą być logiczne i muszą wynikać jedne z drugich

Wniosek z definicji celów:

• Cel ma jasno określić co przedsiębiorstwo chce osiągnąć i jak to kontrolować, dlatego trzeba wyrazić go w kategoriach ilościowych, wartościowych lub jakościowych

Operacjonalizacja celów - czyli jasne skonkretyzowanie celów. Należy zatem stosować zasadę SMART, która mówi, że cele powinny być:

• S - specific - konkretne

• M - measurable - mierzalne

• A - acceptable - akceptowane

• R - realistic - realistyczne

• T - time bounded - określone w czasie

Przykład:

• Misja: Zaspokojenie pragnienia dzieci i młodzieży prowadzących zdrowy i aktywny tryb życia

• Cel: zdobycie 50% udziału w rynku dzieci i młodzieży w wieku 7 do 16 lat do końca roku 2013

Otoczenie szanse/ zagrożenia

Realizacja

Kontrola strategiczna

Przedsiębiorstwo

silne/słabe strony

Opcje

stategiczne

Wybór stategiczny

Program stategiczny

Misja, cele, działania organizacji

Analiza zewnętrzna:

- okazje

- zagrożenia

Analiza wewnętrzna:

- atuty

- słabości

Alternatywy strategiczne

Wybór

strategii

Programy strategiczne

Realizacja strategii

---