Sterylizacja termiczna sucha:W suszarkach za pomocą gorącego suchego powietrza. Pow. denaturację białek. Giną formy wegetatywne i przetrwalnikowe. Wyjaławia się naczynia szklane. Kolby i probówki zakorkować, bagietki i pipety zawinąć w papier. Pipety i płytki w tubusach. Parametry 140*/2,5h, 160*/2h, 180*/1h.
Sterylizacja termiczna mokra:W autoklawach za pomocą przegrzanej pary wodnej pod ciśnieniem. Wyjaławia się podłoża 121*/20-30min, pożywki 117*, materiał chorobotwórczy 134*C
Wyjaławianie przez filtrację:Podłoża płynne lub ich składniki np.: surowica, krew, roztwór mocznika, witaminy, aminokwasy. Najczęściej stosowane filtry Seitza, Schotta
Dezynfekcja: do podłóg, ścian, pow. roboczych, linii technologicznych, maszyn i ich części.
Środek odkażający powinien być:nieszkodliwy dla ludzi i zwierząt, wysoka skuteczność w niskich stężeniach, w szerokim zakresie pH, dobra rozpuszczalność w wodzie, działać przez określony czas i w odpowiedniej temperaturze, bezwonny, nie niszczyć pow.
Najczęściej stosuje się:
Kwasy i zasady-kwasy silniejsze niż zasady, najpowszechniej kwas nadoctowy, akt. w stosunku do form weg. i przetrwalnych, może być do systemów zamkniętych.
Środki utleniające-chloraminy organiczne i podchloryny. ozon(do dezynfekcji wody), nadmanganian potasu i woda utleniona.
Sole metali ciężkich-sole rtęci i srebra. chlorek rtęci(sublimat) do skór, futer, naczyń porc. i szklanych. Nie do sprzętu mającego kontakt z żywnością.
Alkohole-najlepsze stężenie 50-70%. Do systemów zamkniętych, pow. roboczych, sprzętu i rąk
Aldehydy-szeroki zakres działania. Często z detergentami. Najważniejszy formaldehyd. Do stołów, płyt i homogenizatorów.
Zw. fenolu i pochodne- silne bakteriobójczo w śr. kwaśnych
Czwartorzędowe zw. amonowe-zw. pow. czynne. Szerokie spektrum działania, długotrwały efekt, przyjemny zapach. Możliwość uodpornienia się bakterii G-
UV-do niszczenia mikroorganizmów w powietrzu i na odkrytych pow. zamkniętych o niewielkim zapyleniu, słaba przenikliwość. Najbardziej efektywne 260nm i 280nm czas emisji nie krótszy niż 30 min.
prom. jonizujące(gamma, X)-źródłem izotopy kobaltu. Do sprzętu medycznego jednorazowego użytku, surowców i preparatów farmaceutycznych.
Barw. proste pozytywne-komórki utrwalone jednym barwnikiem, tło pozostaje bezbarwne. Głównie zasadowe barwniki anilinowe.
Barw. proste negatywne-zabarw. tła preparatu jednym barwnikiem. Komórki zostają bezbarwne. Kwaśne lub gruboziarniste barwniki.
Barw. metodą Grama-pozwala wyodrębnić 2 odmienne grupy bakterii. G- i G+. G- różowe, G+ fioletowe. Zasada barwienia: fiolet krystaliczny(wszystkie komórki fioletowe), płyn Lugola(wszystkie komórki fioletowe), odbarwiacz(G- bezbarwne, G+ fioletowe), safranina(G+ fioletowe, G- różowe).
Bakterie G+: Clostridium, Enterococcus, Lactococcus, Micrococcus, Nocardia, Sarcina, Staphylococcus, Streptococcus.
Bakterie G-: Citrobacter, Enterobacter, Escherichia, Legionella, Proteus, Salmonella, Pseudomonas, Shigella, Vibrio, Yersinia.
Bakterie kuliste(ziarniaki-coccus)
monococcus (Micrococcus)
diplococus- dwoinka (Diplococcus pneumoniae)
tetracoccus- czworniak (Pediococcus pentosaceus)
sarcina- pakietowiec (Sarcina agilis)
streptococcus- paciorkowiec (Streptococcus therophilus)
staphylococcus- gronkowiec (Staphylococcus aureus)
Bakterie cylindryczne proste
bacterium- pałeczka (Listeria monocytogenes)
bacillus- laseczka (Bacillus subtillis)
Bakterie cylindryczne skręcone:
vibrio- przecinkowiec (Vibrio cholerae)
spirillum- śrubowiec (Spirillum minor)
spirochaeta- krętek (Treponema pallidum)
Budowa komórki bakterii:
Otoczka- charakter śluzowy. Chroni przed wysychaniem, umożliwia adhezję, zwiększa chorobotwórczość.
Ściana komórkowa- elastyczna, nadająca kształt. Chroni przed czynnikami zewnętrznymi. Szkielet z mureiny.
Błona cytoplazmatyczna- pomiędzy ścianą i cytoplazmą. Zbudowana z białka i fosfolipidów.
Rzęski- struktury odpowiedzialne za ruch bakterii.
Fimbrie- wypustki krótsze niż rzęski. Głównie u G-
Cytoplazma- wypełnienie komórki. Zawieszone w niej organella. 80% wody
Mezosomy- uwypuklenia błony cytoplazmatycznej. udział w syntezie ściany. Zawierają enzymy oddechowe.
Rybosomy- biorą udział w syntezie białek. Zbudowane z RNA
Nukleoid- genom w postaci DNA. Zakotwiczony w błonie cytoplazm. mezosomie lub ścianie komorkowej.
Przetrwalniki- tworzone przez laseczki bacillus i clostridium. Tworzą się w niekorzystnych warunkach.
Drożdże
ściana komórkowa- budowa warstwowa. Od zewnątrz mannan i białka, środkowa warstwa glukan, wew. subst. białkowe. Utrzymuje kształt komórki.
Wakuole- wypełnione wodnym roztworem soli org., białek, cukrowców. Reguluje wewnątrzkomórkowe ciśnienie osmotyczne.
Jądro komórkowe- guzełkowata struktura. Zbudowane z nukleoproteidów. Zawiera materiał genetyczny.
Pączkowanie: rozmnażanie bezpłciowe drożdż z rodzaju Saccharomyces, Candida
Podział prosty: charakterystyczny dla Schizosaccharomyces
Rozmnażanie generatywne: charakterystyczne dla workowców Ascomycetes np.: Saccharomyces cerevisiae.
Pleśnie: tworzy ją strzępka. Zorganizowana struktura strzępek to grzybnia. Ściana zbudowana z chityny, glukanu, mannanu,białek i lipidów.
Zarodnikowanie: wegetatywnie. Endospory: zarodniki wytwarzane w sporangium np.: Mucor i Rhizopus. Konidia na wierzchołkach strzępek powietrznych u Aspergillus i Penicillium. Artrospory w wyniku fragmentacji strzępki wegetatywnej u Geotrichum candidum.