OZNACZANIE PUŁAPU TLENOWEGO

4.1 Co to jest pułap tlenowy (Vo2max)?

Pułap tlenowy jest to największy możliwy pobór tlenu, który można zarejestrować w trakcie wykonania maksymalnej pracy fizycznej. Inaczej zwany jest wydolnością aerobową organizmu.

4.2 Co to jest deficyt tlenowy, a co dług tlenowy i jak one powstają?

Deficyt tlenowy jest to niedobór tlenu w stosunku do zapotrzebowania na tlen w początkowej fazie wysiłku. Deficyt stanowi zadłużenie tlenowe, które zostaje spłacone po wysiłku lub jeszcze w trakcie jego trwania. Zależne jest to od intensywności wysiłku.

Dług tlenowy to inaczej wysiłkowy niedobór tlenu. Wyrównywany ("spłacany") jest on zwykle w nadmiarze w okresie odpoczynku po wysiłku.

1. deficyt tlenowy - organizm potrzebuje więcej tlenu niż jest mu dostarczane np.: rozpoczynamy trening

2. steady state - stan równowagi dynamicznej - dostarczane jest tyle tlenu ile jest w danej chwili potrzebne

3. dług tlenowy - organizm pobiera więcej tlenu niż jest mu aktualnie potrzebne, "spłaca dług" zaciągnięty na początku wysiłku np.: odpoczynek po treningu

Deficyt tlenowy - to niedobór tlenu w stosunku do zapotrzebowania na tlen w początkowej fazie wysiłku. Deficyt stanowi zadłużenie tlenowe, które zostaje spłacone po wysiłku lub jeszcze w trakcie jego trwania. Zależne jest to od czasu wysiłku oraz jego intensywności.

Organizm podlegający wysiłkowi fizycznemu rozpoczyna natychmiastowe spalanie zapasów tlenu zgromadzonych w komórkach, zaś na dostarczenie niezbędnej ilości tlenu poprzez płuca i krwioobieg potrzeba czasu (przynajmniej około 2 minut). Brak odpoczynku może spowodować, iż organizm nie będzie w stanie nadążyć z dostarczeniem tlenu.

Dług tlenowy - to niedobór tlenu w stosunku do zapotrzebowania O2 tj. ilości tlenu pokrywającej całkowicie energetyczny koszt danej pracy.

4.3 Na czym polega możliwość wyznaczenia Vo2max pomocą normogramu Astrand - Ryming?

Można oznaczyć pułap tlenowy przy pomocy normogramu uwzględniającego zależności między wielkością pracy a tętnem oraz pomiędzy tętnem w pracy średnio intensywnej (tzw. tętno stabilizacji funkcjonalnej) a wielkością maksymalną poboru tlenu jaką można by uzyskać w pracy maksymalnej.

Normogram uwzględnia skalę tętna dla kobiet i dla mężczyzn, skalę max. zużycia tlenu w l/min, ciężar ciała, zużycie tlenu i max. obciążenie. Pokazuje wzajemne zależności między zużyciem O2 w l/min, ciężarem ciała, częstością tętna.

4.4 Jakie znaczenie diagnostyczne ma wyznaczenie Vo2max w l/min a jakie w ml/kg/min?

4.5 Ile może wynosić Vo2max u człowieka o dużej wydolności, a ile u małowydolnego? Od czego to zależy?

Klasyfikacja wydolności na podstawie pomiarów maksymalnego zużycia tlenu.

(Suchanowski A., Przewodnik do ćwiczeń z fizjologii wysiłku i wypoczynku sportowego dla studentów AWF, AWF Gdańsk 1997.)

WIEK	B. MAŁA	MAŁA	ŚREDNIA	WYSOKA	B.WYSOKA
K 20 - 29	< 28	29 - 34	35 - 43	44 - 48	> 49
30 - 39	< 27	28 - 33	34 - 41	42 - 47	> 48
40 - 49	< 25	26 - 31	32 - 40	41 - 45	> 46
50 - 65	< 21	22 - 28	29 -36	37 - 41	> 42
M 20 - 29	< 38	39 - 43	44 - 51	52 - 56	> 57
30 - 39	< 34	35 - 39	40 - 47	48 - 51	> 52
40 - 49	< 30	31 - 35	36 - 43	44 - 47	> 48
50 - 59	< 25	26 - 31	32 - 39	40 - 43	> 44
60 -69	< 21	22 - 26	27 - 35	36 - 39	> 40

W przeliczeniu na l o2/min dla 20-29latków:

KOBIETY: bardzo wysoka >2.8

bardzo niska <1.7

MĘŻCZYŹNI: bardzo wysoka >4.0

bardzo niska <2.8

---