Scenariusze cyklu zajęć biblioterapeutycznych inspirowanych utworem Bolesława Prusa pt. Katarynka

Zajęcia pierwsze: Gdy ktoś jest samotny
Cele:

• poruszenie problemu samotności;

• wzmocnienie więzi w grupie;

• pobudzenie wiary we własne możliwości;

• wyrobienie umiejętności radzenia sobie w grupie rówieśniczej.

Miejsce zajęć: sala
Uczestnicy zajęć: młodzież w wieku 15-17 lat mająca problemy w kontaktach z innymi ludźmi, głęboko przeżywająca swoja samotność.
Czas trwania: 90 - 120 minut ( w zależności od potrzeb i tempa pracy uczestników zajęć)
Pomoce: kredki, mazaki, arkusze papieru

Tok zajęć:
Część pierwsza

1. Zajęcia wprowadzające ( zawieramy kontrakt i ustalamy jego zasady).

• Uczestniczymy w zajęciach dobrowolnie;

• Nie krytykujemy wypowiedzi innych osób;

• Uwzględniamy potrzeby członków grupy;

• Mówimy sobie po imieniu;

• Każdy ma na swoja wypowiedź i działanie tyle czasu ile potrzebuje;

• Nie przerywamy wypowiedzi innych osób;

• Mówimy zawsze w swoim imieniu;

• Jesteśmy tolerancyjni i życzliwi wobec siebie;

• Możemy odmówić uczestnictwa w ćwiczeniu lub zadaniu;

• Uważnie słuchamy wypowiedzi innych;

• Inne.

Zajęcia integrujące grupę:

• Poznajemy się - siedząc w kręgu uczniowie przedstawiają się w niekonwencjonalny sposób np. „Jestem tutaj mimo że...”, „Chciałabym dzisiaj...”

• Zapamiętujemy swoje imiona - ćwiczenie polegające na wymienianiu imion wszystkich uczestników zajęć po kolei przez wszystkie osoby w grupie.

• Zabawa integrująca grupę : „Szukam kogoś podobnego do mnie”.

• Swobodna rozmowa na kilka tematów: „Najbardziej lubię ....”, „Chciałabym...”, „Mój najszczęśliwszy dzień w życiu...”, „ Gdybym był czarodziejem...”, „Moje marzenia...”.

• Krąg uczuć ( uczestnicy zajęć siedzą w kręgu , jedna osoba wchodzi do środka i pokazuje mimicznie jakieś uczucie np. smutek, zniechęcenie, radość, wyolbrzymiając je. Następnie wskazuje kogoś z kręgu. Osoba wybrana wchodzi do środka i prezentuje uczucie przeciwstawne do pokazanego wcześniej, a potem pokazuje kolejne uczucie. Zabawa trwa tak długo, aż wszyscy uczniowie wezmą w niej udział.).

• Rozmowa na temat: „Powiem ci co najbardziej mi przeszkadza, denerwuje, sprawia przykrość...”

• Krótka informacja o emocjach towarzyszących poprzedniemu ćwiczeniu.

Część druga: definiowanie pojęć.

• Zajęcia plastyczne - malowanie obrazu „Samotność wśród ludzi”.

• Metoda „Słoneczko”- uczniowie wypisują słowa, które kojarzą im się z samotnością. (definiowanie problemu).

• Wolna trybuna: „Czy ja kiedyś czułem się samotny?”, „Co zrobić, aby ludzie nie czuli się samotni?”, „Jak można sobie radzić z samotnością?”.

• Próba podsumowania problemu samotności.

Zakończenie:

• zabawa „Iskierka”,

• taniec integracyjny



Zajęcia drugie: Samotność wśród ludzi
Cele:

 Uświadomienie uczestnikom, że wśród nas jest wielu samotnych ludzi.

 Uświadomienie uczestnikom problemów jakie mają ludzie niepełnosprawni.
Czas trwania: 150 - 180 minut

Część pierwsza
Zajęcia rozluźniające:

• Słuchanie muzyki klasycznej.

Część druga

1. Praca z tekstem: Głośne odczytanie noweli przez uczestników zajęć lub prowadzącego.

• Dyskusja na temat filmów i książek w których pojawiły się podobne problemy jak w Katarynce.

• Scenka dramowa: „Niewidoma dziewczynka w supermarkecie” - podział uczestników na grupy czteroosobowe.

• Omówienie ćwiczenia zgodnie z pięcioma poziomami świadomości w dramie.

• Swobodna rozmowa na temat problemów ludzi niepełnosprawnych.

• Tworzenie żywego obrazu, który ma przedstawiać człowieka samotnego wśród tłumu ludzi. Omówienie tego ćwiczenia - rozmowa kierowana . W czasie omawiania uczestnicy słuchają muzyki relaksacyjnej.

• Podsumowanie problemu - samotności wśród ludzi .

• Kartka z pamiętnika na temat: „Byłem dziś taki samotny” lub list do osoby, która czuje się samotna, zawierający porady dotyczące sposobów radzenia sobie z samotnością.

• Ewaluacja:

• O jakie doświadczenia wyniesione z zajęć jestem bogatszy?

• Co bym zmienił lub wyrzucił?



Zajęcia trzecie: „Zobacz” innych ludzi
Cel:

• Uwrażliwienie młodzieży na problemy osób niepełnosprawnych.

Czas trwania: 90 - 120 minut

Tok zajęć:

1. Rozmowa przy relaksującej muzyce na temat problemów z jakimi borykają się ludzie niepełnosprawni.

2. Przypomnienie uczestnikom fragmentów utworu, które dotyczą samotności i niepełnosprawności ( s. 60, s. 63 - opis samotności i smutku dziecka, s. 61 - opis choroby dziewczynki, s. 62 - opis odbierania świata przez osobę niewidomą)

3. Analiza momentu kulminacyjnego noweli.

4. Scenka pantomimiczna ilustrująca, wybrany fragment Katarynki dotyczący samotności.

5. Scenki dramowe ( wchodzenie w rolę pana Tomasza, dziewczynki, matki) - próba zaprezentowania dalszego ciągu noweli.

6. Omówienie ćwiczenia ze szczególnym zwróceniem uwagi nowe relacje pana Tomasza i dziewczynki. (Co może wyniknąć z takich kontaktów?, Co zyskuje pan Tomasz, a co dziewczynka i ewentualnie jej mama?)

Zakończenie zajęć - słuchanie muzyki relaksującej ( np. dawne melodie związane tematycznie z katarynkami).
Ewaluacja: co podobało się uczestnikom na zajęciach, a co uważają za zbędne?

Zajęcia czwarte: „Warto pomagać innym”
Cele:

• Wzbudzenie empatii i chęci pomagania osobom niepełnosprawnym.

• Uświadomienie uczestnikom, że pomaganie innym jest sposobem na pokonanie własnej samotności.

Czas trwania: około 180 minut
Tok zajęć:

1. Obejrzenie adaptacji filmowej noweli „Katarynka”.

2. Krótka dyskusja na temat filmu np. gry aktorów, muzyki filmowej, naszych odczuć po lekturze i po filmie.

3. Scenki dramowe:
   Odtworzenie techniką „filmu” scenki ilustrującej przyczynę zmiany decyzji pana Tomasza. odnośnie wpuszczania na podwórze katarynek.

• Przyjęcie dla nowych przyjaciół w domu pana Tomasza;

• Pan Tomasz i jego niewidoma sąsiadka na spacerze;

• Wizyta u okulisty.

• Dyskusja kierowana na temat zmiany postawy i zachowania mecenasa. Powinny pojawić się tu następujące zagadnienia:

• Co można osiągnąć pomagając innym?

• Czy warto pomagać innym ludziom?

• Jak można pomagać koleżankom, kolegom w szkole?

• Kto bardziej zyskuje: ten komu pomagamy, czy my sami?

• Jak można pomagać ludziom niepełnosprawnym?

• Czy znam osoby którym chciałbym pomóc?

• Pisanie wiersza dla osoby samotnej przy wyciszającej muzyce klasycznej

• Odczytanie napisanych wierszy

• Ewaluacja :

• O jakie doświadczenia z zajęć jestem bogatszy?

• Co bym zmienił lub usunął z zajęć?

---