Aby zrozumieć!
Janusz Sławiński, Wokół teorii języka poetyckiego.
Janusz Sławiński jest jedynym autorem wyłożonej w artykule teorii języka poetyckiego.
TAK/NIE, ponieważ...
Teoria języka poetyckiego, przedmiot zainteresowań poetyki lingwistycznej, wyjaśnia, dlaczego dzieło literackie jest szczególnym przekazem językowym i w jaki sposób istnieje w świecie tworów kulturowych.
TAK/NIE, ponieważ...
Tak, jak i szkoły: romantyczna i neoidealistyczna oraz rosyjska szkoła formalna, Sławiński uważa, że funkcja poetycka jest jedyną funkcją wypowiedzi poetyckiej.
TAK/NIE, ponieważ...
Funkcja poetycka występuje wyłącznie w poezji.
TAK/NIE, ponieważ...
Funkcja językowa, nazywana przez Sławińskiego funkcją „egoistyczną”, jest tożsama z wyróżnioną przez Jacobsona funkcją emotywną.
TAK/NIE, ponieważ...
Na podstawie tekstu wyjaśnij pojęcia:
- antygenetyzm;
- antynormatywizm;
- nadmiar organizacji; (zob. pkt 8)
- przekaz skodyfikowany;
- Paul Valery „język w języku”;
- „obrazowość” poezji/w poezji.
Wyjaśnij, jak rozumiesz następujące zdania. Do czego się one odnoszą:
- Paul Valery: „Proza to marsz, poezja to taniec”;
- Tadeusz Peiper: „Proza nazywa, poezja pseudonimuje”; (zob. pkt 9-10)
- Janusz Sławiński: „Stanem naturalnym poezji jest ciągłe napięcie”; (zob. pkt 12)
- Janusz Sławiński: „Norma zakwestionowana - dopiero okazuje się normą”; (zob. pkt 13)
- Janusz Sławiński: „Słowo w tekście poetyckim gra swoją złożoną biografią”; (zob. pkt 14-15)
- Janusz Sławiński: „Odbiorca usiłuje sprowadzić nieznane do znanego”. (zob. pkt 16-18)
Szczególne (brzmieniowe, znaczeniowe, gramatyczne, składniowe) uporządkowanie powoduje, że komunikat gubi się pośród szumów i zanika.
TAK/NIE, ponieważ...
„Dośrodkowość” funkcji poetyckiej polega na nastawieniu na znak językowy (słowo), który staje się „nieprzezroczysty” i wieloznaczny. Dzięki temu komunikat zostaje wzbogacony o jeszcze jedną informację.
TAK/NIE, ponieważ...
Utwór poetycki to langue naśladująca parole.
TAK/NIE, ponieważ...
Tak, jak inne komunikaty, utwór poetycki odznacza się porządkiem linearnym - w poezji znaki słowne znaczą tylko dzięki temu, że następują kolejno po sobie, każdy następny uzupełnia informację wniesioną przez poprzedni, w ten sposób - jednopłaszczyznowo - buduje się sens wypowiedzi poetyckiej.
TAK/NIE, ponieważ...
Sławiński dostrzega dwa paradoksy poezji:
PIERWSZY: informacje poetyckie mogą istnieć wyłącznie jako „odwrócenie plecami”, przeciwstawienie się informacjom innego rodzaju )poznawczym, dydaktycznym itp.) nigdy zaś nie występują same w sobie. Stąd funkcja poetycka, rozpatrywana w izolacji od innych funkcji, jest paradoksalnie afunkcjonalna, niczemu nie służy.
TAK/NIE, ponieważ...
DRUGI: im wyższy stopień organizacji przekazu poetyckiego, tym utwór gorszy artystycznie i nudniejszy, usypia i zniechęca do zastanawiania się na jego wielowymiarowością - stuprocentowo spełnia się czytelniczy schemat oczekiwania.
TAK/NIE, ponieważ...
Skondensowaną formułą języka poetyckiego jest porównanie.
TAK/NIE, ponieważ...
Mowa poetycka jest nieustanną reinterpretacją znaków językowych. Odróżniamy ją dzięki analizie wypowiedzi językowej: komunikat, w którym znaki wskazują bezpośrednio na siebie, postrzegamy na tle takich wypowiedzi, w których konfrontacja znaków dokonuje się pośrednio - poprzez odwołanie do pozajęzykowej rzeczywistości.
TAK/NIE, ponieważ...
Tradycja to całokształt doświadczeń literackich (zespół norm i zasad), który istnieje w świadomości pisarzy i odbiorców, każdorazowo stanowi punkt odniesienia, dzięki czemu jest pośrednikiem w dialogu między poetą a czytelnikiem.
TAK/NIE, ponieważ...
Zjawisko tradycji powstaje w wyniku przekształcenia porządku synchronicznego w przebieg diachroniczny (przedtem-potem).
TAK/NIE, ponieważ...
Dwuznaczność tradycji polega na tym, że czytelnik nie rozumie utworu, jeśli ten nie będzie w pewnej mierze realizował znanych czytelnikowi reguł, jednocześnie utwór, aby nie był plagiatem, musi zawierać coś, co jest charakterystyczne wyłącznie dla niego, co nie wynika wprost z konwencji, zatem może być trudne do zdekodowania.
TAK/NIE, ponieważ...