BANKOWOŚĆ - WYKŁAD 1

DEFINICJA BANKU

Sformułowanie pojęcia banku z mikroekonomicznego punktu widzenia

• Bank jest przedsiębiorstwem

• Bank jest instytucją zaufania publicznego

• Działalność banku polega m.in.. na pozyskiwaniu wkładów pieniężnych, udzielaniu kredytów, rozliczeniach pieniężnych, udzielaniu gwarancji

W polskim prawodawstwie banki są wyłącznie tworzone w trzech formach prawnych:

1. Banki państwowe

2. Banki w formie spółek akcyjnych

3. Banki spółdzielcze

W Polsce jest jeden bank państwowy- Bank Gospodarstwa Krajowego.

Sformułowanie pojęcia banku z makroekonomicznego punktu widzenia:

• W gospodarce rynkowej charakteryzującej się podziałem pracy wymiana produktów między podmiotami gospodarczymi odbywa się za pośrednictwem pieniądza

• Dla sprawnego zaopatrywania podmiotów gospodarczych w środki płatnicze oraz zapewnienia właściwego funkcjonowania obiegu pieniężnego potrzebni są pośrednicy finansowi, do których zalicza się banki

• Banki wywierają istotny wpływ na alokację zasobów i dokonują takiego podziału kapitału, który zapewnia jego optymalne wykorzystanie

• Banki znajdują się pomiędzy zgłaszającymi popyt na pieniądz i jego podaż oraz nawiązują z nimi osobne stosunki umowne; oszczędzają im w ten sposób konieczność indywidualnego poszukiwania partnera dla pojedynczej transakcji, co prowadzi do obniżki kosztów transakcyjnych

Definicja banku w prawie bankowym

• Art. 2 (prawo bankowe) „ Bank jest osoba prawną utworzona zgodnie z przepisami ustaw, działająca na podstawie zezwoleń uprawniających do wykonywania czynności bankowych, obciążających ryzykiem środki powierzane pod jakimkolwiek tytułem zwrotnym” (jest instytucją koncesjonowaną)

• Trzon przedstawionej definicji stanowią: specjalny tryb tworzenia banku oraz obowiązek uzyskania przez niego stosownego zezwolenia na dokonywanie specjalnych rodzajów czynności, związanych z ryzykiem utraty środków powierzanych przez klientów

• Art. 5 Ustawa 1 (prawo bankowe) „ Czynnościami bankowymi są:

• Przyjmowanie wkładów pieniężnych płatnych na żądanie lub z nadejściem oznaczonego terminu oraz prowadzenie rachunków tych wkładów

• Prowadzenie innych rachunków bankowych

• Udzielanie kredytów

• Udzielanie i potwierdzanie gwarancji bankowych oraz otwieranie akredytyw

• Emitowanie bankowych rozliczeń pieniężnych

• Przeprowadzanie bankowych rozliczeń pieniężnych

• Wydawanie, rozliczanie, umarzanie pieniądza elektronicznego

• Wykonywanie innych czynności przewidzianych wyłącznie dla banku w odrębnych ustawach” (TFI- Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych, OFE- Otwarte Fundusze Emerytalne, bank występuje tu jako depozytariusz)

• Art. 5 Ustawa 2 (prawo bankowe) „ Czynnościami bankowymi są również inne czynności, o ile są one wykonywane przez banki:

• Udzielanie pożyczek pieniężnych oraz pożyczek i kredytów konsumenckich

• Operacje czekowe i wekslowe oraz operacje, których przedmiotem są warraty

• Wydawanie kart płatniczych oraz wykonywanie operacji przy ich użyciu

• Terminowe operacje finansowe

• Nabywanie i zbywanie wierzytelności pieniężnych

• Przechowywanie przedmiotów i papierów wartościowych oraz udostępnianie skrytek sejfowych

• Wykonywanie czynności obrotu dewizowego (kantory)

• Udzielanie i potwierdzanie poręczeń

• Wykonywanie czynności zleconych, związanych z emisją papierów wartościowych”

System bankowy jako część systemu finansowego

System finansowy w gospodarce rynkowej to mechanizm współtworzenia i przepływu siły nabywczej między podmiotami gospodarczymi (niefinansowymi, składającymi się z instrumentów, rynków oraz instytucji finansowych a także zasad na jakich one działają)

Składniki systemu finansowego:

1. Instrumenty

2. Rynki

3. Instytucje finansowe

4. Zasady

• Instrumenty finansowe: depozyty, akcje, weksle, bony skarbowe

• Rynki finansowe: rynki na których przedmiotem obrotu są instrumenty finansowe, np. rynek pierwotny, kapitałowy, pieniężny, bankowy

• Instytucje finansowe: banki, domy maklerskie

• Zasady: reguły na jakich składniki systemu finansowego funkcjonują, np. regulacje prawne, normy zwyczajowe, rozporządzenia (zarządzenia)

Funkcje systemu finansowego:

• monetarna (kreowanie pieniądza, przepływ pieniądza związany z bieżącymi transakcjami gospodarczymi),

• kapitałowa (przepływ pieniądza od podmiotów nadwyżkowych do podmiotów deficytowych),

• kontrolna (podmioty wypożyczające środki pieniężne lub je inwestujące chcą mieć wpływ na decyzje podejmowane przez podmioty, którym te środki powierzyły, tak aby zwiększyć prawdopodobieństwo ich odzyskania).

System bankowy jest częścią systemu finansowego i obejmuje całokształt instytucji bankowych, a także normy określające wzajemne powiązania i stosunki z otoczeniem. System bankowy w gospodarce rynkowej jest dwuszczeblowy.

Dualność systemu bankowego w gospodarce rynkowej:

• w nowoczesnej gospodarce rynkowej system bankowy jest dwuszczeblowy,

• wyodrębnia się bank centralny i banki komercyjne,

• dwuszczeblowy system bankowy wykształcił się w Polsce po 1989 r. w wyniku reform bankowych i ustrojowych,

• bank centralny spełnia trzy zasadnicze funkcje:

• banku emisyjnego,

• banku banków,

• bankiera państwa.

• celem działania banków komercyjnych jest maksymalizacja wartości przedsiębiorstwa dla akcjonariuszy.

specjalistyczne

uniwersalne

banki - spółki akcyjne

banki spółdzielcze

banki państwowe

oddziały i przedstawicielstwa banków zagranicznych

BANKI

Instytucje tworzące rynek

Instytucje stabilizujące

Komisja Nadzoru Bankowego

Narodowy Bank Polski

Bankowy Fundusz Gwarancyjny

---