Agnieszka Kurek
Uwagi i wnioski na temat reformy systemu edukacji w Polsce na podstawie artykułu Lesława Lachowicza „Uwaga reforma”(Lider 11/99).
Reforma systemu edukacji wywodzi się z nowej filozofii kształcenia i nowych wartości i ma spowodować lepszą pracę wychowawczą i dydaktyczną szkoły. Punktem wyjścia procesu edukacji powinny być potrzeby rozwojowe dzieci. I tu pojawia się pytanie czy wszystkie osoby włączone w proces edukacyjny rzeczywiście znają potrzeby rozwojowe dzieci? Czy nie bywa często tak, że nauczyciel przedkłada ważność swojego przedmiotu nauczania nad innymi, a w jego świadomości istnieje pogląd, że rozwój intelektualny jest podstawą do wykreowania młodego człowieka? Ciągle małe jest jeszcze zrozumienie wartości rozwoju psychomotorycznego dziecka, a tym samym znaczenia wychowania fizycznego w szkole dla całokształtu rozwoju i wychowania młodzieży, szczególnie w kontekście edukacji zdrowotnej. Poziom wychowania fizycznego w szkole w dużym stopniu zależy od samej szkoły jako całości, a nie tylko od nauczyciela. Wpływ na to ma poziom i jakość wymagań kierownictwa wobec nauczycieli, ogólne warunki stwarzane do realizacji tego przedmiotu nauczania. Potrzeby i znaczenie wychowania fizycznego często umieszczane jest na dalszym planie. Niewątpliwie wiąże się to bezpośrednio z problemami finansowymi z jakimi boryka się współczesna szkoła. Stan bazy materialno-technicznej wf w szkołach jest zróżnicowany, ale generalnie nie zaspakaja potrzeb realizacyjnych obecnego programu. Ta sama baza przyłożona do zamierzeń i ambicji reformy szkolnictwa wydaje się wręcz nie do przyjęcia. Ubogie wyposażenie magazynków sportowych, nawet w podstawowe pomoce dydaktyczne; sprzęt, przybory nie pozwalają nauczycielowi na właściwą realizację programu wf. Niestety często bywa tak, że nauczyciele z problemem tym muszą uprać się sami gdyż zainteresowanie kierownictwa jest niewielkie, a tym samym wymagania stawiane nauczycielom ograniczone do minimum. Czy zmotywowany w taki sposób nauczyciel wf „odda serce' nauczaniu i wychowaniu młodzieży zgodnie z założeniami reformy? Oczywiście pobożnym życzeniem jest by tak było, bo przecież należy to do zadań nauczyciela. Ciężko będzie zmienić mentalność nauczycieli wychowania fizycznego, pozbawić ich nawyku „rozwijania” dziecka wg kryteriów „motoryczności, umiejętności i wiadomości”, rezygnacji z rutynowych, żmudnych pouczeń na rzecz rozwijania w sposób twórczy indywidualnych zainteresowań i zdrowia, umiejętnego motywowania uczniów, doradztwa i uczeniem ich sposobów samokształcenia, wykorzystywania do tego nowoczesnych środków dydaktycznych.
Jednak aby dokonała się reforma wychowania fizycznego nie wystarczy przedstawienie postulatów, zaleceń. Reforma musi dokonać się przede wszystkim w umysłach nauczycieli, a to wymaga pomocy i czasu. Idąc za Lachowiczem, istotną pomocą będzie doskonalenie kadr nauczycielskich na szczeblach centralnym, środowiskowym i szkolnym. Miałoby ono na celu zrozumienie potrzeby rozwoju własnego i swych wychowanków łamiąc tendencje spłycania kultury fizycznej jedynie do poziomu nauczania ruchu, zapoznanie z nowoczesnymi metodami prowadzenia zajęć i formami ruchu. Również pomocą byłoby udostępnienie programów autorskich opartych na różnych założeniach ideowych, strukturalnych, treściowych. Nauczyciele mogli się im przyjrzeć, docenić i móc przyjąć własne założenia, dokonać poprawnego doboru i układu treści uwzględniając w nich przewidywane kompetencje uczniów według względnie stabilnych kryteriów. Przede wszystkim miałoby to wpływ na twórcze przełamywanie schematycznego myślenia o kształceniu. Istotne również jest rozpropagowanie i ułatwienie dostępu do publikacji naukowych i metodycznych popularyzujących i uzasadniających kierunki zmian w zakresie teorii wf i pedagogiki, rozwoju zdrowia np. czasopisma Lider, WfiZ, Kultura Fizyczna, publikowane wyniki badań. Niestety obecnie do takich publikacji ma dostęp niewielu nauczycieli wf, a przecież jest to niezbędne źródło zdobywania informacji o obecnych problemach i tendencjach w kulturze fizycznej. Bez wątpienia wpłynęłyby one na świadomość nauczyciela i poziom kształcenia.
Reforma szkolnictwa jest niezbędna, to oczywiste, ale czy nie powinna dokonać się ona również na uczelniach wychowania fizycznego? Przecież tam kształceni są przyszli nauczyciele i to oni w przyszłości powinni wdrażać postulaty jakie niesie reforma.