Stosunki pracy w administracji publicznej
I Wykład 8 marzec 2008
egzamin pisemny:test opisowy
koniec maja przedtermin
Pomoce:
Ustawa o służbie cywilnej,
Ustawa o pracownikach urzędów państwowych,
Ustawa o pracownikach samorządowych,
„Prawo urzędnicze” Elżbieta Ura Wydanie 2
„Zatrudnienie w służbie cywilnej”2006 H.Szewczyk
„Prawo pracy w samorządzie terytorialnym”1999 Z.Góral
„Prawo urzędnicze” T.Liść 2005
Ustawa o pracownikach samorządowych
Zadania administracji publicznej powinny być realizowane przez kompetentny aparat administracyjny. Jeśli chodzi o zatrudnienie w samorządzie, mogą być dwie koncepcje: poprzez władztwo administracyjne (publiczno - prawny charakter) lub na podstawie prawa pracy. Personel etatowy lub osoby pełniące dane funkcje społecznie.
W okresie międzywojennym możemy dopiero mówić o początkach samorządu terytorialnego Polsce.1933r. - ustawa scaleniowa, która wprowadziła jednolite zasady zatrudniania pracowników samorządu na obszarach będących pod zaborami. Statuty służbowe częściowo określały regulacje płacowe pracowników samorządzie.
W 1950 r samorząd terytorialny został zniesiony jako sprzeczny ze scentralizowaną wizją państwa,.
Pracownicy samorządowi zostali objęci strukturą administracji państwowej i stali się pracownikami państwowymi.
1983r. - ustawa o systemie rad narodowych i samorządzie terytorialnym. W 1990 reaktywowano samorząd terytorialny, a tym samym trzeba było uregulować status pracowników.
Pojawiły się cztery koncepcje w kwestii uregulowań:
- status pracowników samorządowych określić tak samo jak urzędników państwowych,
- aby dodać odrębny dział do ustawy o pracownikach samorządowych --> [Author:ks]
- wydać odrębny akt prawny o pracownikach samorządowych
- powinni podlegać powszechnemu prawu pracy.
W efekcie wydano ustawę o pracownikach samorządowych, choć w wielu miejscach odsyła ona do powszechnego prawa pracy.
Źródła samorządowego prawa pracy
Ustawa o pracownikach urzędów państwowych.
Ustawa o pracownikach samorządowych (zaliczana do tzw. pragmatyk służbowych tzn. określa odrębnie niż kodeks pracy status pracowników samorządowych )
Dwa powiązania z powszechnym prawem pracy:
- odesłanie generalne - w kwestiach nieuregulowanych mają zastosowanie przepisy KP
- w niektórych przypadkach wprost odsyła do konkretnych przepisów prawa pracy
Ustawy ustrojowe samorządu zawierają zapis, że status pracowników samorządowych określa odrębna ustawa.
W razie kolizji między ustawą o pracownikach samorządowych a ustawami ustrojowymi , rozstrzygnięcie jest na korzyść ustawy ustrojowej. Druga koncepcja z kolei mówi, że obie ustawy powinny być traktowane na równi.
Kodeks pracy jest posiłkowym źródłem prawa dla pracowników samorządowych.
Kodeks cywilny. Odesłanie piętrowe. Ustawa odsyła do art.300 Kodeksu Pracu, a ten z kolei odsyła do kodeksu cywilnego.
Autonomiczne źródła prawa pracy np. układy zbiorowe, regulaminy. Mogą one jedynie polepszać sytuację pracowników, przyznawać im dodatkowe przywileje.
Układ zbiorowy jest porozumieniem normatywnym zawieranym w drodze negocjacji.
Zawarcie układu zbiorowego powoduje, że postanowieniami tego układu są objęci wszyscy pracownicy zatrudnieni u danego pracodawcy.
Art.239 KP§3 określa, że układ zbiorowy nie może być zawarty dla pewnej grupy pracowników .
Układu nie zawiera się dla:
1) członków korpusu służby cywilnej,
2) pracowników urzędów państwowych zatrudnionych na podstawie mianowania i powołania,
3) pracowników samorządowych zatrudnionych na podstawie wyboru, mianowania i powołania w:
a) urzędach marszałkowskich,
b) starostwach powiatowych,
c) urzędach gminy,
d) biurach (ich odpowiednikach) związków jednostek samorządu terytorialnego,
e) biurach (ich odpowiednikach) jednostek administracyjnych jednostek samorządu terytorialnego,
4) sędziów i prokuratorów.
Układy zbiorowe określają treść stosunku pracy: czas pracy, wynagrodzenie pracowników, termin wypłaty wynagrodzeń itp.
Art. 24126. § 1. Postanowienia układu zakładowego nie mogą być mniej korzystne dla pracowników niż postanowienia obejmującego ich układu ponadzakładowego.
§ 2. (234) Układ zakładowy nie może określać warunków wynagradzania pracowników zarządzających w imieniu pracodawcy zakładem pracy, w rozumieniu art. 128 § 2 pkt 2 --> [Author:ks] , oraz osób zarządzających zakładem pracy na innej podstawie niż stosunek pracy.
Regulamin jest także źródłem prawa dla pracowników samorządowych.
Statuty mogą być uznawane za źródła prawa pracy, choć zakres ich regulacji jest ograniczony, gdyż w zasadniczej mierze dotyczą kwestii ustrojowych.
Artykuł pierwszy ustawy określa kto jest pracownikiem w samorządzie.
Art. 1. Ustawa określa status prawny pracowników zatrudnionych w:
1) urzędzie marszałkowskim, wojewódzkich samorządowych jednostkach organizacyjnych,
2) starostwie powiatowym, powiatowych jednostkach organizacyjnych,
3) urzędzie gminy, w jednostkach pomocniczych gminy oraz w gminnych jednostkach i zakładach budżetowych,
4) biurach (ich odpowiednikach) związków jednostek samorządu terytorialnego oraz zakładów budżetowych utworzonych przez te związki,
5) biurach (ich odpowiednikach) jednostek administracyjnych jednostek samorządu terytorialnego
- zwanych dalej "pracownikami samorządowymi", z zastrzeżeniem art. 1a.
Ustawa o pracownikach wprowadza cztery podstawy zatrudniania:
- na podstawie wyboru,
- na podstawie powołania,
- na podstawie mianowania,
- na podstawie umowy o pracę.
Art. 2. Pracownicy samorządowi są zatrudniani:
1) na podstawie wyboru:
a) w urzędzie marszałkowskim: marszałek województwa, wiceprzewodniczący zarządu oraz pozostali członkowie zarządu województwa - jeżeli statut województwa tak stanowi,
b) w starostwie powiatowym: starosta, wicestarosta oraz pozostali członkowie zarządu powiatu - jeżeli statut powiatu tak stanowi, z tym że z członkami zarządu powiatu wybranymi spoza składu rady powiatu zawsze nawiązuje się stosunek pracy,
c) (1) w urzędzie gminy: wójt (burmistrz, prezydent miasta),
d) w związkach jednostek samorządu terytorialnego: przewodniczący zarządu związku i pozostali członkowie zarządu - jeżeli statut związku tak stanowi,
2) na podstawie mianowania: pracownicy zatrudniani na stanowiskach pracy określonych w statucie gminy bądź związku międzygminnego,
3) (2) na podstawie powołania: zastępca wójta (burmistrza, prezydenta miasta), sekretarz gminy, sekretarz powiatu, skarbnik gminy (główny księgowy budżetu), skarbnik powiatu (główny księgowy budżetu powiatu), skarbnik województwa (główny księgowy budżetu województwa),
4) na podstawie umowy o pracę: pozostali pracownicy samorządowi.
Na podstawie wyboru - Marszałek woj., wice przewodniczący zarządu oraz pozostali członkowie zarządu, starosta, wicestarosta, pozostali członkowie zarządu, wójt, burmistrz, prezydent, przewodniczący zarządu związku oraz pozostali członkowie.
Statut decyduje czy są to pracownicy czy pełnią swoje funkcje honorowo - chodzi o członków zarządu województwa.
Swoboda statutowa polega na tym, że statut może określać czy dany pracownik staje się nim na podstawie wyboru czy honorowo pełni daną funkcję.
Jedynym sposobem na rozwiązanie stosunku pracy z wyboru jest wygaśnięcie mandatu. KP przewiduje, że osoba która podejmuje stosunek pracy z wyboru, wtedy u swojego dotychczasowego pracodawcy przysługuje mu urlop na czas trwania mandatu i po jego upływie w terminie 7 dni może wrócić na swoje stanowisko pracy.
POWOŁANIE - zastępca wójta, burmistrza , prezydenta, skarbnik. Są to kierownicze stanowiska urzędnicze i jest to katalog zamknięty.
Powołanie polega na tym, że danej osobie powierza się określone stanowisko i jednocześnie nawiązuje stosunek pracy.
Akt powołania obligatoryjnie ma formę pisemną. Pracownika w każdej chwili można odwołać. Nie ma żadnej ochrony dla takiego pracownika. Jest to bardzo niestabilny stosunek pracy dla pracownika.
Mianowanie jest ograniczone tylko do szczebla gminnego.
Mianowanie charakteryzuje się największą stabilizacją zatrudnienia, taki stosunek pracy można zmienić tylko jeśli zajdą okoliczności przewidziane w ustawie.
Rodzaje pracowników samorządowych.
Urzędnicy samorządowi - podejmują decyzje merytoryczne, wydają decyzje, zatrudnieni na stanowiskach kierowniczych.
Pracownicy zatrudnieni na stanowiskach pomocniczych - wspomagają wykonywanie zadań z zakresu adm.publicznej ale nie podejmują decyzji.
Pracownicy zatrudnieni na stanowiskach obsługi.
Artykuł 3 określa rygory selekcyjne:
- obywatel polski
- ukończyła 18 rok życia
- posiada odpowiedni stan zdrowia
- posiada pełną zdolność do czynności prawnych oraz pełnię władz publicznych.
Stanowiska urzędnicze - dodatkowe rygory selekcyjne:
- nie może być prawomocnie skazana za przestępstwo,
- musi się cieszyć nieposzlakowaną opinią,
- co najmniej wykształcenie średnie.
Kierownicze stanowiska Urzędnicze - dodatkowe wymogi selekcyjne:
- co najmniej 2 staż pracy (wyłączenie dla pracowników powołanych)
- wykształcenie wyższe
Nabór pracowników samorządowych jest otwarty i konkurencyjny, ogłoszenie musi pojawić się w Biuletynie Informacji Publicznej
Art. 3. 1. Pracownikiem samorządowym może być osoba, która:
1) jest obywatelem polskim,
2) (3) posiada kwalifikacje zawodowe wymagane do wykonywania pracy na określonym stanowisku,
3) ukończyła 18 rok życia i ma pełną zdolność do czynności prawnych oraz korzysta z pełni praw publicznych,
4) posiada stan zdrowia pozwalający na zatrudnienie na określonym stanowisku.
2. Do pracowników samorządowych zatrudnionych na podstawie umowy o pracę nie stosuje się wymogów określonych w ust. 1 pkt 1 i 3.
3. (4) Pracownikiem samorządowym zatrudnionym na stanowisku urzędniczym może być osoba zatrudniana na podstawie art. 2 pkt 2 i 4, która spełnia wymagania określone w ust. 1 oraz dodatkowo:
1) posiada co najmniej wykształcenie średnie,
2) (5) nie była prawomocnie skazana za przestępstwo umyślne,
3) cieszy się nieposzlakowaną opinią.
4. (6) Pracownikiem samorządowym zatrudnionym na kierowniczym stanowisku urzędniczym może być osoba zatrudniana na podstawie art. 2 pkt 2-4, która spełnia wymagania określone w ust. 1 i ust. 3 pkt 2 i 3 oraz dodatkowo:
1) posiada łącznie co najmniej dwuletni staż pracy:
a) na stanowiskach urzędniczych w jednostkach, o których mowa w art. 1, lub
b) w służbie cywilnej, lub
c) w służbie zagranicznej, z wyjątkiem stanowisk obsługi, lub
d) w innych urzędach państwowych, z wyjątkiem stanowisk pomocniczych i obsługi, lub
e) na kierowniczych stanowiskach państwowych oraz
2) posiada wykształcenie wyższe.
4a. (7) Przepisu ust. 4 pkt 1 nie stosuje się do osób zatrudnionych na podstawie art. 2 pkt 3.
5. (8) Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, wykaz stanowisk pracowniczych, uwzględniając stanowiska urzędnicze, w tym kierownicze stanowiska urzędnicze, w jednostkach, o których mowa w art. 1, oraz biorąc pod uwagę rodzaj zadań realizowanych przez poszczególne jednostki i charakter czynności wykonywanych na poszczególnych stanowiskach pracy w tych jednostkach.
6. (9) Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe wymagania kwalifikacyjne pracowników samorządowych. Rada Ministrów, ustalając szczegółowe wymagania kwalifikacyjne na określonych stanowiskach pracowniczych, uwzględnia w szczególności wymagania wynikające z ust. 1-4 oraz potrzebę posiadania przez pracownika samorządowego kierunkowego przygotowania zawodowego, szczególnych doświadczeń lub umiejętności zawodowych, a także szczególne wymagania w zakresie stażu pracy.
Art. 3a. (10) 1. Nabór kandydatów na wolne stanowiska urzędnicze, w tym na kierownicze stanowiska urzędnicze, zatrudnianych na podstawie art. 2 pkt 2 i 4, zwane dalej "stanowiskami urzędniczymi", jest otwarty i konkurencyjny.
2. Nabór kandydatów na stanowiska urzędnicze w jednostkach, o których mowa w art. 1, organizują kierownicy tych jednostek.
3. Nabór kandydatów na wolne stanowiska kierowników jednostek, o których mowa w art. 1, z wyjątkiem urzędu marszałkowskiego, starostwa powiatowego, urzędu gminy albo biura związku, organizują odpowiednio marszałek województwa, starosta, wójt (burmistrz, prezydent miasta) albo przewodniczący zarządu związku.
4. Ogłoszenie o stanowisku urzędniczym oraz naborze kandydatów na to stanowisko umieszcza się w Biuletynie Informacji Publicznej, o którym mowa w ustawie z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. Nr 112, poz. 1198, z 2002 r. Nr 153, poz. 1271, z 2004 r. Nr 240, poz. 2407 oraz z 2005 r. Nr 64, poz. 565), zwanym dalej "Biuletynem", oraz na tablicy informacyjnej w jednostce, w której jest prowadzony nabór.
5. Ogłoszenie o naborze powinno zawierać:
1) nazwę i adres jednostki,
2) określenie stanowiska urzędniczego,
3) określenie wymagań związanych ze stanowiskiem urzędniczym zgodnie z opisem danego stanowiska, ze wskazaniem, które z nich są niezbędne, a które są dodatkowe,
4) wskazanie zakresu zadań wykonywanych na stanowisku urzędniczym,
5) wskazanie wymaganych dokumentów,
6) określenie terminu i miejsca składania dokumentów.
6. Termin do składania dokumentów, określony w ogłoszeniu o naborze, nie może być krótszy niż 14 dni od dnia opublikowania tego ogłoszenia w Biuletynie.
Art. 4a. Akt mianowania pracownika samorządowego jest sporządzany w formie pisemnej i zawiera co najmniej:
1) nazwę pracodawcy samorządowego,
2) imię i nazwisko pracownika samorządowego,
3) datę nawiązania stosunku pracy,
4) określenie stanowiska pracy,
5) określenie wysokości i składników wynagrodzenia za pracę,
6) datę obowiązku podjęcia czynności służbowych,
7) podpis osoby dokonującej mianowania.
4
Tak zanotowałam, proszę sprawdzić czy dobrze usłyszałam
pracownikach zarządzających w imieniu pracodawcy zakładem pracy - należy przez to rozumieć pracowników kierujących jednoosobowo zakładem pracy i ich zastępców lub pracowników wchodzących w skład kolegialnego organu zarządzającego zakładem pracy oraz głównych księgowych