1922 - Motorowy Klub Kierowców Inwalidów - Anglia
1927 - Związek Klubów Sportowych Głuchoniemych Polska z inicjatywy Kazimierza Wisłockiego
1932 - Towarzystwo Jednorękich Golfistów - Glasgow
1948 - Pierwsze zawody dla paraplegików zorganizowane w dniu otwarcia Igrzysk Olimpijskich w Londynie
- Stoke Mandeville - Międzynarodowe Igrzyska SM Paraplegików, 16 zawodników ze szpitala SM i Royal Star & Garter Home - łucznictwo
1960 - I Igrzyska dla niepełnosprawnych rozegrane na tych samych obiektach co IO, Rzym - 400 zawodników z 23 krajów, dyscyplina- pięciobój, od tego roku rozgrywane letnie Igrzyska Paraolimpijskie z dysfunkcjami narządu ruchu i wzroku
1961 - Państwo Polskie przyjęło patronat nad sportem osób niepełnosprawnych połączenie „START-u” ze Związkiem Spółdzielczości Inwalidów. Powstaje ZSSP „START” Zrzeszenie Sportowe Spółdzielczości Pracy „START”
1963 - I Ogólnopolski Festyn Sportowy Spółdzielczości Inwalidzkiej w Sierakowie
1964 - II Ogólnopolski Festyn Sportowy Spółdzielczości Inwalidzkiej w Gdańsku - Oliwie,
- letnie Igrzyska Paraolimpijskie- Tokio, Japonia - dla osób z uszkodzeniem rdzenia kręgowego - dodano podnoszenie ciężarów, pierwszy raz startują tetraplegicy,
- powstała Międzynarodowa Organizacja Sportu Niepełnosprawnych ISOD - później uległa przekształceniu
1969 - igrzyska Sportowe Spółdzielczości Inwalidów START w Katowicach
1972 - letnie Igrzyska Paraolimpijskie - Heidelberg, RFN - osoby z uszkodzeniem rdzenia kręgowego - konkurencje pokazowe dla zawodników niewidomych (bieg na 100m i goalball),
- powstała Międzynarodowa Federacja Igrzysk Stoke Mandeville ISMGF
1976 - letnie Igrzyska Paraolimpijskie - Toronto, Kanada - osoby z uszkodzeniem rdzenia kręgowego, amputacje, niewidomi, niedowidzący oraz inne schorzenia narządu ruchu - wprowadzono po raz pierwszy wózki do wyścigów lekkoatletycznych (racing wheelchair), dodano siatkówkę na stojąco, goalball i strzelectwo
- zimowe Igrzyska Paraolimpijskie - Ornskoldsvik, Szwecja - amputacje, niewidomi, niedowidzący- konkurencje pokazowe: wyścigi na lodzie (Ice Sledge Racing), hokej na lodzie (Ice Sledge Hockey)
1984 - letnie Igrzyska Paraolimpijskie- Stoke Mandeville, Wielka Brytania - osoby z uszkodzeniem rdzenia kręgowego, Nowy York, USA- amputacje, niewidomi, niedowidzący, porażenia mózgowe, inne schorzenia narządu ruchu - dodano do programu piłkę nożną 7-osobową (porażenie mózgowe), boccie, kolarstwo szosowe, Konkurencje pokazowe w LA na IO: wyścigi na wózkach,
- zimowe Igrzyska Paraolimpijskie- Innsbruck, Austria - osoby z uszkodzeniem rdzenia kręgowego, amputacje, niewidomi, niedowidzący, porażenia mózgowe, inne schorzenia narządu ruchu, Konkurencje pokazowe na IO w Sarajewie: slalom gigant
1988 - letnie Igrzyska Paraolimpijskie - Seoul, Korea- osoby z uszkodzeniem rdzenia kręgowego, amputacje, niewidomi, niedowidzący, porażenia mózgowe, inne schorzenia narządu ruchu - dodano do programu judo, tenis na wózkach, współpraca komitetów organizacyjnych IO i IP
- zimowe Igrzyska Paraolimpijskie- Innsbruck, Austria - osoby z uszkodzeniem rdzenia kręgowego, amputacje, niewidomi, niedowidzący, porażenia mózgowe, inne schorzenia narządu ruchu - pokazano konkurencje alpejskie i biegowe w pozycji siedzącej (tzw. Sit- Ski)
1989 - powstaje Międzynarodowy Komitet Paraolimpijski IPC
1994 - powstał Polski Związek Sportu Osób Niepełnosprawnych START (PZSN „START”)
- zimowe Igrzyska Paraolimpijskie - Lillehammer, Norwegia - osoby z uszkodzeniem rdzenia kręgowego, amputacje, niewidomi, niedowidzący, porażenia mózgowe, inne schorzenia narządu ruchu - dodano do programu hokej na lodzie
1998 - zimowe Igrzyska Paraolimpijskie - Nagano, Japonia - osoby z uszkodzeniem rdzenia kręgowego, amputacje, niewidomi, niedowidzący, porażenia mózgowe, inne schorzenia narządu ruchu, niepełnosprawność intelektualna- pierwsze Igrzyska Paraolimpijskie zorganizowane poza Europą
- organizowane od tego roku są Igrzyska aktywnej rehabilitacji- od obchodów 10- lecia ruchu AR w Polsce
ISOD -Międzynarodowa Organizacja Sportu Inwalidów
IPC - Międzynarodowy Komitet Paraolimpijski
IWAS - Międzynarodowa Organizacja Sportu Amputowanych i osób poruszających się na wózkach
IBSA - Międzynarodowa Organizacja Sportu Niewidomych
IWAS - Międzynarodowa Organizacja Sportu Amputowanych i osób poruszających się na wózkach
IPC - Międzynarodowy Komitet Paraolimpijski
INAS-FID- Międzynarodowa Federacja Sportu Niepełnosprawnych Intelektualnie
CP-ISRA - Międzynarodowa Organizacja Sportu i Rekreacji Osób z Porażeniem Mózgowym
IBSA- Międzynarodowa Organizacja Sportu Niewidomych
SKFSiT„CROSS” - Stowarzyszenie Kultury Fizycznej, Sportu i turystyki Niewidomych i Słabowidzących
PZTNW - Polski Związek Tenisa na Wózkach
PZSN START - Polski Związek Sportu Niepełnosprawnych „START”
PKPar - Polski Komitet Paraolimpijski
PTSS „Sprawni Razem” - Polskie Towarzystwo Społeczno- Sportowe „Sprawni Razem”
FAR - Fundacja Aktywnej Rehabilitacji
ZSSP START - Zrzeszenie Sportowe Spółdzielczości Pracy „START”
PZŻN - Polski Związek Żeglarzy Niepełnosprawnych
OS Polska - Olimpiady Specjalne Polska
PZSG - Polski Związek Sportowy Głuchoniemych
Klasyfikacja w koszykówce na wózkach:
Na początku w zajęciach tych uczestniczyły tylko osoby URK i podzielono ich na dwie klasy: A- teoretycznie mniej sprawni z całkowitym URK i B - z częściowym URK - podział ten nie uwzględniał podziału na wysokość uszkodzenia! W 1963 roku wprowadzono medyczny system klasyfikacji - umożliwiająca wspólną rywalizację zawodników różnych rodzajów schorzeń. Zaproponowano tu podział na 3 klasy: klasa I (1 punkt) - całkowite URK powyżej poziomu Th7 lub inne schorzenia o porównywalnym deficycie ruchowym, znaczny ubytek siły mięśni brzucha i grzbietu, problem z zachowaniem stabilizacji tułowia podczas aktywnej jazdy na wózku. Klasa II (2 punkty)- całkowite URK na poziomie Th7-Th2 lub inne schorzenia o porównywalnych deficytach ruchowych, zachowana funkcja zginaczy i przywodzicieli stawów biodrowych, obustronne wyłuszczenie stawów biodrowych. Klasa III (3 punkty) - całkowite URK na poziomie L3 lub inne schorzenia o porównywalnych deficytach ruchowych, amputacje kończyn dolnych z wyjątkiem obustronnego wyłuszczenia w stawach biodrowych. Suma punktów 5 zawodników jeden drużyny na boisku nie może przekroczyć 13 punktów, z czasem limit obniżono do 12 i do 11 punktów, odbywały się również takie zawody, gdzie limit drużyny to 9 punktów - wtedy szanse mieli Ci zawodnicy najbardziej poszkodowani. . Medyczny system klasyfikacji wzbudzał, jednak wiele kontrowersji.
W 1978 roku Strohkendl zaproponował klasyfikację funkcjonalną, który został przyjęty w 1982, a obowiązywał 1984 podczas Igrzysk Paraolimpijskich w Stoke Mandeville. System oparty o ocenę uszkodzenia oraz wizualna obserwacja zachowań zawodnika podczas walki sportowej. Oceniano przestrzeń gry-w której swobodnie porusza się zawodnik trzymając piłkę oburącz przed klatką piersiową oraz siedząc bez oparcia, pozycja siedzenia na wózku, sposoby startów i napędzania wózka, drybling (prowadzenie piłki), podania i chwyty piłki, hamowanie i obroty podczas jazdy, zbiórki piłki z tablicy, rzuty do kosza, reakcje zawodnika na kontakt (zderzenie) w różnych płaszczyznach ruchu, aktywność KD podczas gry. W wyjątkowych przypadkach wykonuje się testy kliniczne.
Zawodnicy sklasyfikowani od 1 (najmniejsze możliwości funkcjonalne, np. uszkodzenie rdzenia kręgowego na poziomie TH5-TH6) do 4,5 pkt. (zawodnicy z minimum niepełnosprawności)- Klasa I -1 i 1,5 pkt, klasa II - 2 i 2,5 pkt, klasa III - 3 i 3,5 pkt, klasa IV- 4 pkt, klasa V - 4,5 pkt. Regulamin klasyfikacji precyzuje, że minimum niepełnosprawności spełnia osoba, która nie może skakać, biegać lub obracać się (tzw. Pivot) jak osoba pełnosprawna. Zaburzenie to musi mieć charakter permanentny. Analizowane są możliwości funkcjonalne zawodnika, głownie poprzez ich obserwację podczas gry. Suma punktów pięciu zawodników drużyny na boisku nie może przekroczyć 14 (14,5 w rozgrywkach klubowych i większości lig narodowych). Poza URK inne schorzenia takie jak: częściowe uszkodzenie rdzenia kręgowego, porażenie mózgowe, amputacje kończyn, przepukliny oponowo- rdzeniowe, , poliomielitis, wady wrodzone kończyn dolnych, trwałe uszkodzenia w obrębie kończyn i inne. Dodatkowo zawodników podzielono na dwie kategorie: A - osoby, które nie mogą wykonać czynnych ruchów w obrębie miednicy - klasa I i II, B- osoby mające zdolność do stabilizacji oraz wykonywania swobodnych ruchów tułowia w płaszczyznach strzałkowej, horyzontalnej, a nawet czołowej - klasa 3-4,5.
Klasyfikacja dla niewidomych: Klasyfikacja wg IBSA - dokonywana jest klasyfikacja sportowców z uszkodzeniem narządu wzroku. System ten wykorzystuje podział niepełnosprawnych na trzy klasy sportowe. Kryterium oceny stanowi badanie kliniczne sportowca , ostrości wzroku, pola widzenia, przeprowadzane przez klasyfikatorów - lekarzy specjalistów
Klasyfikacja w rugby:
- dyscyplina przeznaczona była na początku dla osób z uszkodzeniem rdzenia kręgowego w odcinku szyjnym według medycznej klasyfikacji podział na 3 grupy - 1,2,3 punkty. Następnie wprowadzono do gry osoby z innymi uszkodzeniami narządu ruchu prezentującymi podobne możliwości funkcjonalne- inne schorzenia w obrębie trzech kończyn (wrodzone ubytki kończyn, choroby nerwowo- mięśniowe, uszkodzenie, niedowład trzech lub czterech kończyn), np. amputacja trzech kończyn, cięższe postacie porażeń mózgowych, dystrofię mięśniowe, osoby niskorosłe. Obowiązuje klasyfikacja oparta o analizę medyczną (testy oceny siły mięśni) oraz analizę funkcjonalną (testy funkcjonalne, obserwacja zawodników podczas gry). W 1991 powstała klasyfikacja medyczno- funkcjonalna., składająca się z 3 części- manualnych testów mięśniowych połączonych z 9 testami funkcjonalnymi ręki i oceną stabilizacji tułowia, oceny umiejętności funkcjonalnych (jazda na wózku-przód/tył, start/stop, sprinty, obroty, ósemka, opanowanie piłki, podania/chwyty oburącz i jednorącz, kozłowanie, zbieranie piłki po kole, zderzenia), obserwacja na boisku zawodnika. Zawodnicy podzieleni są na klasy punktowe od 0,5 (najmniejsze możliwości funkcjonalne) do 3,5 pkt. (największe możliwości funkcjonalne). Suma 4 zawodników jednej drużyny na boisku nie może przekroczyć 8 pkt.
10 celów wg Lorenza:
- leczniczy
- biologiczny
- anatomiczno- fizjologiczny
- higieniczno- zdrowotny
- hedonistyczny
- wychowawczo- psychologiczny
- ekonomiczny
- estetyczny
- społeczny
- propagandowo - polityczny
FAR - Fundacja Aktywnej Rehabilitacji, organizacja pozarządowa, która powstała w 1988 roku w celu promowania ruchu Aktywnej Rehabilitacji (AR) wśród osób z urazowym uszkodzeniem rdzenia kręgowego w Polsce. Korzenie aktywnej rehabilitacji pochodzą ze Szwecji, gdzie w 1981 utworzono Grupę Rekrutującą do Aktywnej Rehabilitacji. AR polega na pomocy osobom z urazem rdzenia kręgowego w osiągnięciu samodzielności i niezależności we wszystkich sferach życia. W 1988 Szwedzi zorganizowali pierwszy obóz aktywnej rehabilitacji w Lublinie, w trakcie którego powstała inicjatywa utworzenia Stowarzyszenia Grupy Aktywnej Rehabilitacji Rekryteringesgruppen w Polsce. W roku 1990 zarejestrowano Polskie Stowarzyszenie Grupa Aktywnej Rehabilitacji, które w swoich działaniach kierowało się następującym mottem: „Mając dobrą formę fizyczną i psychiczną możesz funkcjonować i uczestniczyć intensywnie w życiu społecznym tak, jak każdy inny człowiek. Droga do tego jest trening. Sport jest najlepszym sposobem podniesienia sprawności twojego ciała. Nie trenujesz po to, aby stać się mistrzem, jeżeli jednak uda się osiągnąć mistrzostwo, tym lepiej dla Ciebie”. Obecnie funkcjonują Grupy Aktywnej Rehabilitacji jako struktury lokalne i FAR jako struktura o zasięgu ogólnopolskim. Do głównych celów FAR należą:
- aktywizacja społeczna i zawodowa osób niepełnosprawnych, ze szczególnym uwzględnieniem osób poszkodowanych w wypadkach komunikacyjnych z upośledzeniem narządu ruchu poprzez:
- organizowanie ośrodków i obozów aktywnej rehabilitacji, gdzie uprawiany będzie sport mający na celu zwiększenie aktywności fizycznej i psychicznej osób niepełnosprawnych, jak też współdziałanie w tego rodzaju działaniach z innymi organizacjami
- działalność informacyjno- propagandowa, polegająca przede wszystkim na rozbudzaniu aktywności życiowej osób niepełnosprawnych
- dostarczanie sprzętu rehabilitacyjnego i innych środków niezbędnych do życia i pracy osobom niepełnosprawnym
- wspieranie osób niepełnosprawnych w przechodzeniu na otwarty rynek pracy
- pomoc w przystosowaniu stanowisk pracy do potrzeb osób niepełnosprawnych
- szkolenie i doskonalenie zawodowe osób niepełnosprawnych
- dostosowanie lokali mieszkalnych i innych obiektów do potrzeb osób niepełnosprawnych
Obecnie ruch Aktywnej Rehabilitacji rozwija się również na Białorusi, Litwie, Ukrainie i w Norwegii. Szwedzi wraz z polakami współorganizują obozy i szkolenia aktywnej rehabilitacji głownie w krajach bloku wschodniego, gdzie aktualna sytuacja jest zbliżona do warunków w Polsce w latach80. Możliwość wykorzystania dotychczasowych doświadczeń i wiedzy twórców aktywnej rehabilitacji, jest bardzo cenna, ponieważ przyspiesza rozwój tego ruchu, zwiększa liczbę osób z URK samodzielnie funkcjonujących w społeczeństwie.
Większość instruktorów to osoby poruszające się na wózku, zarówno z paraplegią jak i tetraplegią.
3 podstawowe etapy działania systemu aktywnej rehabilitacji:
- rekrutacja (kontakt z instruktorem aktywnej rehabilitacji jeszcze w szpitalu)
- wprowadzenie (udział w obozie aktywnej rehabilitacji)
- kontynuacja ( systematyczne uczestnictwo w różnych formach aktywności fizycznej)
FAR promuje łucznictwo, pływanie, tenis stołowy, trening kondycyjny, technike jazdy na wózku, rugby na wózkach, jazdę konną, nurkowanie, żeglarstwo poprzez organizowanie obozów sportowo-rehabilitacyjnych, igrzysk aktywnej rehabilitacji, rozgrywek Polskiej Ligii Rugby na Wózkach oraz prowadzenie zajęć w lokalnych grupach treningowych. Obozy organizowane są dla osób z paraplegią, tetraplegią, dla dzieci, dla kobiet, obozy specjalistyczne(np. żeglarski). Igrzyska aktywnej rehabilitacji organizowane są od 1998 od obchodów 10- lecia ruchu AR w Polsce.
Działalność informacyjna FAR obejmuje zagadnienia związane z szeroko rozumianym funkcjonowaniem osób z URK. W skład podstawowych zagadnień wchodzą: dobór użytkowanie wózka inwalidzkiego, profilaktyka i nowoczesne metody gojenia odleżyn, systemy zaopatrzenia urologicznego u osób z nietrzymaniem moczu, seks, prokreacja osób po urazach rdzenia kręgowego oraz prawa osób niepełnosprawnych. FAR organizuje także stacjonarne i internetowe kursy obsługi komputera dla osób z URK, kursy prawa jazdy dla osób z URK, punkty informacyjne w poszczególnych regionach, kursy i szkolenia z zakresu aktywnej rehabilitacji dla personelu medycznego, szkolenia dla wolontariuszy, program „Pierwszy wózek” oraz „Regionalne Punkty Aktywizacji Zawodowej dla osób niepełnosprawnych ruchowo”
( w 8 miastach na terenie kraju).
Program Treningu Aktywności Motorycznej MATP ma charakter rehabilitacyjno-treningowy, stworzony w latach 1980-1985 w USA- twórcą programu był dr Marty Block. Lata 80/90 rozwój w Europie, 1995/1996 szkolenie w Polsce, 1997- I Ogólnopolski Dzień Treningowy MATP, 16-18.05.2003 - IV Ogólnopolski Dzień Treningowy. Program ten jest skierowany do tych szczególnie wrażliwych osób, które nie mogą brać udziału w oficjalnych treningach i zawodach Olimpiad Specjalnych ze względu na współistniejącą z niepełnosprawnością intelektualną niepełnosprawnością fizyczną o bardzo szerokim zakresie.
Korzyści z uczestnictwa w MATP:
- mobilizuje do systematycznej pracy chorego i rehabilitacji
- poprawa i postęp w usprawnianiu
- jedyna szansa bycia zawodnikiem Olimpiad Specjalnych
- przygotowanie do oficjalnych dyscyplin sportu w Olimpiadach Specjalnych
- radość, zabawa, możliwość bycia dumnym z własnych osiągnięć
- pozwala na podsumowanie pracy terapeuty i zawodnika
Główne założenia MATP:
- program podkreślający korzyści systematyczności i konsekwencję pracy z terapeutą
- program nawiązuje do oficjalnych dyscyplin sportu OS
- nie ma współzawodnictwa
- integracja
- dostosowanie do wieku
- radość
- częściowe uczestnictwo
Główne założenia dnia treningowego:
- zademonstrowanie przez uczestników jego możliwości
- konkurencje tak dobrane przez terapeutę, aby odpowiadały zakładanym celom
- brak współzawodnictwa
- medal uczestnictwa
- nie ma znaczenia sposób wykonania
Poziomy trudności:
I - dowolna słowna i fizyczna pomoc przy wykonaniu konkurencji
II- pomoc słowna
III- całkowicie samodzielne wykonanie konkurencji
Konkurencje dnia treningu:
- nawiązują do dyscyplin sportu wprowadzonych w OP
- nawiązują do kolejnych faz rozwoju neurofizjologicznych zdrowego dziecka
- np. unoszenie głowy, przetaczanie, pełzanie, przechodzenie do klęku, przejście po ławeczce, skok w miejscu, wykonaniu podporu, rzut piłeczką, zbieranie przedmiotów, rzut i chwyt, trafienie w piłkę, toczenie piłki, strzał na bramkę, nakładanie kółek na stojak, kopnięcie piłki nad bramką, pokonanie dystansu, slalom na dystans, pokonanie nierównego podłoża, zmodyfikowanie gry i zabawy w grupie
Programy Olimpiad Specjalnych:
Poza organizacją całorocznych treningów i zawodów stowarzyszenie realizuje specjalne programy mające na celu rozwój fizyczny osób upośledzonych umysłowo, jak również edukację społeczeństwa w zakresie tolerancji. Głównymi programami są: Healthy Athletes, ALPs, Sporty Zunifikowane i Sekcje Partnerskie, a także Komisje Rodzinne i MATP.
I. Program Zdrowotny „Healthy Athletes”
Program Healthy Athletes koncentruje się na problemach zdrowotnych sportowców biorących udział w zawodach Olimpiad Specjalnych. Zadaniem programu Special Olympics Healthy Athletes jest umożliwienie, poprzez poprawę zdrowia i sprawności fizycznej, wszystkim sportowcom treningów i startów w zawodach Olimpiad Specjalnych. Poza poprawą dostępności opieki zdrowotnej dla zawodników Olimpiad Specjalnych, celem programu jest również prowadzenie szkoleń dla personelu medycznego, zebranie i analiza wyników badań stanu zdrowia i potrzeb osób z upośledzeniem umysłowym, a także wzrost świadomości społecznej dotyczącej problemów w zakresie opieki zdrowotnej Specjalnych Sportowców.
II. ALPs (Athlets Leadership Program)
Jest to program przeznaczony dla zawodników Olimpiad Specjalnych, którzy chcą działać nie tylko na arenach sportowych. Stworzone zostały dla nich możliwości szerszej samorealizacji, dzięki czemu mogą pełnić role asystentów trenerów, wolontariuszy, sędziów, członków władz w Programach Narodowych, mogą oceniać zawody, współpracować z mediami i w ten sposób propagować ideę Olimpiad Specjalnych.
III. Sporty Zunifikowane
Sporty Zunifikowane to program, w którym w ramach drużyny sportowej łączy się dla celów treningu i udziału w zawodach w przybliżeniu równą liczbę zawodników z upośledzeniem umysłowym z odpowiadającymi im umiejętnościami sportowymi zawodnikami bez upośledzenia umysłowego (partnerzy). Wszyscy członkowie drużyny, zawodnicy i partnerzy, są w zbliżonym wieku oraz prezentują zbliżony poziom sprawności. Drużyny muszą być dobrane w taki sposób, aby zapewnić wszystkim jej uczestnikom takie możliwości w zakresie treningu i współzawodnictwa, które ich motywują i w pełni angażują. Taki dobór prowadzi wszystkich jej członków do doskonalenia w zakresie uprawianej dyscypliny sportu, podniesienia poziomu zadowolenia ze swojej osoby, a wszystkim uczestnikom drużyny zapewnia uzyskanie równego statusu oraz przyczynia się do nawiązywania nowych przyjaźni. Zwiększa również świadomość społeczną o umiejętnościach i możliwościach osób z upośledzeniem umysłowym.
- Sporty Zunifikowane poszerzają gamę możliwości jaką dają Olimpiady Specjalne zawodnikom i partnerom, którzy znajdą w Sportach Zunifikowanych nowe wyzwania;
- Sporty Zunifikowane pomagają w integracji, zmniejszają bariery, które latami oddzielały ludzi z upośledzeniem umysłowym od innych;
- Sporty Zunifikowane dają cenną możliwość uczestnictwa w aktywności ruchowej dla tych, którzy nie są obecnie zaangażowani w Olimpiady Specjalne lub inne programy sportowe;
- Program ten został stworzony i rozwinięty po to ażeby spopularyzować ogólną misje Olimpiad Specjalnych.
W całym programie sportów zunifikowanych są odnośniki do ZAWODNIKÓW (osób z upośledzeniem umysłowym) i PARTNERÓW (osób bez upośledzenia umysłowego). Te określenia są konieczne do rozróżnienia obu grup w teoretycznych rozważaniach. Jednakże nie należy zachęcać do odrębnego określania tych grup i zalecane jest, aby wszystkich uczestników określano jako członków drużyny (zawodników).
IV. Program Rodzinny
Program ten ma na celu zaangażowanie rodzin specjalnych sportowców w działalność Olimpiad Specjalnych a w szczególności do:
- udziału członków rodzin we władzach regionalnych i centralnych,
- tworzenia przy Komitetach Regionalnych i Krajowym - Komisji Rodzinnych,
- działalność rodziców w Sekcjach Olimpiad Specjalnych.
Głównym zadaniem Komisji Rodzinnych jest umożliwienie rodzinom zawodników wspólnych wyjazdów na zawody zarówno krajowe jak i zagraniczne, uczestnictwo w obozach i szkoleniach. Sami rodzice widzą potrzebę aktywnego działania na rzecz ruchu Olimpiad Specjalnych w Polsce, oraz wspomagania różnego rodzaju działaniami w zależności od potrzeb i możliwości. Udostępnienie członkom rodzin możliwości uczestnictwa w szkoleniach specjalistycznych organizowanych przez Stowarzyszenie pomaga w rozwiązywaniu codziennych problemów i daje możliwość pomaganie sobie nawzajem.
Rodzice w ramach Komisji rodzinnych w Śląskim oddziale regionalnych wypełniają zadania w zakresie:
- pomocy dla przewodniczącego sekcji w sprawach administracyjnych: składki, dokumentacja, rozwiązywania problemów zawodników w trudnej sytuacji życiowej (pomoc w transporcie, pomoc rzeczowa),
- pomocy w organizowaniu treningów - pozyskiwanie bezpłatnych obiektów,
- pomocy indywidualnej dla zawodników w czasie zajęć,
- pomocy przy organizacji i przeprowadzeniu zawodów organizowanych przez sekcję/oddział, jak również wewnętrznych sprawdzianach w sekcji,
- działań przygotowawczych - przygotowanie nagród i medali, dekoracja obiektów, roznoszenie informacji o zawodach na danym terenie,
- organizowanie poczęstunków oraz imprez towarzyszących - dyskoteki, ogniska itp.,
- pomocy zawodnikom pełniącym funkcje wolontariuszy,
- organizowanie kibiców.
VI. MATP (Program Treningu Aktywności Motorycznej)
The Motor Activities Training Program - MATP to program rehabilitacyjny Olimpiad Specjalnych przeznaczony dla osób z upośledzeniem umysłowym, które z różnych przyczyn (głęboki stopień upośledzenia, dysfunkcje aparatu ruchu, autyzm) nie mogą uczestniczyć w oficjalnych dyscyplinach i konkurencjach sportowych Olimpiad Specjalnych. W MATP najważniejszy jest udział i indywidualne osiągnięcia każdego z uczestników. Nie ma ściśle określonych przepisów, a współzawodnictwo nie jest tak istotne jak w oficjalnych sportach.