1. Pojęcie transportu oraz podstawowych operacji ładunkowych.

Transport z łacińskiego transportera - przenieść, przewieźć i oznacza przemieszczenie ludzi, ładunków (przedmiot transportu) w przestrzeni przy wykorzystaniu odpowiednich środków.

Transport w znaczeniu czynnościowym, proces technologiczny wszelkiego przenoszenia na odległość, czyli przenoszeniu osób, przedmiotów lub energii.

Transport w znaczeniu czynnościowym obejmuje świadczenie usług w celach zarobkowych przez przedsiębiorstwo transportowe oraz czynności przemieszczania osób i ładunków przez inne podmioty dla których jest to działalność pomocnicza.

Transport w znaczeniu podmiotowym to technicznie, organizacyjnie i ekonomicznie wydzielone z innych czynności celowe przemieszczanie wszelkich osób i ładunków.

Operacje ładunkowe:

Naładunek - umieszczanie ładunku na lub w środku przewozowym

Wyładunek - usunięcie ładunku

Przeładunek - przeniesienie ładunku z jednego środka przewozowego na Inny środek innych gałęzi lub tej samej gałęzi transportu.

2. System transportowy - charakterystyka

System transportowy to logicznie uporządkowany i funkcjonalnie powiązane ze sobą podsystemy:

Techniczne - infrastruktura transportowa, środki transportu i urządzenia

Organizacyjne - organizacja transportu, podsystem informacyjny

Prawne - umowy, kontrakty, regulacje prawne

Ekonomiczne - taryfy, ceny, rozliczenia

3. Funkcje transportu oraz jego klasyfikacje

Transport spełnia trzy funkcje:

Konsumpcyjna - oznacza zaspokojenie potrzeb przewozowych przez świadczenie usług transportowych

Produkcyjna - oznacza zaspokojenie potrzeb produkcyjnych przez świadczenie usług transportowych

Integracyjna - pozwala zintegrować państwo i społeczeństwo poprzez usługi transportowe

Klasyfikacja transportu:

Układ poziomy

wg kryterium przedmiotu przewozu

- transport osób

- transport ładunków

wg kryterium formy własności

- transport prywatny

- tr. Spółdzielczy

- tr. Państwowy

wg kryterium statusu organizacyjno - prawnego
- tr. publiczny

- tr. branżowy

wg kryterium geograficznego

- tr. krajowy (bliskiego, średniego i dalekiego zasięgu)

- tr. międzynarodowy (kontynentalny i międzykontynentalny)

wg kryterium czasu realizacji

- tr. regularny

- tr. nieregularny

Układ pionowy

wg kryterium stosunku drogi przewozu do środka transportu

- tr. przewozowy

- tr. przesyłowy

wg kryterium środowiska transportowego

- tr. lądowy

-tr. wodny

-tr. powietrzny

wg kryterium gałęzi transportu

- tr. bezszynowy (samochodowy)

- tr. szynowy (kolej)

- tr. morski

- żegluga śródlądowa

- tr. lotniczy

- tr. kosmiczny

- tr. rurociągowy (tr. wywołany różnicą ciśnień)

- elektrotransport (do energii elektrycznej)

4. Proces produkcyjny i jego elementy - charakterystyka.

Proces produkcyjny jest to świadome połączenie procesów pracy, przedmiotów pracy i środków pracy w celu osiągnięcia zamierzonego efektu.

Praca ludzka - integruje pozostałe składniki procesu produkcyjnego a także decyduje o jego ostatecznym wyniku.

Przedmiot pracy - bierna lecz nieodzowna rola w procesie produkcyjnym. Do przedmiotów pracy zaliczamy surówce, materiały itp.

Środki pracy - różnego rodzaju maszyny i urządzenia techniczne oraz budynki i budowle ułatwiające bądź intensyfikujące pracę ludzką.

Podstawowe procesy produkcyjne:

przygotowanie

składowanie i transport wewnętrzny z innymi procesami cząstkowymi

Pomocnicze procesy produkcyjne:

Konserwacja i remonty maszyn

Konserwacja i naprawy narzędzi

Wytwarzanie i przetwarzanie energii elektrycznej

5. Pojęcie technologii i procesu technologicznego

Technologia jako nauka zajmuje się ogólnymi i szczególnymi prawidłowościami towarzyszącymi procesom produkcyjnym.

Zadaniem technologii jest opracowanie zasad takiego postępowania, aby zamierzony efekt produkcyjny osiągnąć przy jak najmniejszych nakładach sił i środków nie obniżając jakości produkowanych dóbr.

Technologia w znaczeni u praktycznym jest pewną formą przepisu wykonania w sposób efektywny konkretnego procesu produkcyjnego, zwłaszcza z zasadniczej części - procesu technologicznego.

Proces technologiczny - jest strukturą złożoną z wielu czynności, które są wykonywane przez różne zespoły ludzkie za pomocą różnych maszyn i urządzeń, zachodzi zatem konieczność ich wyodrębnienia oraz doskonalenia.

Proces technologiczny stanowiący podstawowa część procesu produkcyjnego polega na obróbce, przetwarzaniu lub przemieszczaniu przedmiotów pracy z użyciem środków pracy i siły roboczej.

Proces technologiczny dzielimy na:

Liniowy - przekształcenie przedmiotów pracy w usystematyzowanym porządku

Rozdzielcze - powodują dezintegrację mechaniczną lub chemiczną obrabianego przedmiotu pracy

Scaleniowe - integrują różnorodne elementy w zwarty wyrób końcowy

6. Proces produkcyjny w transporcie

Proces produkcyjny w transporcie to celowa działalność różnych grup pracowniczych wyposażonych w sprawne technicznie środki przewozowe oraz maszyny i urządzenia ładunkowe zmierzające do przemieszczania z jednego miejsca na drugie ściśle określonego ładunku.

7. Środki pracy w transporcie - charakterystyka środków przewozowych

Środki przewozowe dzielimy na :

Ze względu na źródło napędu środki transportu samochodowego dzielimy na:

Do pojazdów silnikowych zalicza się samochody ciężarowe: uniwersalne, specjalizowane i specjalne, które różnią się między sobą ładowności , dopuszczalną masą całkowitą, mocą, pojemnością i specjalizacją.

Samochody ciężarowe uniwersalne- umożliwiające przewóz wszystkich ładunków, oprócz tych , które wymagają specjalistycznej dostawy.

Samochody ciężarowe specjalne - wyposażone są w specjalnie zamontowane urządzenia techniczne, takie jak dźwig, agregat, cysterna, które nie służą do transportu ładunków.

Samochody ciężarowe specjalizowane - umożliwiają przewóz ściśle wybranej grupy ładunków, związanych z konkretną dziedziną produkcji np. budownictwo, handel i przemysł przetwórczy.

Zespół pojazdów samochodowych - pojazdy złączone ze sobą w celu poruszenia się po drodze jako całości, z wyłączeniem pojazdów złączonych w celu holowania. Dzielą się na:

Przyczepy ze względu na rodzaj przewożonego ładunku dzielimy na:

Naczepy ze względu na rodzaj przewożonego ładunku dzielimy na:

Ze względu na zróżnicowany rodzaj przewożonego ładunków, jego przeznaczenia i rodzaj opakowania towaru, tabor bezsilnikowy dzielimy na:

opończa - plandeka, jumbo - do przewozu ładunków uniwersalnych,

termiczne - izoterma, chłodnia - do przewozu art. spożywczych,

wywrotka - do przewozu ładunków sypkich ( żwir, piasek),

cysterna- do przewozu ładunków płynnych ( paliwa, płyny),

kontenerowy - do przewozu kontenerów.

W transporcie kolejowym z uwagi na cechy i właściwości techniczno - eksploatacyjne stosowane są wagony towarowe:

węglarki do przewozu ładunków masowych luzem (węgiel),

platformy do przewozu rożnego rodzaju urządzeń, pojazdów i drewna,

wagony kryte do transportu ładunków drobnicowych (np. zboże w workach),

cysterny - umożliwiające przewóz ładunków płynnych,

wagony specjalne do przewozu towarów, które wymagają specjalnych warunków ( wagony chłodnie, do przewozu cementu, samowyładowcze, do przewozu żywych zwierząt),

Transport lotniczy odbywa się przy wykorzystaniu środków transportu powietrznego, które ze względu na przeznaczenie dzielimy na:

samoloty pasażerskie,

samoloty towarowe,

samoloty cywilno - osobiste,

samoloty wojskowe.

Z punktu widzenia konstrukcji:

konwencjonalne - wąskokadłubowe,

szerokokadłubowe ( ponad 4,72 m szerokości).

Transport morski oznacza przewóz statkami, w celach zarobkowych, pasażerów i ładunków, przez wody morskie.

Statki morskie są to wszystkie urządzenia pływające, przeznaczone lub używane do żeglugi na morzu i wodach połączonych z morzem.

Do przewozu towarów używa się wielu wyspecjalizowanych statków: masowców, drobnicowców, kontenerowców, tankowców, chemikaliowców i innych.

Pod względem przeznaczenia eksploatacyjnego:

uniwersalne ( do przewozu ładunków drobnicowych - drobnicowe, do przewozu ładunków masowych- masowce),

specjalizowane ( chłodniowce, owocowce - bananowce, pojemnikowce - kontenerowce, masowce ) przeznaczone do przewozu konkretnych ładunków np. rudy, ropy naftowej,

promy ( samochodowe, pasażersko - samochodowe, kolejowe, pasażerskie).

8. Środki pracy w transporcie - charakterystyka maszyn i urządzeń ładunkowych

Urządzenia ładunkowe - specjalna konstrukcja pośrednicząca w procesie przeładunku umożliwiająca przyspieszenie lub wręcz wykonanie obsługi ładunkowej środka transportowego (np. estakada, mostek ładunkowy, rynna zsypowa itp.).

Maszyna ładunkowa - urządzenie ładunkowe z własnym napędem.

Klasyfikacja maszyn i urządzeń ładunkowych:

- mechaniczne (gąsienicowe, samochodowe, samojezdne kołowe),

- hydrauliczne (gąsienicowe, samochodowe, samojezdne kołowe),

- naładowcze ( elektryczne, spalinowe),

- unoszące,

- podnośnikowe.

9. Środki pracy w transporcie - charakterystyka dróg poszczególnych gałęzi transportu

Drogi transportu samochodowego

Drogi publiczne eksploatowane w Polsce dzieli się ze względu na funkcje jakie spełniają w sieci drogowej oraz stopień dostępności i obsługi przyległego terenu:

Podział wg klasyfikacji techniczno - użytkowej:

A - autostrady

S - ekspresowe

GP - drogi główne ruchu przyśpieszonego

G - drogi główne

Z - drogi zbiorcze

L - drogi lokalne

D - drogi dojazdowe

Drogi transportu kolejowego

Sieć linii kolejowych będąca pod zarządem PKP udostępniana przewoźnikom w liczbie 19 tys. km linii kolejowych. Z punktu widzenia gospodarczego i społecznego linie dzielimy na:

Drogi transportu kolejowego dzielimy również na:

W Polsce mamy również linie znaczenia międzynarodowego i tranzytowego.

10. Podatność transportowa ładunków

Podatność transportowa ładunku - jest to jego wrażliwość na czynności w transporcie przy jednoczesnej odporności na ujemne skutki tych czynności i warunki działania. Miarą podatności jest nakład pracy niezbędny do umożliwienia dokonania przewozu w sposób bezpieczny dla przedmiotu pracy.

Podatność transportowa ładunków obejmuje:

Ponadto rozróżnia się trzy rodzaje podatności:

Do ładunku o niskiej naturalnej podatności przewozowej zaliczamy ładunki niebezpieczne oraz ładunki wrażliwe na warunki i czas trwania procesu transportowego. Techniczna podatność przewozowa decyduje o technice i sposobie wykonywania poszczególnych czynności w transporcie oraz o warunkach w jakich powinny być dokonywane.

11. Charakterystyka procesu transportowego

Proces transportowy - to szereg złożonych czynności organizacyjnych wykonawczych oraz handlowych mających na celu przemieszczanie ładunków lub ludzi z jednego lub kilku punktów początkowych zwanych punktami nadania do jednego lub kilku punktów końcowych zwanych punktami odbioru przy pomocy odpowiednich środków transportu.

Proces przewozowy

Dojazd pojazdu do miejsca naładunku naładunek i zabezpieczenie ładunku przewóz wyładunek / przeładunek powrót pojazdu z miejsca wyładunku do bazy

12. Technologia procesu transportowego, rodzaje technologii w transporcie samochodowym.

Technologia procesu transportowego - to pewien sposób działania, który obejmuje zakres i metodę wykonania wszystkich niezbędnych czynności umożliwiających realizację tego procesu a także jakość i rodzaj wykorzystywanych w nim maszyn i narzędzi.

Rozróżnia się trzy podstawowe technologie przewozowe:

13. Pojęcie transportu wewnętrznego oraz technologii transportu wewnętrznego z krótkim komentarzem.

Transport wewnętrzny - jest to przemieszczanie, pakowanie i magazynowanie materiałów w każdej postaci w obszarze zakładu.

Technologia transportu wewnętrznego - to sposób realizacji programu transportu i magazynowania wynikającego z zadania logistycznego w zakładzie. Uwzględnia on relacje jakie zachodzą pomiędzy:

Transport wewnętrzny ładunku uzyskał na znaczeniu ponieważ każdy materiał czy towar ma tylko wtedy określoną wartość gdy można nim dysponować z miejscu w którym jest on potrzebny i we właściwym czasie.

Ewolucja transportu wewnętrznego polega na przechodzeniu od czynności transportowej do procesu transportowego i dalej do systemu transportowego.

14. Logistyka stosowana

Logistyka stosowana - dziedzina obejmująca wiedzę i umiejętności potrzebne do kształtowania racjonalnych strumieni materiałów i informacji oraz do projektowania techniczno-organizacyjnego i realizacji procesów przepływu materiałów i informacji w celu zaspokojenia potrzeb w ograniczonym obszarze.

Współczesna logistyka stosowana zajmuje się problematyką związaną z:

15. Charakterystyka podstawowych symboli stosowanych w analizie transportu wewnętrznego.

????????

16. Charakterystyka kolejowego procesu przewozowego ładunków.

Proces przewozowy - jest pojęciem węższym niż proces transportowy i w ujęciu technologicznym obejmuje tylko taki zakres czynności w nim wykonywanych, które wiążą się z czynnym i biernym zaangażowaniem taboru przewozowego określonej gałęzi.

Kolejowy proces przewozowy ładunków - jest to zespół uporządkowanych i wzajemnie ze sobą powiązanych czynności, które wiążą się z przemieszczeniem określonej partii ładunków (przesyłki) od stacji nadania do stacji przeznaczenia.

Fazy kolejowego procesu przewozowego:

Technologia kolejowego procesu przewozowego jest złożona, do czynników decydujących o tym zaliczamy:

Czynności podstawowe kolejowego procesu przewozowego:

Do KPP zaliczamy również czynności przeładunku przesyłki z wagonu kolei normalnotorowych na szeroko lub wąskotorowe.

Czynności pomocnicze KPP:

17. Charakterystyka wariantów kolejowego procesu przewozowego

Warianty KPP ładunków:

18. Pojęcie i charakterystyka transportu multimodalnego, intermodalnego i kombinowanego.

Transport multimodalny - przewóz towarów przez co najmniej dwie różne gałęzie transportu

Transport intermodalny - przewóz towarów w jednej i tej samej jednostce ładunkowej lub pojeździe przy użyciu następująco po sobie różnych gałęzi transportu bez przeładunku samych ładunków.

Transport kombinowany - tr. intermodalny w którym główna część przewozu jest wykonywana przez kolej, żeglugę śródlądową lub transport morski a początkowy i końcowy odcinek przez transport drogowy.

19. Jednostki zintegrowane w transporcie intermodalnym.

Zintegrowane jednostki ładunkowe

ZJŁ są formowane na podstawie:

20. Charakterystyka systemów transportu intermodalnego

Charakterystyka systemów transportu intermodalnego

- przewóz wagonami niskopodwoziowymi samochodów jednoczłonowych, samochodowych zespołów dwuczłonowych oraz pociągów drogowych w systemie ruchomej drogi

- przewóz wagonami samych naczep siodłowych i nadwozi wymiennych;

- system HCTS- kontenerowy system toczny-przewóz pojemników transportowych;

- przewóz przystosowanych naczep siodłowych na wózkach kolejowych(system bimodalny);

- kontenerowy system transportowy -KST- zespół środków technicznych do transportu ładunków w kontenerach wielkich;

W pierwszym wariancie (ruchoma droga) możliwy jest tylko przeładunek poziomy, dokonywany za pomocą przechylni lub rampy.

Wady ruchomej drogi:

- konieczność stosowania niskopodwoziowych wagonów kolejowych;

- konieczność wyłączenia z pracy ciągników wraz z kierowcą na czas przejazdu pociągiem

-duży ciężar brutto przesyłki

Zalety:

- prostota operacji załadunku i rozładunku

- najkrótszy czas załadunku i rozładunku pociągu.

Drugi sposób jest popularniejszy od ruchomej drogi. Polega na przewozie wagonami znormalizowanych nadwozi wymiennych i naczep siodłowych przystosowanych do transportu kombinowanego. Naczepa siodłowa jest tutaj dostarczana na stację przez ciągnik siodłowy a odbierana przez inny.

Operacje załadunku i rozładunku mogą odbywać się:

- poziomy -za pomocą ciągników

- pionowy- za pomocą dźwigów uzbrojonych w specjalne chwytaki.

Wady:

- konieczność dostosowania wagonów kolejowych do przewozu naczep;

- konieczność stosowania specjalnego sprzętu za- i wyładunkowego.

Zalety:

- zwiększenie ilości przewożonego pociągiem ładunku w porównaniu z ruchomą drogą;

- przewoźnicy nie muszą wyłączać ciągników kierowcami na kilka lub kilkanaście godzin z eksploatacji

- zmniejszają się koszty jednostkowe przewozu