POLITYKA GOSPODARCZA WYKŁAD II z dnia 08.10.2011 r.

Art. 20 Rozdz. I Rzeczpospolita Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej

"społeczna gospodarka rynkowa oparta na wolności działalności gospodarczej, własności prywatnej oraz solidarności, dialogu i współpracy partnerów społecznych stanowi podstawę ustroju gospodarczego RP.

NARODZINY SPOŁECZNEJ GOSPODARKI RYNKOWEJ rozpoczęły się od cudu gospodarczego w Niemczech.

-Niemcy po II wojnie światowej

-Ludwig Erhard-lata 50.-60. XX w.

-Alfred Müller-Armack-1956 r.

"Sens społecznej gospodarki rynkowej polega na połączeniu zasady wolności na rynku z zasadą równości społecznej"

LIBERALNE SZKOŁY MYŚLENIA EKONOMICZNEGO	INTERPRETACJA POJĘCIA WOLNOŚCI	PODEJŚCIE DO RYNKU	STAWIANE ZADANIA	RODZAJ KONCEPCJI
Szkoła neoklasyczna	Swoboda wyboru między alternatywami	Model konkurencji doskonałej	Osiąganie paretooptymalne alokacji zasobów	Teoria ekonomiczna na wysokim szczeblu abstrakcji
Ordoliberalizm Euckena	Wolność jednostki gospodarczej	Ujęcie rynku w ramy ładu konkurencyjnego	Przezwyciężenie niedostatku dóbr, ochrona wolności jednostek	Ekonomia stosowana
Społeczna gospodarka Erharda	Wolność dla czegoś jednostki gospodarczej	Ujęcie rynku w ramy ładu konkurencyjnego i polityki społeczno-gospodarczej rynkowej	Umacnianie "wolności dla czegoś", równość społeczna, przezwyciężenie niedostatku dóbr	Ekonomia stosowana wraz z innymi naukami społecznymi

OPTIMUM PARETO- (nazwa od nazwiska żyjącego na przełomie XIX i XX w. Włoskiego ekonomisty Vilfredo Pareto) jest kryterium pozwalającym ocenić efektywność danego rozwiązania. Rozwiązanie jest efektywne w sensie Pareto, jeżeli niemożliwa jest dlasza poprawa w sensue Pareto, czyli niemożliwe jest polepszenie położenia co najmniej jednej osoby, bez jednoczesnego pogorszenia innej osoby (innych osób). Czyli nie można zwiększyć niczyjej użyteczności bez pogarszania użyteczności innej osoby.

Poprawa w sensie Pareto jest jednoznacznie korzystna ale w nowoczesnych gospodarkach rynkowych osiągnięcie poprawy tak definiowanej jest prawie niemożliwa, dlategoteż w ekonomii często używa się mniej wymagającego kryterium-potencjalnej poprawy w sensie Pareto.

POTENCJALNA POPRAWA W SENSIE PARETO

Korzyści osoby, czy grupy osób osiągnięte w wyniku danego działania są większe niż straty poszkodowanych spowodowane działaniem.

Sytuację, kiedy rozwiązanie rynkowe jest nieefektywne w sensie Pareto, obrazuje "dylemat więźnia'.

TEMAT: SYSTEMY GOSPODARCZE I FUNKCJE POLITYKI EKONOMICZNEJ

1. Podstawę rozwiązań systemowych zawsze tworzy ustrój społeczno-gospodarczy, regulujący stosunki ekonomiczne w kraju

• współczene systemy polityki gospodarczej są wytworami stosunkowo długirj ewolucji historycznej

• władza państwowa nigdy nie odnosiła się obojętnie do spraw gospodarczych, bo gospodarka zawsze była źródłem czerpania srodków na utrzymanie i funkcjonowanie organów władzy.

• Będące dziś w użyciu pojęcia dotyczące różnych kierunków i form oddziaływania władz publicznych na gospodarkę rodziły się w czasach nowożytnych

2. PROTEKCJONIZM

Przełom XVI i XVII w.- pierwszy zarys do dziś żywotnej doktryny protekcjonizmu, nakładającej na państwo obowiązek ochrony przez zagraniczną konkurencją produkcji krajowej za pomocą nakładania na importowane towary ceł osłonowych i wspieranie eksportu m. in. W drodze ulg podatkowych i premii przyznawanych eksporterom.

3. MERKANTYLIZM -VII w.

Założenia protekcjonizmu wkomponowane do pierwszego zwartego systemu

• nie znalazł miejsca w polityce Polski w XVI i XVII w.

• Dopiero pod koniec stnienia niepodlagłej RP w II połowie XVIII w. Rząd zaczął wspierać:

-zakładanie manufaktur

-rozwój przemysłu zbrojeniowego

-rozwój miast

-rzemiosła

-budowę kanałów żeglowych.

Merkantylizm wyznaczał:

• zapenienie dopływu do kruszców szlachetnych i wykorzystanie ich przez skarb państwa jako pieniądza i kapitału

• osiągnięcie i utrwalenie dodatniego bilansu handlowego i płatniczego przez pobieranie eksportu

• selektywne kształtowanie wymiany towarowej z zagranicy (wspieranie eksportu wyrobów przemysłowych zwłaszcza o wysokim stopniu przetworzenia, ograniczenie eksportu surowców, ułatwienie ich importu w celu poprawy zaopatrzenia przemysłu krajowego

• wprowadzenie różnych form nadzoru nad jakością produkcji przemysłowej w celu zapewnienia wyrobom krajowym dobrej opinii, rozbudowa infrasruktury kominukacyjnej wewnątrz kraju (budowa dróg i kanałów żeglugowych) oraz gospodarki morskiej floty i porty).

CO TO JEST SYSTEM EKONOMICZNY?

• Kategorią szerszą, nadrzędną w stosunku do systemu ekonomicznego jest koncepcja systemu społecznego

• odniesieniem i szerszym tłem dla gospodarki musi być społeczeństwo

• w historii społeczeństwa takie elementy jak: kultura, religia, normy społecze determinowzły zachowania ludzkie w sferze ekonomii.

• Gospodarowanie jest przede wszystkim funkcją społeczną i jako takie jest społecznie zdeterminowane, chociaż w rozwoju kapitalizmu pojawił się silny proces wyobcowania gospodarowania ze społeczeństwa (disembedded market economy)

• przedsiębiorstwa czy inne jednostki gospodarcze są w równym stopniu "aktorami" systemu społecznego jak i ekonomicznego.

KLASYFIKACJA SYSTEMÓW EKONOMICZNYCH WEDŁUG WILKINA

• systemy gospodarki globalnej (gospodarka światowa)

• megasystemy ekonomiczne (gospodarka feudalna, kapitalistyczna, socjalistyczna)

• makrosystemy ekonomiczne (gospodarka narodowa)

• mezosystemy ekonomiczne (regiony gospodarcze)

• minisystemy ekonomiczne (przedsiębiortwa)

USTROJE SPOŁECZNO-EKONOMICZNE I SYSTEMY REGULACJI PROCESU GOSPODARCZEGO

W gospodarce wyróżniamy 2 rodzaje procesów:

-procesy realne-obejmujące produkcję, transport, magazynowanie, obrót

-regul;acyjne-obejmujące zbieranie i przetwarzanie informacji, przygotowanie i podejmowanie decyzji.

GOSPODARKA W SOCJALIZMIE BYŁA TRAKTOWANA JAKO

• jedno wielkie przedsiębiorstwo

• centralnie zarządzany

• z arbitralną formą sprawowania władzy

• posługującej się środkami przymusu i represji

• polityka ekonomiczna nie oddziałuje na system gospodarczy.

GOSPODARKA W SOCJALIZMIE w gestii aparatu państwowego znajdują się wszelkie czynności regulujące t.j.:

• organizowanie gospodarki , nadawanie i zmiana struktury organizacyjnej państwa

• planowanie działań gospodarczych (ustalanie rozmiarów i kierunków produkcji) oraz inwestycji, a także planowanie zadań dla wszystkich jednostek gospodarki

• zapewnienie realizacji wytyczonych planów

• rozdzielnictwo czynników produkcji i wytworzonych produktów.

SYSTEM SOCJALISTYCZNY CZĘŚCIOWO ZREFORMOWANY (HYBRYDOWY)

• częściowa odbudowa rynku i ograniczenie administracyjnej regulacji centralnej

• po za rolnicwem nadal dominacja państwowej

• możliwość przekształcenia przedsiębiorstw i spółki z o. o. I akcyjnej

• powstają przedsiębiorstwa z kapitałem mieszanym (także zagranicznym)

• rozszerza się sektor przedsiębiorstw prywatnych

• procesem gospodarczym steruje parlament i rząd

• rozdzielnictwo materiałowe (1988 r.) obejmuje około 50% zaopatrzenia

• system przestaje być nakazowym ale nadal jest rozdzielczy

• reglamentacja hamowana jest mechanizmami rynkowymi

• na podział dochodu mają też wpływ różne grupy nacisku i silniejsze środowiska ne. Podwyżki płac

• ceny na środki produkcji i częściowo konsumpcji ustala się administracyjnie

• podstawą kalkulacji cen jest formuła kosztowa

• wielkości cenopodobne (stopa procwntowa, kursy walut) ustalane są administracyjnie

• zmiany w systemie politycznym są nadal ograniczone

• rozwija się jednak proces tworzenia nowych ugrupowań politycznych.

SYSTEMU REGULACJI I FUNKCJE POLITYKI EKONOMICZNEJW KAPITALISTYCZNEJ GOSPODARCE MIESZANEJ

• w klasycznej gospodarce rynkowej decyzje ekonomiczne są podejmowane przez przedsiębiorców, właścicieli banków i innycj firm prywatnych, a tok procesu gospodarczego regulują mechanizmy rynkowe oparte na kategorii ysku pobudzającej uczestników procesu gospodarczego do:

-maksymalnej wydajności

-wprowadzenia innowacji

-dokonywanie inwestycji.

Podstawowa funkcja państwa wobec gospodarki polega na zapewnieniu przestrzegania ustrojowych i systemowych zasad porządku społeczno-gospodarczego w tym głównie"

-zasady wolności gospodarczej

-poszanowanie własności prywatnej

-swobody przedsiębiorstw.

Oprócz określenia i ochrony praw własności do zadań państwa należy:

• zapewnianie bezpieczeństwa zewnętrznego (obrona narodowa)

• zapewnianie bezpieczeństwa wewnętrznego (policja)

• utrzymanie wymiaru sprawiedliwości (sądownictwo)

• utzrymanie szkolnictwa

• kształtowanie systemu pieniężnego.

2011.10.07 3