DIAGNOZA PSYCHOLOGICZNA
3 WYKŁAD
METODY PROGNOZOWANIA
Różnica między wywiadem a rozmową psychologiczną. Rozmowa psychologiczna - inf. bezpośrednia od os. badanej. Rozmowa psychologiczna - sposób komunikacji językowej ewentualnie poza językowej , która ma pomóc os. badanej. Rekonstrukcji aktualnych doświadczeń i na skuteczne rozwiązanie problemu. Pomoc w rekonstrukcji jego przeszłości i określić jakie problemy dana osoba ma.
Rozpoznanie problemu i związku z przeszłością tej osoby badanej.
Rozmowa psych a konwersacje ( charakter swobodny, charakter Towarzyski- brak celów naukowych)
Rozmowa
Anamneza - specjalny rodzaj rozmowy dotyczący kontaktu z os. badaną (etiologia, poszukiwanie przyczyn choroby)
Anamneza ma pewien schemat ( szpital)
Technika parafrazowania ( powt. tego co powiedział pacjent tylko innymi słowami)
aktywne słuchanie ( słuchać tak aby usłyszeć)
obserwacja zachowań niewerbalnych+ werbalnych
reakcje oporu np. mimika i inne mechanizmy obronne
analiza przeniesienia - pragnienia, uczucia na psychologa ( manifestacja w kontakcie z terapeutą)
Przeciwprzeniesioniowa sytuacja - psycholog reaguje pełnym zrozumieniem pacjenta - Błąd ( przeniesienie wcześniejszych wydarzeń z życia psychologa na pacjenta)
motywacja z jaką przychodzi pacjent - sugerowany kontakt pacjenta motyw. Zewnętrzna
Milczenie na płacz pacjenta
Cisza znak, że pacjenta nie interesuje terapia
Całkowita akceptacja pacjenta- zmniejsza podstawek obronną pacjenta
Technika interpretacji
Technika stawiania pytań (stawianie pytań tak aby pacjent sam mógł dojść do swojego problemu) każde pytanie ma służyć weryfikacji hipotezy . Kolejność pytań istotna od ogółu do szczegółu.
Technika prowokowania rozładowywania napięcia / pacjent może odreagować na nas- nie stosować ( wątpliwa terapia manipulacyjna)
Technika niedokończonych zdań ( pokazuje problemy pacjenta)
Rozmowa musi się kończyć po uzyskaniu informacji na wszystkie tematy.
Psycholog nie dokonuje oceny os. badanej , podsumowanie różne do danych etapów diagnozy. Jak dalej terapia ma wyglądać. (Pytanie do pacjenta jak Pan się czuje po tej rozmowie, co z niej wyniósł , co dała ta rozmowa)
Mówimy językiem prostym, zrozumiałym dla naszego pacjenta.
Wywiad
Problem wywiadu:
Typy wywiadu:
wywiad jawny - świadomy, wyraża zgodę świadomie
wywiad ukryty - nie ma świadomości po co jest ten wywiad
wywiad nieformalny - nie wie jaki jest cel - wprost nie mówimy po co jest..
wywiad formalny - zna cel prowadzenia wywiadu
wywiad swobodny - sekwencja pytań - pytania otwarte uzyskujemy dane ilościowe i jakościowe
wywiad z kategoryzowany - pytania zamknięte uzyskujemy dane jakościowe ( nie musi być przeprowadzany tylko z jedną osobą)
wywiad indywidualny -przeprowadzany tylko z jedną osobą
wywiad zbiorowy
wywiady jednorazowe - spisz rzeczy
wywiad wielorazowy - panel dyskusyjny na dany temat wypowiada się jedno zdanie
wywiad społeczny - określenie środowiska
Wywiad ma na celu - poznanie reakcji, stosunku jaki ma os. badana do drugiej osoby
Zalety wywiadu:
bez wywiadu nie można dotrzeć do informacji sprzed przeszłości
znajomość osoby dokonywanie obserwacji w trakcie wywiadu.
Wady wywiadu:
nieumiejętnie prowadzony wywiad prowadzi do zahamowania, oporu.
Do końca nie jesteśmy pewni czy w wywiadzie os. badana mówi nam prawdę, czy czasem manipuluje nami, czy inf. z życia
subiektywizm element towarzyszący przez os. udzielającą odpowiedzi czy os. prowadzącą wywiad.
Wywiad ma być skategoryzowany (wszystkie elementy istotne po kolei)
Wywiad - proste pytania, proste odpowiedzi.
Obserwacja
Obserwacja - metoda naukowa, naturalne zbieranie informacji. Obiektywna .Wierny opis, całościowa interpretacja
Metoda obserwacji: spontaniczna lub pośrednia- brak wpływu przy tej metodzie.
Obserwacja może być kontrolowana / stosujemy skale Denver
Obserwacja ciągła - zmiany, umiejętności, pozycje rozwoju psychosomatycznego dziecka SNR- sfera najbliższego rozwoju.
Fotograficzna precyzja - opis cech tych zachowań
Analiza dokumentów i wytworów
Analiza dokumentów i wytworów - technika gromadzenia, opis danych, różnych materiałów w postaci wytworów zbiór w kontekście jakim funkcjonowała dana osoba . Usuwamy wszelkie zniekształcenia pod kątem autora, którego ten wycinek rzeczywistości udokumentowany dotyczył.
Kontekst oddzielony od zafałszowania faktów.
Do czego służy:
istotny element tworzony w różnych reklamach. Z akcentem na treści, które mogą same zainteresować bardziej .
Typy dokumentów mogą być wykorzystywane w zbieraniu informacji o badanym( nie ankiety, nie testy)
Dokument może mieć charakter zastany: powstały bez wiedzy autora (np. wypracowania szkolne, listy, pamiętniki)
Dokumenty intencjonalne - powstałe na zamówienie(np. Narysuj to i to..)
Dokumenty kronikowe- dokładne dane- fakty, wydarzenia, akta
Dokumenty opiniodawcze - ocena danej osoby (ten rysunek jak oceniamy.,ocena z wcześniejszych etapów, docieranie do faktów inf. bieżących pozwalających porównać inf. bieżące z wcześniejszymi)
Dokumenty naukowe- charakter systematyczny , opracowanie statystyczne
Dokumenty oficjalne -ustawy sejmowe,...
Analiza tych dokumentów ustala treści formalne dokumentacji. Ocena pod kątem cech świadczących o tej osobie
Analiza zewnętrzna( czy osoba jest wiarygodna- mówi prawdę)
Egzamin
Modele diagnostyczne opisać, podstawowe inf.
Procedura diagnozy etapowość jakie fazy w procesie diagnozowania występują
Pozytywy i negatywy o obserwacji
Ankieta, kwestionariusz, rodzaje testów, standardy
Europejskie standardy
Klasyfikacje testów
Ankieta, kwestionariusz
Różnica między ankieta a kwestionariuszem:
Pytania ankietowe mają pytania otwarte
Pytania w kwestionariuszu mają pytania zamknięte
Ilość pytań - ankieta nie liczy bardzo dużo pytań, a kwestionariusz potrafi liczyć 500 pytań
Wady - ankiety:
Nie zawsze poprawnie zredagujemy pytanie
odpowiedzi w ankietach nie zawsze są wyczerpujące np. „nie wiem”
Zebrany materiał wymaga kategoryzacji.
Zalety -Kwestionariusz jest skategoryzowany
Wyniki kwestionariusza są według układów, grup, selekcji w kategorie. Dlatego dużo łatwiej zebrać informacje na określony aspekt. Skala pomiarowa która dostarcza informacji aktualnych inf. o sobie badanej.
Testy
Test - zestaw pytań różnych wypowiedzi słów, skala wykonawcza.
Podział testów:
test papierowy
test zręcznościowy
test inteligencji
test projekcyjny
KLASYFIKACJE ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
• KRYTERIA PORZĄDKOWANIA ZABURZEŃ ZDROWIA
kryterium opisowe - uwzględnia podobieństwa cech klinicznych (tj. objawy zaburzenia, jego dynamika, okres życia, w którym się pojawia oraz reakcja na leczenie), genezy zaburzeń i łączenia obu tych cech.
kryterium uwzględniające patogenezę, tj. dotarcie i opisanie czynników, które są odpowiedzialne za powstanie zaburzenia.
Żadna z dotychczasowych koncepcji nie wyjaśnia jednak powstawania zaburzeń psychicznych jednoznacznie i ostatecznie, stąd oparcie się na tym właśnie kryterium budzi szereg kontrowersji.
•Obowiązujące obecnie klasyfikacje (ICD-10 i DSM IV) opierają się na podejściu opisowym.
•Ważnym założeniem jest tymczasowość klasyfikacji, wynikająca ze świadomości zmian w stanie wiedzy.
Dwa systemy klasyfikacji zaburzeń psychicznych - ICD i DSM
KLASYFIKACJE ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
Dwa najbardziej rozpowszechnione systemy klasyfikacji diagnostycznej zaburzeń psychicznych to:
•Międzynarodowa statystyczna klasyfikacja chorób i problemów zdrowotnych (International Classification of Diseases and Related Health Problems - ICD), która od roku 1992 ma już swoje 10 wydanie.
• Podręcznik diagnostyczny i statystyczny zaburzeń psychicznych (Diagnostic and statistical manual of mental disorders - DSM), wprowadzony przez Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne. Począwszy od 1952 roku jest to już IV poprawiona edycja (1994) (w przygotowaniu V).
Klasyfikcje te różnią się między sobą tym, że DSM-IV ma charakter symptomatyczny (miernik objawowy), a ICD-10 oprócz miernika objawowego uwzględnia też kryterium etiologiczne (czyli ma charakter opisowo- wyjaśniający, ponieważ wyodrębnia klasy zaburzeń uwzględniając też ich genezę).
Autorzy wyróżnili dwie główne grupy zaburzeń. Obejmują one zaburzenia rozwoju psychicznego oraz zaburzenia zachowania i emocjonalne rozpoczynające się zwykle w dzieciństwie lub w wieku młodzieńczym.
Opracowując klasyfikacje zrezygnowano bowiem z idei zaburzeń związanych z fazami rozwoju indywidualnego. Wszystkie zaburzenia rozpoznane u dzieci i młodzieży powinny być diagnozowane wg tych samych kryteriów, wg których rozpoznaje się je w każdym innym okresie życia.
Dla psychiatrów dziecięcych szczególnie istotne są trzy grupy diagnostyczne:
Zaburzenia emocjonalne:
•Fobie
•Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne
•Inne zaburzenia lękowe
•Depresja
•Niektóre zaburzenia pod postacią somatyczną
Zaburzenia zachowania:
• Zaburzenia zachowania
• Zaburzenia opozycyjno-buntownicze
• nadruchliwość
Zaburzenia rozwoju:
opóźnienia w rozwoju mowy
•opóźnienia w czytaniu
•zaburzenia autystyczne
•upośledzenie umysłowe
•mimowolne moczenie i zanieczyszczenie się kałem
•Zaburzenia emocjonalne opisywane są często jako zaburzenia zinternalizowane (uwewnętrznione, skierowane do wewnątrz), tj. stres kanalizuje się wewnątrz i prowadzi do niepokoju, smutku, leku, bólów żołądka itp.
•Zaburzenia zachowania (zaburzenia eksternalizowane) uzewnętrznione, stresy zostają skierowane na zewnątrz w postaci zachowań buntowniczych, agresji, zachowań antyspołecznych itp.
• Zaburzenia rozwojowe - charakteryzują się opóźnieniami lub zaburzeniami w rozwoju funkcji, które w prawidłowych warunkach ujawniają się w przewidywanej kolejności będącej wynikiem dojrzewania biologicznego organizmu.
Te trzy grupy objawów nakładają się na siebie. Należy pamiętać, że zaburzenia psychiczne u dzieci nie ograniczają się do trzech wymienionych głównych grup diagnostycznych. Niewątpliwie są zaburzenia, które nie pasują do tej klasyfikacji np. zaburzenia więzi, jadłowstręt psychiczny.
Dodatkowe inf. z internetu Dr Kostańska poleciła zapoznanie się z nimi.
Zaburzenia rozwoju psychicznego w ICD-10.Klasyfikacja zaburzeń psychicznych u dzieci i młodzieży.
F80-F89 |
Zaburzenia rozwoju psychicznego (psychologicznego) |
|
|
F80.0 |
Specyficzne zaburzenia rozwoju mowy i języka |
|
F80.1 |
Specyficzne zaburzenia artykulacji |
|
F80.2 |
Zaburzenia ekspresji mowy |
|
F80.3 |
Zaburzenia rozumienia mowy |
|
F80.4 |
Nabyta afazja z padaczką (zespół Landau- Kleffnera) |
|
F80.9 |
Inne zaburzenia mowy i języka |
F 81 |
|
Specyficzne zaburzenia rozwoju mowy i języka , nie określone |
|
F81. 0 |
Specyficzne zaburzenia rozwoju umiejętności szkolnych |
|
F81.1 |
Specyficzne zaburzenia czytania |
|
F81.2 |
Specyficzne zaburzenia analizy dźwiękowo-literowej |
|
F81.3 |
Specyficzne zaburzenia umiejętności arytmetycznych |
|
F81.8 |
Inne zaburzenia rozwojowe umiejętności szkolnych |
|
F81.9 |
Zaburzenia rozwojowe umiejętności szkolnych nie określone |
F 82 |
|
Specyficzne zaburzenia rozwoju funkcji motorycznych |
F 83 |
|
Mieszane specyficzne zaburzenia rozwojowe |
F 84 |
|
Całościowe zaburzenia rozwojowe |
|
F 84.0 |
Autyzm dziecięcy |
|
F 84.1 |
Autyzm atypowy |
|
F 84.2 |
Zespół Retta |
|
F 84.3 |
Inne dziecięce zaburzenia dezintegracyjne |
|
F 84.4 |
Zaburzenia hiperkinetyczne z t... |