Jedną z najczęstszych przyczyn bólu kręgosłupa jest dyskopatia, czyli choroba krążka międzykręgowego. Z upływem czasu ulega on zmianom degeneracyjnym. Zanikają naczynia krwionośne przebiegające w pierścieniu włóknistym obejmującym jądro miażdżyste, pozostają natomiast puste kanały. Maleje stopień jego uwodnienia, co powoduje zmniejszenie sprężystości. Obciążenia kręgosłupa powodują przemieszczanie jądra miażdżystego do kanałów w pierścieniu włóknistym i dalej do powstawania szczelin i pęknięć. Te miejsca o zmniejszonej wytrzymałości mogą być wrotami, przez które fragmenty jądra miażdżystego "dysku" mogą się wpuklać do kanału kręgowego i powodować ucisk struktur nerwowych tam przebiegających. Opisany proces ma charakter przewlekły, na jego przebieg mają wpływ osobniczo zmienne czynniki konstytucjonalne, genetyczne, jak również sposób i tryb życia.
W odcinku lędźwiowym kręgosłupa opisane zmiany najczęściej dotyczą krążków międzykręgowych znajdujących się między czwartym i piątym kręgiem lędźwiowym (L4-L5) oraz piątym kręgiem lędźwiowym a kością krzyżową (L5-S1).

Dolegliwości i objawy

Najczęściej "dyskopatia lędźwiowa" objawia się bólami okolicy lędźwiowo krzyżowej promieniującymi do jednej lub obu kończyn dolnych. Takie dolegliwości spowodowane są uciskiem na korzenie nerwowe będące składową nerwu kulszowego (rwa kulszowa). Dokładne umiejscowienie bólu zależy od tego, które korzenie nerwowe znajdujące się w kanale kręgowym są szczególnie uciskane przez uwypuklone fragmenty "dysku". W przypadkach bardziej zaawansowanych przewlekła kompresja powoduje zaburzenia ukrwienia korzenia nerwowego, co może doprowadzić do jego obumarcia. Przejawia się to niedowładem kończyn dolnych (zaburzenia czucia, osłabienie siły mięśniowej zaniki mięśni i opadanie stopy). W skrajnych przypadkach może wystąpić utrudnienie w oddawaniu moczu lub w wypróżnianiu.

Leczenie

Choroba nieleczona postępuje, co związane jest z rozwojem zmian zwyrodnieniowych i rozprzestrzenianiem się ich na sąsiednie przestrzenie międzykręgowe oraz inne odcinki kręgosłupa. Trudność terapii natomiast wynika z faktu, że nie istnieje jeden "złoty" środek ani metoda, która zapewni pełne wyleczenie.
W większości pacjenci z bólami "krzyża " leczeni są zachowawczo (fizykoterapia, rehabilitacja, farmakoterapia). Jej celem jest zmniejszenie bólu, bez usuwania przyczyny, którą pozostaje ucisk struktur nerwowych przez przemieszczone fragmenty krążka międzykręgowego. Wadą pozostaje fakt, że wszystkie środki przeciwbólowe przyjmowane regularnie szkodzą organizmowi (żołądek, wątroba, nerki). Bezwzględnym wskazaniem do leczenia operacyjnego są objawy deficytu neurologicznego świadczące o uszkodzeniu układu nerwowego. Trudność podjęcia decyzji o leczeniu neurochirurgicznym wynika z obawy, że miejscem operacji jest kręgosłup, dlatego pewnym ułatwieniem może być użycie w terapii procedur małoinwazyjnych, takich jak:
przezskórna laserowa dekompresja dysku (PLDD),
termonukleoplastyka krążka międzykręgowego (IDET), mikrodiscektomia endoskopowa (ME).

Każda z wymienionych metod charakteryzuje się dużą skutecznością terapeutyczną pod warunkiem przestrzegania ściśle określonych wskazań.
Kwalifikacja do zastosowania konkretnej procedury odbywa się na podstawie badania neurologicznego i badań radiologicznych (KT, NMR).

A co z pacjentami cierpiącymi z powodu dolegliwości bólowych, nieustępujących po leczeniu objawowymi niekwalifikującymi się do leczenia operacyjnego? W takich przypadkach istnieje możliwość zastosowania terapii opracowanej przez jednego z amerykańskich anestezjologów, polegającej na bezpośrednim podawaniu leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych w okolice podrażnionych nerwów.

---