PAŃSTWA ZLAICYZOWANE: MODELE RELACJI KOŚCIÓŁ PAŃSTWO SEPARACJA CZYSTA → MODEL AMERYKAŃSKI: USA to pierwszy kraj w którym powstała idea oddziału państwa od kościoła. Zjawisko pluralizmu religijnego, kulturowego i etnicznego. W USA wystąpiły silne tendencje do zerwania z europejska tradycją państwa kościelnego. W Ameryce występowały 2 tendencje 1. do wprowadzenia państwa wyznaniowego, związki kolonii z państwami europejskimi 2. do zerwania z państwem wyznaniowym. Aktami które świadczą o rozdziale państwa od kościoła są konstytucja USA z 1787 r. (art. 63 zakaz stosowania kryterium religijnego w obsadzaniu stanowisk publicznych) i pierwsza poprawka do konstytucji z 1789 r. (zakaz proklamowania jakiejkolwiek religii za państwowej, zakaz ograniczania wykonywania praktyk religijnych). SEPARACJA WROGA → MODEL FRANCUSKI: Rozdział nacechowany wrogością szczególnie do kościoła katolickiego. Zręby tego systemu powstają podczas rewolucji francuskiej. Pierwszym przejawem od strony prawnej była Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela, kolejnymi Konstytucja Cywilna o Duchowieństwie (obsadzanie stanowisk biskupów w drodze wyborów),Ustawa z 1791 r. ograniczająca swobodę wykonywania kultu przez duchownych, którzy odmówili złożenia przysięgi, Uchwała Konwentu o całkowitym rozdziałem religii od państwa (ideą było całkowite usunięcie religii z życia publicznego).
SEPARACJASKOORDYNOWANA→MODELNIEMIECKI:
W 1918 r. Zainicjowano system separacji. W Niemczech istniały kościoły protestanckie podległe monarchom świeckim. Zmiana ustroju na republikański oraz wpływ liberalizmu spowodowały rewizję jurysdykcjonalizmu. Do konstytucji Republiki Weimarskiej wprowadzono zapis, że nie ma oficjalnego kościoła - jest rozdział kościoła od państwa. Zrzeczono się jurysdykcji nad kościołem. Niemiecki ustawodawca podjął decyzję, że ma mieć status stowarzyszeń religijnych. W konsekwencji każdy kościół stał się podmiotem autonomicznym, a sprawy interesujące obie strony mają być rozstrzygane na drodze negocjacji i obustronnych układów.
SALAZARYZM i KARLIZM: SALAZARYZM Antonio de Oliviera Salazar - rządzący w Portugalii cieszył się dużą popularnością nawet w polskich ruchach konserwatystycznych czy nacjonalistycznych. Teorie i praktyka ukształtowały nauczanie papieża Leona XIII. Państwo Salazara było formą autorytarnej dyktatury. Salazar usiłuje stworzyć w Portugalii pełny system o charakterze korporacyjnym. Salazaryzm wg ustroju państwa: wystrzeganie podporządkowania państwa idei narodu, państwo winno szanować prawa rodziny, korporacji, kościoła, wyprowadzał zasadę nieingerowania w wychowanie. Charakter nacjonalizmu portugalskiego wg Salazara: dzieło „ Rewolucja pokojowa” - nacjonalizm portugalski jest odległy od liberalizmu itp. , odcina się wyraźnie od faszystowskich Włoch. Celem działania jest reorganizacja państwa, jego umocnienie. Wg Salazara nie ma mowy o żadnym ubóstwianiu państwa, bogactwa czy technologii. Etykietowano Salazaryzm mianem faszyzmu portugalskiego (niesłusznie, bo był bardzo odległy od faszyzmu włoskiego). Salazar dystansował się od samego faszyzmu. Krytykował Mussoliniego. Nie widział też niczego dobrego w nazizmie niemieckim (hitleryzm niemiecki). Porównywał komunizm do faszyzmu ze względu na koncepcje państwa totalnego. W salazaryźmie - mamy do czynienia z pewnym ograniczeniem praw politycznych obywateli, ale mają za to pełnie wolności w sprawach nie -politycznych. KARLIZM [Hiszpania] Ugrupowanie mające korzenie od XIX wieku, powstanie jest tzw. „sankcją pragmatyczną”. Walczą, aby oddano tron z powrotem tym którym on się należy wg prawa sukcesywnego Burbonów. Trzy powstania karlistowskie. Otaczała ich legenda w związku z ich działalnością , walką o ideały, stałą postawą. Karliści określali swoją walkę jako krucjatę przeciwko anarchistom. Ich podstawową wartością był katolicyzm. Karlistowski tradycjonalizm - należy chronić jednostkę przed samowolą. Hiszpania powinna składać się z ziem stanowiących scentralizowane państwo.
ZADRUGA: Założony przez J. Stachniuka w 1935 roku .Pseudonim Stachniuka - Stoigniew. Nazwa ta to odwołanie do wspólnoty rodzinnej (Słowianie). 1933 r. - publikuje książkę „Kolektywizm a naród”, jako zwolennik kolektywizmu gospodarczego połączonego z pewnymi aspektami nacjonalizmu. 1935 r. - książka Stachniuka pt. „Wspólnota narodowa polska” gdzie używa nazwy Zadruga. Stachniuk potem przenosi się do Warszawy, gdzie nawiązuje liczne kontakty, które w najbliższych latach będą tworzyć najbliższe grono - będą tworzyć pismo „ZADRUGA” [Nacjonaliści polscy]. Spotkała się z liczna krytyką. Przyjmowano pseudonimy jako protest przeciwko cywilizacji łacińskiej, chrześcijańskiej. Charakter neopogański. 1939 r. Stachniuk „Państwo a gospodarstwo” - problem etatyzmu w I RP. 1939 r. - Stachniuk - „Dzieje bez dziejów. Teoria wewnętrznego rozwoju Polski” Wybuch II wojny światowej powoduje rozproszenia się tej grupy Zadruga. 1942 r. - Zadrużanie powołują organizację „ ZRYWU NARODOWEGO” na czele z F. Widy-Wirskim. Stachniuk pisze „Zagadnienie totalitaryzmu” w czasie II wojny światowej. Była ona omówieniem systemów totalitarnych we współczesnym świecie, napisana pod pseudonimem. Na łamach książki Stachniuk zamieścił szkalowanie Zadrugi i samego siebie, aby zmylić czytelnika. Od zakończenia II wojny światowej do 1945 r. Stachniuk napisał 5 książek. Najważniejsze: wydana w 1946 roku „Człowieczeństwo a kultura” (o kulturaliżmie), Stachniuk został aresztowany w 1949 roku i osadzony w więzieniu.
PAŃSTWA ZLAICYZOWANE: MODELE RELACJI KOŚCIÓŁ PAŃSTWO SEPARACJA CZYSTA → MODEL AMERYKAŃSKI: USA to pierwszy kraj w którym powstała idea oddziału państwa od kościoła. Zjawisko pluralizmu religijnego, kulturowego i etnicznego. W USA wystąpiły silne tendencje do zerwania z europejska tradycją państwa kościelnego. W Ameryce występowały 2 tendencje 1. do wprowadzenia państwa wyznaniowego, związki kolonii z państwami europejskimi 2. do zerwania z państwem wyznaniowym. Aktami które świadczą o rozdziale państwa od kościoła są konstytucja USA z 1787 r. (art. 63 zakaz stosowania kryterium religijnego w obsadzaniu stanowisk publicznych) i pierwsza poprawka do konstytucji z 1789 r. (zakaz proklamowania jakiejkolwiek religii za państwowej, zakaz ograniczania wykonywania praktyk religijnych). SEPARACJA WROGA → MODEL FRANCUSKI: Rozdział nacechowany wrogością szczególnie do kościoła katolickiego. Zręby tego systemu powstają podczas rewolucji francuskiej. Pierwszym przejawem od strony prawnej była Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela, kolejnymi Konstytucja Cywilna o Duchowieństwie (obsadzanie stanowisk biskupów w drodze wyborów),Ustawa z 1791 r. ograniczająca swobodę wykonywania kultu przez duchownych, którzy odmówili złożenia przysięgi, Uchwała Konwentu o całkowitym rozdziałem religii od państwa (ideą było całkowite usunięcie religii z życia publicznego).
SEPARACJASKOORDYNOWANA→MODELNIEMIECKI:
W 1918 r. Zainicjowano system separacji. W Niemczech istniały kościoły protestanckie podległe monarchom świeckim. Zmiana ustroju na republikański oraz wpływ liberalizmu spowodowały rewizję jurysdykcjonalizmu. Do konstytucji Republiki Weimarskiej wprowadzono zapis, że nie ma oficjalnego kościoła - jest rozdział kościoła od państwa. Zrzeczono się jurysdykcji nad kościołem. Niemiecki ustawodawca podjął decyzję, że ma mieć status stowarzyszeń religijnych. W konsekwencji każdy kościół stał się podmiotem autonomicznym, a sprawy interesujące obie strony mają być rozstrzygane na drodze negocjacji i obustronnych układów.
SALAZARYZM i KARLIZM: SALAZARYZM Antonio de Oliviera Salazar - rządzący w Portugalii cieszył się dużą popularnością nawet w polskich ruchach konserwatystycznych czy nacjonalistycznych. Teorie i praktyka ukształtowały nauczanie papieża Leona XIII. Państwo Salazara było formą autorytarnej dyktatury. Salazar usiłuje stworzyć w Portugalii pełny system o charakterze korporacyjnym. Salazaryzm wg ustroju państwa: wystrzeganie podporządkowania państwa idei narodu, państwo winno szanować prawa rodziny, korporacji, kościoła, wyprowadzał zasadę nieingerowania w wychowanie. Charakter nacjonalizmu portugalskiego wg Salazara: dzieło „ Rewolucja pokojowa” - nacjonalizm portugalski jest odległy od liberalizmu itp. , odcina się wyraźnie od faszystowskich Włoch. Celem działania jest reorganizacja państwa, jego umocnienie. Wg Salazara nie ma mowy o żadnym ubóstwianiu państwa, bogactwa czy technologii. Etykietowano Salazaryzm mianem faszyzmu portugalskiego (niesłusznie, bo był bardzo odległy od faszyzmu włoskiego). Salazar dystansował się od samego faszyzmu. Krytykował Mussoliniego. Nie widział też niczego dobrego w nazizmie niemieckim (hitleryzm niemiecki). Porównywał komunizm do faszyzmu ze względu na koncepcje państwa totalnego. W salazaryźmie - mamy do czynienia z pewnym ograniczeniem praw politycznych obywateli, ale mają za to pełnie wolności w sprawach nie -politycznych. KARLIZM [Hiszpania] Ugrupowanie mające korzenie od XIX wieku, powstanie jest tzw. „sankcją pragmatyczną”. Walczą, aby oddano tron z powrotem tym którym on się należy wg prawa sukcesywnego Burbonów. Trzy powstania karlistowskie. Otaczała ich legenda w związku z ich działalnością , walką o ideały, stałą postawą. Karliści określali swoją walkę jako krucjatę przeciwko anarchistom. Ich podstawową wartością był katolicyzm. Karlistowski tradycjonalizm - należy chronić jednostkę przed samowolą. Hiszpania powinna składać się z ziem stanowiących scentralizowane państwo.
ZADRUGA: Założony przez J. Stachniuka w 1935 roku .Pseudonim Stachniuka - Stoigniew. Nazwa ta to odwołanie do wspólnoty rodzinnej (Słowianie). 1933 r. - publikuje książkę „Kolektywizm a naród”, jako zwolennik kolektywizmu gospodarczego połączonego z pewnymi aspektami nacjonalizmu. 1935 r. - książka Stachniuka pt. „Wspólnota narodowa polska” gdzie używa nazwy Zadruga. Stachniuk potem przenosi się do Warszawy, gdzie nawiązuje liczne kontakty, które w najbliższych latach będą tworzyć najbliższe grono - będą tworzyć pismo „ZADRUGA” [Nacjonaliści polscy]. Spotkała się z liczna krytyką. Przyjmowano pseudonimy jako protest przeciwko cywilizacji łacińskiej, chrześcijańskiej. Charakter neopogański. 1939 r. Stachniuk „Państwo a gospodarstwo” - problem etatyzmu w I RP. 1939 r. - Stachniuk - „Dzieje bez dziejów. Teoria wewnętrznego rozwoju Polski” Wybuch II wojny światowej powoduje rozproszenia się tej grupy Zadruga. 1942 r. - Zadrużanie powołują organizację „ ZRYWU NARODOWEGO” na czele z F. Widy-Wirskim. Stachniuk pisze „Zagadnienie totalitaryzmu” w czasie II wojny światowej. Była ona omówieniem systemów totalitarnych we współczesnym świecie, napisana pod pseudonimem. Na łamach książki Stachniuk zamieścił szkalowanie Zadrugi i samego siebie, aby zmylić czytelnika. Od zakończenia II wojny światowej do 1945 r. Stachniuk napisał 5 książek. Najważniejsze: wydana w 1946 roku „Człowieczeństwo a kultura” (o kulturaliżmie), Stachniuk został aresztowany w 1949 roku i osadzony w więzieniu.
PAŃSTWA ZLAICYZOWANE: MODELE RELACJI KOŚCIÓŁ PAŃSTWO SEPARACJA CZYSTA → MODEL AMERYKAŃSKI: USA to pierwszy kraj w którym powstała idea oddziału państwa od kościoła. Zjawisko pluralizmu religijnego, kulturowego i etnicznego. W USA wystąpiły silne tendencje do zerwania z europejska tradycją państwa kościelnego. W Ameryce występowały 2 tendencje 1. do wprowadzenia państwa wyznaniowego, związki kolonii z państwami europejskimi 2. do zerwania z państwem wyznaniowym. Aktami które świadczą o rozdziale państwa od kościoła są konstytucja USA z 1787 r. (art. 63 zakaz stosowania kryterium religijnego w obsadzaniu stanowisk publicznych) i pierwsza poprawka do konstytucji z 1789 r. (zakaz proklamowania jakiejkolwiek religii za państwowej, zakaz ograniczania wykonywania praktyk religijnych). SEPARACJA WROGA → MODEL FRANCUSKI: Rozdział nacechowany wrogością szczególnie do kościoła katolickiego. Zręby tego systemu powstają podczas rewolucji francuskiej. Pierwszym przejawem od strony prawnej była Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela, kolejnymi Konstytucja Cywilna o Duchowieństwie (obsadzanie stanowisk biskupów w drodze wyborów),Ustawa z 1791 r. ograniczająca swobodę wykonywania kultu przez duchownych, którzy odmówili złożenia przysięgi, Uchwała Konwentu o całkowitym rozdziałem religii od państwa (ideą było całkowite usunięcie religii z życia publicznego).
SEPARACJASKOORDYNOWANA→MODELNIEMIECKI:
W 1918 r. Zainicjowano system separacji. W Niemczech istniały kościoły protestanckie podległe monarchom świeckim. Zmiana ustroju na republikański oraz wpływ liberalizmu spowodowały rewizję jurysdykcjonalizmu. Do konstytucji Republiki Weimarskiej wprowadzono zapis, że nie ma oficjalnego kościoła - jest rozdział kościoła od państwa. Zrzeczono się jurysdykcji nad kościołem. Niemiecki ustawodawca podjął decyzję, że ma mieć status stowarzyszeń religijnych. W konsekwencji każdy kościół stał się podmiotem autonomicznym, a sprawy interesujące obie strony mają być rozstrzygane na drodze negocjacji i obustronnych układów.
SALAZARYZM i KARLIZM: SALAZARYZM Antonio de Oliviera Salazar - rządzący w Portugalii cieszył się dużą popularnością nawet w polskich ruchach konserwatystycznych czy nacjonalistycznych. Teorie i praktyka ukształtowały nauczanie papieża Leona XIII. Państwo Salazara było formą autorytarnej dyktatury. Salazar usiłuje stworzyć w Portugalii pełny system o charakterze korporacyjnym. Salazaryzm wg ustroju państwa: wystrzeganie podporządkowania państwa idei narodu, państwo winno szanować prawa rodziny, korporacji, kościoła, wyprowadzał zasadę nieingerowania w wychowanie. Charakter nacjonalizmu portugalskiego wg Salazara: dzieło „ Rewolucja pokojowa” - nacjonalizm portugalski jest odległy od liberalizmu itp. , odcina się wyraźnie od faszystowskich Włoch. Celem działania jest reorganizacja państwa, jego umocnienie. Wg Salazara nie ma mowy o żadnym ubóstwianiu państwa, bogactwa czy technologii. Etykietowano Salazaryzm mianem faszyzmu portugalskiego (niesłusznie, bo był bardzo odległy od faszyzmu włoskiego). Salazar dystansował się od samego faszyzmu. Krytykował Mussoliniego. Nie widział też niczego dobrego w nazizmie niemieckim (hitleryzm niemiecki). Porównywał komunizm do faszyzmu ze względu na koncepcje państwa totalnego. W salazaryźmie - mamy do czynienia z pewnym ograniczeniem praw politycznych obywateli, ale mają za to pełnie wolności w sprawach nie -politycznych. KARLIZM [Hiszpania] Ugrupowanie mające korzenie od XIX wieku, powstanie jest tzw. „sankcją pragmatyczną”. Walczą, aby oddano tron z powrotem tym którym on się należy wg prawa sukcesywnego Burbonów. Trzy powstania karlistowskie. Otaczała ich legenda w związku z ich działalnością , walką o ideały, stałą postawą. Karliści określali swoją walkę jako krucjatę przeciwko anarchistom. Ich podstawową wartością był katolicyzm. Karlistowski tradycjonalizm - należy chronić jednostkę przed samowolą. Hiszpania powinna składać się z ziem stanowiących scentralizowane państwo.
ZADRUGA: Założony przez J. Stachniuka w 1935 roku .Pseudonim Stachniuka - Stoigniew. Nazwa ta to odwołanie do wspólnoty rodzinnej (Słowianie). 1933 r. - publikuje książkę „Kolektywizm a naród”, jako zwolennik kolektywizmu gospodarczego połączonego z pewnymi aspektami nacjonalizmu. 1935 r. - książka Stachniuka pt. „Wspólnota narodowa polska” gdzie używa nazwy Zadruga. Stachniuk potem przenosi się do Warszawy, gdzie nawiązuje liczne kontakty, które w najbliższych latach będą tworzyć najbliższe grono - będą tworzyć pismo „ZADRUGA” [Nacjonaliści polscy]. Spotkała się z liczna krytyką. Przyjmowano pseudonimy jako protest przeciwko cywilizacji łacińskiej, chrześcijańskiej. Charakter neopogański. 1939 r. Stachniuk „Państwo a gospodarstwo” - problem etatyzmu w I RP. 1939 r. - Stachniuk - „Dzieje bez dziejów. Teoria wewnętrznego rozwoju Polski” Wybuch II wojny światowej powoduje rozproszenia się tej grupy Zadruga. 1942 r. - Zadrużanie powołują organizację „ ZRYWU NARODOWEGO” na czele z F. Widy-Wirskim. Stachniuk pisze „Zagadnienie totalitaryzmu” w czasie II wojny światowej. Była ona omówieniem systemów totalitarnych we współczesnym świecie, napisana pod pseudonimem. Na łamach książki Stachniuk zamieścił szkalowanie Zadrugi i samego siebie, aby zmylić czytelnika. Od zakończenia II wojny światowej do 1945 r. Stachniuk napisał 5 książek. Najważniejsze: wydana w 1946 roku „Człowieczeństwo a kultura” (o kulturaliżmie), Stachniuk został aresztowany w 1949 roku i osadzony w więzieniu.