MIKOŁAJA DOŚWIADCZYŃSKIEGO PRZYPADKI
OPRACOWANIE DO ,,CZĘŚCI II ” cz. 2
2. KSIĘGA II: REEDUKACJA BOHATERA. DOŚWIADCZYŃSKI W
KRAINIE NIPUANÓW.
W krainie Nipuanów Mikołaj został poddany zabiegom edukacyjnym , w których trakcie dochodzi do generalnej konfrontacji ,,świata pozorów” reprezentowanego przez przedstawiciela kultury europejskiej z autentycznymi wartościami żyjącego w stanie natury społeczeństwa wyspiarzy. Przybysz uważający Nipuanów za lud prymitywny ,ku swemu zdziwieniu jest przez nich ,,osądzony za dzikiego” i , co najważniejsze , sam wkrótce przyzna im rację. Trzon główny II części stanowią fragmenty dyskursywne , monologi mistrza Xaoo lub rozmowy z oddanym mu pod opiekę uczniem, w których analiza i surowa ocena stosunków europejskich łączy się zawsze z programem pozytywnym demonstrowanym przez mędrca na urządzeniach własnego kraju. Nawiązał tu Krasicki do powieści pedagogicznych typu: ,,Telemak” Fenelona lub ,,Emil” Rousseau, gdzie istotną rolę odgrywają postacie Mentora i wychowanka. Badacze ,,Mikołaja…” próbowali dociec , gdzie jest Nipu? Wysuwano sugestie, iż może to być łacińska nazwa Japonii: Nippon (po łac. Nipuani=Japończycy), próbowano też doszukać się w nazwie greckiej formy o znaczeniu identycznym z Utopią Morusa. Niestety żadna z tych hipotez nie jest przekonywująca. Z informacji w tekście wynika , że katastrofa podążającego do Boliwii okrętu wydarzyła się o 5 dni drogi od wybrzeży Meksyku.
II część ,,Mikołaja…” to próba skonstruowania obrazu idealnego społeczeństwa, małej zbiorowości odizolowanej od cywilizacji, żyjącej w stanie natury- w wolności, równości, cnocie i jej konfrontacja z zepsutym, cywilizowanym światem.
Nipu:
Społeczność wyspiarska, żyjąca w izolacji-woda oddziela ich od cywilizacji.
Nipuanie nie posiadają systemu politycznego, który by odpowiadał stworzonym w Europie: w zgromadzeniu naszym nie masz żadnej innej zwierzchności politycznej prócz naturalnej rodziców nad dziećmi. Jest to więc swoisty patriarcharyzm- jest grupa , która przynajmniej chwilowo ma jakąś władzę, to starsi (starszyzna) .
Celem towarzystwa (społeczeństwa) jest ubezpieczenie własności i nikt nie może sobie przywłaszczyć władzy nad bliźnim, jednak towarzystwo pozwala dla dobra swojego, w niektórych okolicznościach, niejakiej nad szczególnymi, albo zgromadzeniu, albo niektórym ze zgromadzenia, zwierzchności . Zwierzchność tą sprawuje rada starszych osiedla lub wyspy, a ich władza ogranicza się np.: do arbitrażu , rozsądzania spraw spornych między mieszkańcami.
Społeczność tworzą zespoły rodzin i osad żyjących w zgodzie i harmonii.
Panuje egalitaryzm (równość). Każdy gospodarz posiada równy kawałek ziemi, zabudowania, sady, ogrody (nie jest to utopia komunistyczna , bo oni mają ziemię).
Wszyscy tu pracują, ale obok domowników jest też czeladź (są więc 2 klasy).
Brak instytucji społecznych, politycznych i kulturalnych.
Nipuanie nie uprawiają żadnych nauk, gdyż te w miarę rozwoju cywilizacji przyczyniają się do rozpadu form współżycia. Znają etykę: Otóż to nasza nauka , w tej szkole jesteś-mówi Xaoo do ucznia . Jej maksymy święte, jej reguły proste ja nie w pamięć, ale w serce twoje wrazić pragnę.
Nipuanie nie znają instytucji szkolnych, mają jednak system wychowawczy, który jest realizowany indywidualnie. Edukacja ma 4 etapy:1 nauczyciel poznaje walory psychiczne i fizyczne, charakter ucznia, 2 wykorzenia złe skłonności, 3 zasiewa przyzwoitym ziarnem wyczyszczoną już i uprawioną rolę, 4 dba o praktyczne ich wypełnienie.
Brak instytucji religijnych. Czczą oni Najwyższą Istność bez kościołów, kapłanów ,są wyznawcami deizmu -religii intelektualistów oświeconej Europy.
Nie znają pisma, nie mają literatury pisanej ani teatru. Opowiadają sobie czyny przodków , śpiewają pieśni w czasie uroczystości.
Nie znają żelaza, uprawiają tylko zboże.
Są wegetarianami, nie zabijają zwierząt.
WIZJA UTOPII NIPUAŃSKIEJ NIE JEST PROGRAMEM POLITYCZNYM
KRASICKIEGO!!!!!
2