Co to jest metrum?

1. Cele lekcji

1. Wiadomości

Zapoznanie uczniów z pojęciem metrum muzycznego. Wyjaśnienie takich pojęć jak: takt, akcenty. Ćwiczenia dotyczące zapisywania metrum na pięciolinii i wartości nutowych w określonym metrum. Wysłuchanie i percepcja „Tańca” Carla Orffa z Carmina Burana. Ćwiczenia polegające na wystukiwaniu na instrumentach perkusyjnych rytmu w określonym metrum.

2. Umiejętności

Uczeń potrafi:

1. Wyjaśnić pojęcie metrum muzycznego.

2. Omówić wartości nut i pauz muzycznych w określonym metrum na pięciolinii oraz je przedstawić.

3. Pokazywać metrum rękoma.

4. Wyjaśnić pojęcie akcentu i taktu.

5. Wykonać ćwiczenia rytmiczne na instrumentach perkusyjnych, zapisane na tablicy i w zeszycie nutowym.

6. W utworze Carla Orffa ”Taniec” z Carmina Burana omówić zmieniające się metrum.

2. Metoda pracy

Metoda opisu z elementami pogadanki. Forma ćwiczeniowa - zadania na tablicy i w zeszycie nutowym.

3. Środki dydaktyczne

1. Elżbieta Korowajczyk, Moja muzyka. Podręcznik dla klas 4 - 6.

2. Pianino

3. Zeszyt w pięciolinię.

4. Stanowisko do odtwarzania muzyki.

5. Nagranie utworu Carla Orffa „Taniec” z Carmina Burana.

6. Rytmiczne instrumenty muzyczne - kastaniety, grzechotki, marakasy, tamburyna.

7. Karta pracy ucznia.

4. Przebieg lekcji

1. Faza przygotowawcza

1. Powitanie, czynności organizacyjno - porządkowe.

2. Sprawdzenie zadania domowego.

3. Powtórzenie piosenki poznanej na ostatniej lekcji.

4. Podanie tematu lekcji.

(10 min)

2. Faza realizacyjna

1. Zapoznanie uczniów z pojęciem metrum muzycznego. Metodą opisu, omówienie budowy utworu muzycznego i jego cech charakterystycznych, w których na pierwszym miejscu, przy kluczu umieszcza się metrum. Wskazanie funkcji metrum i jego roli w utworze muzycznym oraz jego wpływu na charakter utworu.

2. Metodą pogadanki, wskazanie różnych rodzajów metrum. Nawiązanie do tańców narodowych polskich i wskazanie roli, jaką odgrywa w nich metrum. Omówienie pod względem metrum takich tańców jak: polonez, walc, polka.

3. Wyjaśnienie pojęcia taktu i akcentów muzycznych. Przedstawienie na tablicy zapisu metrum w utworze muzycznym. Zapisanie w zeszycie trzech taktów na 3 i wyklaskanie ich oraz wystukanie rytmu na instrumentach perkusyjnych.

4. Zapisanie do zeszytu ćwiczeń związanych z metrum i wartościami nut. Nauczyciel dyktuje wartości, a uczniowie zapisują je w zeszycie. Na koniec wspólne sprawdzenie zapisanych wartości nut i zaśpiewanie nut na sylabie „la” w owym metrum.

5. Uczniowie otrzymują instrumenty perkusyjne. Nauczyciel zapisuje wybrany rytm muzyczny na tablicy. Ćwiczenie polega na głośnym liczeniu i wystukiwaniu rytmu na instrumentach perkusyjnych. Zapoznanie uczniów z podstawowymi zasadami dyrygowania w metrum dwu-, trój- i czterodzielnym.

6. Wysłuchanie utworu „Taniec” Carla Orffa z Carmina Burana. Metodą pogadanki, wskazanie przez uczniów momentów zmian metrum i rytmu utworu. Podczas słuchania utworu wspólne dyrygowanie dzieła.

(25 min)

3. Faza podsumowująca

Zapisanie notatki do zeszytu:

• Notatka:

Metrum - to schemat, który określa czas trwania nut oraz układ akcentów w obrębie taktu.

Takt - powtarzający się w utworze schemat metryczny. Na pięciolinii jest on zawarty między dwoma sąsiednimi kreskami taktowymi, przecinającymi pionowo pięciolinie.

Akcenty - przeważnie występują na mocną część taktu. Część, na którą przypada stały akcent, nazywamy mocną częścią taktu, a pozostałe częściami słabymi.

(10 min)

5. Bibliografia

1. Elżbieta Korowajczyk, Moja muzyka. Podręcznik dla klas 4-6.

6. Załączniki

1. Karta pracy ucznia

Najważniejsze zagadnienia związane z tematem lekcji - Co to jest metrum?

2. Zadanie domowe

Zapisz w zeszycie nutowym cztery takty w metrum trójdzielnym. Zawrzyj w nich przynajmniej jedną pauzę ćwierćnuty.

---