PROJEKCJA - wizja na przyszłość; jest niedokładna, bo tworzy się ją na dłuższą perspektywę (ponad 50 lat).

PROGNOZA - wyznacza się ją na krótszy czas (do około 50 lat); to wyznaczanie tendencji, coś co operuje liczbami z pewnym prawdopodobieństwem (np. „Trzecia fala” Tofflera).

Projekcja i prognoza nie są synonimami.

projekcja studialna zw. ostrzegawczą - zakłada się nierealistyczny scenariusz i na tej podstawie buduje się projekcję (np. kometa, zmiana orientacji wszystkich ludzi na homoseksualną).

prognozy biologiczne - prognozy, które uwzględniają tylko zmiany spowodowane zgonami, urodzinami i zmianami struktury wieku.

prognozy pomigracyjne - prognozy uwzględniające migracje.

Najczęstszą metodą prognozowania jest metoda składnikowa zw. czynnikową. Bierzemy w niej pod uwagę poszczególne czynniki, które spowodują dane konsekwencje. Polega ona na prognozowaniu z osobna kolejnych składników procesu demograficznego, np. przewidując płodność będziemy przewidywać:

• strukturę ludności na określony moment;

• wzory małżeńskości na dany moment;

• migracje na dany moment.

postarzanie ludności - jest jednym z etapów prognozy biologicznej. Polega na pomnożeniu liczebności danej kohorty wiekowej przez pewien współczynnik, który odzwierciedla szanse do życia do określonego wieku. Ten współczynnik uzyskujemy z tzw. tablic wymieralności.

Jakie są projekcje na przyszłość - istnieją 3 nurty:

1. optymistyczne projekcje - były przeprowadzane przez naukowców z krajów socjalistycznych, bo przypuszczano, że socjalizm jest najlepszą formą rządów. Mówiły o tym, że nie będzie czegoś takiego jak klęska żywiołowa;

2. pesymistyczne projekcje - np. Daniel Ber;

3. rozstajnych dróg projekcje (za: Rosset) - z jednej strony rozwija się nauka, z drugiej - ta sama nauka przyczynia się do wzrostu niebezpieczeństwa (np. bomba atomowa).

Wzór na ogólny współczynnik demograficzny:

W = F/L * C

C - constans: jeśli mnożymy przez 100 - wynik podajemy w %, jeśli przez 1000 - w ‰.

Istnieją 3 typy współczynników:

• strumień do strumienia, np.:

• współczynnik wypadkowości wypadków,

• współczynnik wahadłowości migracji:

F - liczna migracji wahadłowych/L - liczba migracji w kraju * C,

• współczynnik śmiertelności:

F - liczba zgonów spowodowanych jakąś chorobą/L - liczba osób, które zachorowały na tę chorobę * C,

• współczynnik umieralności okołoporodowej:

F - liczba zgonów w przeciągu tygodnia po urodzeniu/L - liczba wszystkich narodzin * C;

• zasób do zasobu, np.:

• współczynnik obciążenia demograficznego:

F - liczba ludzi w wieku przed- i poprodukcyjnym/L - liczba ludzi w wieku produkcyjnym * C;

• strumień do zasobu, np.

• współczynnik płodności:

F - liczba urodzeń/L - liczba kobiet w wieku rozrodczym * C.

strumień - wydarzenie, fakt demograficzny (np. zgon, urodzenie, wypadek, migracja, rozwód, etc.)

zasób - liczba ludności.

7. ANALIZA DEMOGRAFICZNA

Projekcja, prognoza, współczynnik demograficzny.

2

PROCESY DEMOGRAFICZNE - WYKŁADY