Literatura:

Robert Borkowski „Bogactwo i bieda. Próba refleksji humanistycznej”

Istnieją 3 perspektywy, które charakteryzują zagadnienie ubóstwa:

1. rozważania o bogactwie i biedzie w wymiarze globalnym - pokazuje różnice między różnymi częściami świata;

2. rozważania z zakresu etyki na temat biedy i bogactwa - rozważa stosunek do biedy: czy jest ona karą, czy czymś co uszlachetnia (np. w chrześcijaństwie bieda jest wartością);

3. bieda i bogactwo jako element struktury społecznej - odpowiada na pytania takie jak: ile jest ludzi biednych w kraju, jakie są przyczyny biedy i standard życia ludzi biednych.

Klasyfikacja ubóstwa:

1. bezwzględne i względne:

• bezwzględne zw. absolutnym - jest wyznaczany pewien próg, po przekroczeniu którego wiemy, że ktoś jest biedny ; w ramach tej klasyfikacji wyznaczane są 3 ujęcia:

• kiedy kogoś nie stać na pożywienie, które zapewni 1500 kcal dziennie;

• gdy ktoś nie ma pożywienia, ubrania i mieszkania;

• gdy ktoś nie ma możliwości partycypowania w oświacie i kulturze;

Poziom ubóstwa absolutnego jest taki sam dla każdego kraju.

• względne - jest wyznaczane na podstawie standardów w danym kraju (np. w danym kraju wyznacznikiem ubóstwa może być brak samochodu, w innym - brak dostępu do Internetu);

2. obiektywne i subiektywne:

• obiektywne - wyznaczane na postawie tych samych kryteriów co bezwzględne;

• subiektywne - podobne do względnego, przy czym nie wyznacza się go w oparciu o standardy, ale na podstawie opinii ludzi na temat tego, czym jest minimum.

Przyczyny ubóstwa - 2 szkoły:

1. ubóstwo jest konsekwencją relacji w wymiarze globalnym, nie zależy od indywiduum. W tym nurcie mieści się teoria zależności zgodnie z którą przyczyną biedy są stosunki społeczne między krajami. Bieda jest czymś zewnętrznym (np. Polska jest biednym krajem, bo były tu rozbiory i dwie wojny) (Celso Furtado, Fernando Cardozo);

2. o biedzie decydują cechy jednostki, biednym jest ten, któremu brakuje jakiś umiejętności:

• Charles Murray: niższy iloraz inteligencji powoduje, że jesteśmy ubodzy;

• Kennet Galbraith: stworzył pojęcie kultura ubóstwa - są jednostki, które nie mają umiejętności lokowania pieniędzy; kultura jednak jest wyznaczana przez warunki społeczne, a zaten nie do końca jest to sprawa dotycząca jednostki.

Podstawowe pojęcia:

feminizacja nędzy - kobiety są częściej osobami ubogimi niż mężczyźni.

głębokość ubóstwa - określanie progu ubóstwa.

dziedziczenie biedy - bieda przekazywana z pokolenia na pokolenie.

zakres/zasięg ubóstwa - ile % ogółu jest dotkniętych ubóstwem.

6. UBÓSTWO

Perspektywy, klasyfikacje, przyczyny, podstawowe pojęcia.

1

PROCESY DEMOGRAFICZNE - WYKŁADY