Pszczołowate w funkcjonowaniu środowiska
Wykład 22.10.2010r.
Na świecie występuje 20 tys. gatunków pszczół. Większość gatunków to pszczoły żyjące samotnie. Jest od 7 do 9 gatunków pszczół które żyją społecznie z czego jeden gatunek to pszczoła miodna żyjąca w Europie. Większość pozostałych gatunków pszczół żyje w Azji.
-APIS MELLIIFERA (PSZCZOŁA MIODNA) -żyje w Ameryce, Australii, Europie, niewielkie obszary w Azji. Produkuje wiele miodu. Nie do końca dobrze się ma na obszarach gdzie pierwotnie nie występuje
Pszczoły Azji:
-PSZCZOŁA WSCHODNIA której jedna z grup jest PSZCZOŁA INDYJSKA (APIS CERANA). Jest bardzo mała ma żółte paski. Matka, trutnie -czarne, robotnice -w paski. Buduje małe gniazda w dziuplach, nisko, też na otwartej przestrzeni, mogą być hodowane w małych ulach. Gniazda są eksploatowane przez człowieka w całości zarówno miód jak i larwy, poczwarki . Migrują wraz z pora roku. Syczą jak węże w czasie niebezpieczeństwa, bronią się przed drapieżnikami .Matka znosi do 800 jaj dziennie. Pszczoła europejska do 2000. Bytuje w pobliżu pól ryżowych. Wspomaga zapylanie ryżu pomimo że jest wiatropylny. Zapyla wiele roślin azjatyckich czego nie mogą wykonywać sprowadzone do Azji pszczoły europejskie ponieważ nie są do tego przystosowane. Warroza -pasożyt pszczół. Pszczoły indyjskie radzą sobie z nim. Pszczoły europejskie nie.
-PSZCZOŁA Z BORNEO -ciało kolorowe z czerwonymi włosami na odwłoku. Gniazda posiadają 5-6 plastrów. Jest to łagodna pszczoła. Migruje. Opuszcza ule gdy człowiek im „dokucza”.
-APIS DORSATA (PSZCZOŁA OLBRZYMIA) -Jest największą na świecie pszczołą. Brązowo-czarno-czerwona. Robotnice zmieniają ubarwienie w zależności od wieku. (Polietyzm wiekowy -podział funkcja w stadzie w zależności od wieku)
Pszczoły te budują gniazda na drzewach na otwartym powietrzu. Gniazdo jest 1,5 -2 metrowe (duże) jednoplastrowe. Beer Tree -drzewo pszczele, na którym może być kilka gniazd. Pszczoły z gniazda nie roją się tylko pozostają na tym samym drzewie, przenoszą się tylko po gałęzi w inne miejsce gdzie budują nowe gniazdo. Ekspensywne. Agresywne. Plaster otoczony jest pokrywą z pszczół (kurtyną). Regularnie migrują wraz z monsunem, kilkaset km. W plastrze może być 50kg miodu. Miód bardziej wilgotny od miodu pszczoły europejskiej. Gniazdo dzieli się na miodnię i rodnię (w której znajdują się larwy). Przenoszą się w okolice miast.
Poczwarki -czerw.
-APIS LABORIOSA (PSZCZOŁA SKALNA) -buduje 1,5m plastry. Posiada zdolności adaptacyjne. gniazda budują na skalnych przewieszkach, 3,5tyś m nad ziemią. Eksploatowane są przez ludzi dla miodu. Są agresywne.
-APIS FLOREA (PSZCZOŁA KARŁOWATA) -najmniejsza pszczoła. Gniazdo składa się z jednego plastra zbudowanego dookoła gałęzi drzewa, lub na ścianie budynku. Komórka miodowa budową jest głębsza niż komórka z larwami. Trutnie są większe niż robotnice. Przez to i komórki różnią się wielkością. Komórki z matkami są specjalne nadbudowane wiszące sople. Żyje w buszu na krzakach. Posiada zdolności termoregulacji od 0 do 50°C. zapyla rośliny w buszu -dlatego jest taka ważna. Tworzy małe rodziny do 6 tyś. osobników. Pszczoła europejska tworzy 80 tyś. rodziny. Pszczoły karłowate nie cechuje wierność kwiatu.
-PSZCZOŁA MIODNA -rozprzestrzeniona . jest dużo podgatunków tej pszczoły (ras geograficznych). Dzieli się na 4 gałęzie ewolucyjne:
-zachodnia i północno -europejska,
-pszczoła basenu Morza Śródziemnego i południa europy
-pszczoła Afrykańska
-pszczoła orientalna
Główna różnica przebiega pomiędzy pszczołami afrykańskimi a, pszczołami strefy europejskiej.
-PSZCZOŁA AFRYKAŃSKA -jest bardzo agresywna. Dużo rojów. Buduje otwarte gniazda, pszczoły strefy europejskiej nie. Migrują. Produkują dużo miodu. Pszczoła europejska zbiera latem zapasy na zimę. Pszczoły afrykańskie nie -bo muszą działać, zbierać pokarm w krótkim czasie. Importowano je do innych państw przez dużą produkcję miodu.
-PSZCZOŁA HIMALAJSKA jest najbardziej agresywną pszczołą azjatycką.