Pełnienie ról dziecka w rodzinie z problemem alkoholowym

Bohater

Podpora rodziny. Pełni ją zwykle najstarsze dziecko. Jego zadaniem jest dostarczenie rodzinie poczucia wartości. Stąd nie sprawia żadnych kłopotów, dobrze się uczy, wykonuje część obowiązków pijącego ojca. Jest odpowiedzialne i nadmiernie obowiązkowe, często zaniedbuje własne potrzeby. Dzieci te maja zwykle trudności z wypoczynkiem i odprężeniem się, czego następstwem mogą być schorzenia psychosomatyczne. W przyszłości wybiera zawody polegające na pomaganiu innym.

Kozioł ofiarny

Rolę tę pełni na ogół dziecko nieco młodsze od bohatera. Nie jest ono w stanie z nim konkurować, czuje się odsunięte i szuka wsparcia poza domem. Stwarza problemy w szkole i wiele problemów wychowawczych, bardzo często wcześnie popada w konflikty z prawem, niejednokrotnie uzależnia się od alkoholu i narkotyków. Często zapadają na schorzenia wymagające pomocy psychiatrycznej.

Aniołek

lub zagubione dziecko. Jest samotne i zamknięte w sobie. Przed awanturami w domu ucieka w świat marzeń. Niewiele wymaga od rodziny i minimalnie korzysta z jej wsparcia. Ma trudności w nawiązywaniu kontaktów z ludźmi. W dorosłym życiu nie potrafi mieć satysfakcjonujących związków uczuciowych. Często popada w uzależnienie od substancji psychoaktywnych lub staje się nadmiernie otyłe.

Maskotka

Tak nazywane jest najmłodsze dziecko będące w centrum uwagi i zainteresowania rodziny. Po to, aby przetrwać dostarcza jej tematów do zabawy, aby jak najczęściej było w domu wesoło. Zawsze stara się aby zwracano na nie uwagę. Ta cecha na ogół utrzymuje się w życiu dorosłym. Dzieci te charakteryzują się małą odpornością na stres a stając przed trudnymi problemami sięgają po alkohol i narkotyki.

Klaudia Black, charakteryzując role społeczne pełnione przez dzieci, w celu poradzenia sobie z alkoholizmem rodziców, wyróżnia 3 typy dzieci:

• Dziecko odpowiedzialne ( przejmuje ster i opiekę nad rodzicami i rodzeństwem)

• Dziecko dostosowujące się (obserwuje, co się dzieje aby szybko dostosować sposób myślenia i zachowania do danej sytuacji)

• Dziecko łagodzące sytuacje (starające się zadowolić innych lub odwrócić uwagę od tego, co dzieje się w rodzinie)

Inni badacze zwracają uwagę na to, że każde dziecko funkcjonuje w którejś z ról umożliwiających utrzymanie patologicznego systemu rodzinnego. Najczęściej spotykane są role:

• ratownika - wyciągającego alkoholika z opresji i chroniącego tym samym przed konsekwencjami picia

• prowokatora - konfrontującego alkoholika z rzeczywistością , ale na ogół nie jest to działanie konstruktywne lecz pogłębiające poczucie winy

• ofiary - przejmującej na siebie coraz większy zakres obowiązków alkoholika