Interpretacja podstawowych badań krwi i badania ogólnego moczu.

Prawidłowe wyniki badań laboratoryjnych

• Zakres zawierający 95% wyników zanlezionych u zdrowej populacji

• Stąd 5 % wyników uzyskanych od „zdrowych” ludzi może być poza skalą, co nie oznacza automatycznie, że są oni chorzy.

Prawidłowe wyniki badań laboratoryjnych - wpływ

Populacja

• Wiek (morfologia, kreatynina)

• Płeć (stężenie hemoglobiny, hormony)

• Rasa

• Czynniki dodatkowe np. zawód

Laboratorium

• Sprzęt

• Metodyka

Uwaga !

• Błędy laboratoryjne zdarzają się często

• Mogą być spowodowane nieprawidłowym pobraniem krwi, jej przechowywaniem, dodaniem niewłaściwego odczynnika

• Jeżeli wynik nie odpowiada stanowi klinicznemu chorego powtórzyć test przed celowanym leczeniem.

Badania biochemiczne ?

• Wywiady

• Badanie przedmiotowe

• Rozpoznanie wstepne

• Badania dodatkowe - biochemia

• Biochemia „ogólna” + „celowana”

Badania biochemiczne

• Powinny przybliżać lub potwierdzać wstępne rozpoznanie

• Jakie badania wykonać u chorego z dusznością ?

• Morfologia

• Elektrolity

• Gazometria

• Kreatynina

• Transaminazy

• Troponinę

• D-dimer ?

Molalność płynów ustrojowych

liczba moli substancji osmotycznie czynnych zawartych w 1 litrze roztworu

Prawo izoosmolalności: „Ciśnienie osmotyczne wszystkich płynów ustrojowych jest jednakowe”

280 - 290 mmol/l izomolalonść

< 280 mmol/l hipomolalność

> 295 mmol/l hipermolalność

Osm = 2 [Na⁺+K⁺] + glukoza + mocznik [mmol/l]

Morfologia - nieprawidłowości

• Niedokrwistość i nadkrwistość

• Leukocytoza, leukopenia

• Trombocytoza, trombopenia

• Eozynofilia

Morfologia - odchylenia

• Niedokrwistość

• Normocytarna

• Makrocytarna

• Mikrocytarna

• Normochromiczna

• Niedobarwliwa

• Nadkrwistość

• stan chorobowy, który cechuje obniżenie stężenia hemoglobiny i/lub krwinek czerwonych w porównaniu z określonymi normami
  
  ocena RBC, Hgb, Hct, MCV, MCHC
  również: Fe, ferrytyna, transferyna, kwas moczowy, pO2, pCO2, kwas foliowy, wit. B12, fosfataza alkalicza
  

Podstawowe pojęcia dotyczące erytrocytów

• Anizocytoza- różna wielkość krwinek

• Poikilocytoza - różny kształt krwinek

• Mikrocyty- erytrocyty o średnicy <6 μm

• Makrocyty - erytrocyty o wielkości >8,5 μm

• Anulocyty- erytocyty obrączkowate

• Sferocyty- erytocyty kuliste, mniejsze, silnie barwiące się

Podstawowe pojęcia dotyczące erytrocytów

• Owalocyty - erytrocyty o owalnym kształcie

• Schizocyty - formy powstałe z rozpadu erytocytów (czynniki mechaniczne)

• Akantocyty - erytrocyty z kolczastymi wypustkami. Ich odmianą są tzw. Burr cells

• Piknocyty - krwinki o nieregularnych kształtach- małe, z kilkoma wypustkami.

Podział niedokrwistości
z uwzględnieniem przyczyn

• spowodowane utratą krwi

• zaburzenia wytwarzania krwinek czerwonych i hemoglobiny

• skrócenie czasu przeżycia krwinek

Ostra utrata krwi

• Zaburzenia hemodynamiczne zależne od ilości i szybkości utraty krwi

• po krwotoku - przemieszczenie płynu do przestrzeni naczyniowej - rozrzedzenie krwi (↓ Hct, Hgb, RBC, ↑ PLT, ↑ WBC)

• po 5-7 dniach ↑ retikulocytów, erytroblasty

Przewlekła utrata krwi

• morfologia krwi: ↓ Hgb, mikrocytoza, mierna retikulocytoza, WBC, PLT bez zmian

• objawy kliniczne narastają skrycie, powoli : bladość, łatwe męczenie, osłabienie łaknienia, zajady w kącikach ust, łamliwość paznokci

Rozpoznawanie niedoboru żelaza

• Badanie morfologii krwi: Hgb ↓, Hct ↓, RBC↓ lub N, mikrocytoza, anizocytoza, poikilocytoza

• ↓ stężenia żelaza i ferrytyny,

• ↑ wiązania żelaza (TIBC) i transferyny

• A zatem: niedokrwistość w okresie zaawansowanym ma charakter mikrocytarny i niedobarwliwy

Niedokrwistości z niedoboru kwasu foliowego

• Kwas foliowy i wit. B₁₂ uczestniczą w syntezie kwasów nukleinowych - są niezbędne w podziałach i wczesnych etapach rozwoju komórek.

• Niedobór powoduje niedokrwistości megaloblastyczne (makrocytarne)

Odchylenia w badaniach laboratoryjnych

• Niedokrwistość megaloblastyczna miernego lub znacznego stopnia

• Hgb obniżona

• obniżona liczba WBC, granulocytopenia, hipersegmentacja jąder granulocytów

• obniżona liczba PLT

• obniżony poziom kwasu foliowego w surowicy

• w szpiku odnowa megaloblastyczna układu czerwonokrwinkowego

Zaburzenie wytwarzania krwinek Niedokrwistości aplastyczne

• Pierwotne i nabyte

• Nabyte: czynniki mielotoksyczne (promienie jonizujace, czynniki chemiczne, rozpuszczalniki organiczne z grupy benzenu), polekowe (np. chloromycetyna), autoimmunologiczne, po przebytych chorobach zakaźnych (odra, różyczka , WZW)

• Niedokrwistość normocytarna lub poikilocytoza, normobarwliwa

Skrócenie czasu przeżycia krwinek Niedokrwistości hemolityczne

• Stany chorobowe o różnej patogenezie, których wspólną cechą jest skrócone przeżycie erytrocyta.

• Niedokrwistość rozwija się, gdy przeżycie krwinek < 30 dni

• dochodzi do ponownego uaktywnienia ognisk pozaszpikowej erytropoezy

• pobudzenie układu czerwonokrwinkowego, ↑ retikulocytozy (n: 0.3-.15%), obecność ertyroblastów w krwi

• Niedokrwistość normocytarna, normobarwliwa

Niedokrwistości wtórne
w przebiegu zakażeń przewlekłych

• o charakterze normobarwliwym, normocytarnym

• ↓ żelaza w surowicy, TIBC, syderoblastów w szpiku

• ↑ żelaza w USŚ, ferrytyny w surowicy

• przyczyny:

• zaburzenia w erytropoezie, hemoliza

Zaburzenia hematologiczne
w chorobach nowotworowych

• Rozrost nowotworowy i zanik prawidłowego utkania szpikowego (białaczki, NHL)

• przerzuty do szpiku kostnego (neuroblastoma, rak płuc, nowotwory kości)

• utraty krwi - krwawienia

• Najczęściej: normocytarna, normobarwliwa, może być niskie stężenie Fe

Podział niedokrwistości

• Makrocytarna

• Addisona-Biermera

• Zakażenie tasiemcem

• N. ciężarnych

• Marskość wątroby

• Niedoczynność tarczycy

• Normocytarna

• Krwotok

• Hemoliza

• Cz. pozaerytr.

• Cz. wewnątrzerytr.

• Upośledzenie krwiotworzenia

Hemoglobina tlenkoweglowa

• CoHb < niż 3% całkowitej Hb

• ↑ do 20% w zatruciu CO

• > 60% - utrata świadomości

Morfologia - nieprawidłowości

• Nadkrwistość

• Czerwienica prawdziwa

• ªHgb, Hct, RBC, kwasu moczowego

• « Fe, kwasu foliowego

• Retikulocyty bz

• Przebywanie na dużej wysokości

• Serce płucne (POCHP)

• Niewydolność serca

• Rak nerki, wątroby, przerost i rak nadnerczy

• Czerwienica prawdziwa

Morfologia - nieprawidłowości

• Leukocytoza obojętnochłonna (granulocytoza)

• Wysiłek fizyczny, psychiczny, wysoka temperatura otoczenia, dieta wysokobiałkowa, ciąża, poród

• Zakażenia

• Krwotoki

• Urazy

• Nowotwory

• Czerwienica prawdziwa

• Oparzenia

• Zawał serca, płuc, przewlekła niewydolność nerek

Morfologia - nieprawidłowości

• Leukocytoza (granulocytoza)

• Białaczki szpikowe, mieloosteoskleroza - z odmłodzeniem obrazu lekukocytów

• Czasem różne postacie leukocytów: np. w szpiczaku, chorobie posurowiczej, zakażeniach wirusowych.

Morfologia - nieprawidłowości

• Leukocytoza (eozynofilia)

• Alergia

• Robaczyce

• Niektóre leki (penicilina)

• Periarteritis nodosa

• Nowotwory (białaczki, ziarnica)

• Choroby skóry (łuszczyca)

Morfologia - nieprawidłowości

• Leukocytoza (zasadochłonna)

• Białaczka szpikowa

• Mieloskleroza

• Czerwienica prawdziwa

• Leukopenia

• Zakażenia (dur, grypa, wzw, różyczka, malaria)

• Zatrucia lekami i środkami toksycznymi

• Promieniowanie

• Niedobory Fe, wit. B12 i kwasy foliowego

• Nadczynność tarczycy

• Hipersplenizm

• Choroby rozrostowe krwi

Morfologia - nieprawidłowości

• Leukocytoza (zasadochłonna)

• Białaczka szpikowa

• Mieloskleroza

• Czerwienica prawdziwa

• Leukopenia

• Zakażenia (dur, grypa, wzw, różyczka, malaria)

• Zatrucia lekami i środkami toksycznymi

• Promieniowanie

• Niedobory Fe, wit. B12 i kwasy foliowego

• Nadczynność tarczycy

• Hipersplenizm

• Choroby rozrostowe krwi

Opadanie krwinek

• Odczyn Biernackiego (OB, ESR ang.) ) - jest to badanie nieprecyzyjne i nieswoiste (nie typowe dla jakiegoś określonego schorzenia).

• Przyspieszenie: stany zapalne (infekcyjne i nieinfekcyjne), nowotwory, choroby rozrostowe krwi (np. białaczki), choroby autoimmunologiczne, niedokrwistość i inne.

• Zależy od morfologii krwi

• C-reactive protein (CRP) bardziej specyficzne

Wskaźniki funkcji nerek

• Mocznik:

• Norma: 15-40 mg/dl

• Wartość niestabilna - wzrost przy odwodnieniu, diecie bogatej w białka, krwawieniu z przewodu pokarmowego, niewydolności nerek

• Kreatynina:

• Norma: 0.7 - 1.3 mg/dl, zależy od płci, wieku, masy mięśniowej

• Bardziej stabilna niż mocznik, wzrost w niewydolności nerek, odwodnieniu uszkodzeniu mięśni

• Klirens kreatyniny: najlepszy ogólnie stosowany wskaźnik, wymaga dobowej zbiórki lub wyliczany z wzoru Cocrofta - Gaulta

Potas

• Norma: 3.5 - 5.5 mmol/l

• Wzrost (hyperkaliemia): niewydolność nerek, masywne uszkodzenie tkanek, mięśni, hemoliza wewnątrznaczyniowa, leki: spironolakton, i ACE, błąd laboratoryjny: hemoliza przy pobraniu lub później

• Obniżone (hypokaliemia): leczenie diuretykami, zwłaszcza pętlowymi, środki przeczyszczające, niedrozność jelit, przetoki jelitowe, biegunki, nadczynnośc kory nadnerczy, zespół Conna, głodzenie, kwasica

Sód

• Sód (Na) - 135 - 145 mmol/l (mEq/l)

• Hipernatremia: odwodnienie hiperosmotyczne, nadczynność kory nadnerczy, pierwotny hiperaldosteronizm, moczówka prosta, nadmierna suplementacja NaCL, oparzenia, gorączka, hiperwentylacja, tracheotomia

• Hiponatremia: dieta niskosodowa, zatrucie wodne, odwodnienie hipoosmotyczne, utrata dużej ilości krwi, niedrożność jelit, utrata przez nerki (faza wielomoczu, diuretyki), kwasica cukrzycowa, zapalenia

Elektrolity

• Chlorki (Cl) 97,0 - 107, 0 mEq/l

• Hipochloremia: biegunki, poty, przetoki, hiponatremia, niedrozność jelit

• Hiperchloremia: zasadowica oddechowa, kwasice cewkowe, nadczynność kory nadnerczy, niewydolność serca, moczówka prosta

• Cynk (Zn) 70 - 120 μg/l

• Fosfor (P) 3,0 - 4,5 mg%, 0,96 - 1,44 mmol/l

• Wapń (Ca) całkowity 4,5 - 5,5 mEq/l, 2,0 - 2,65 mmol/l

• Wapń (Ca) zjonizowany 1,0 - 1,25 mmol/l

Elektrolity

• Hipokalcemia: ciąza, wyniszczenie, zaburzenia wchłaniania, niedoczynność przytarczyc, mocznica, zespoły nerczycowe, niedobór wit. D, diuretyki pętlowe

• Hiperkalcemia:

• Unieruchomienie, zanik kości, nowotwory kości, czerwienica, szpioczak, sarkoidoza, rozedma płuc, hiperwitaminoza D.

Funkcja wątroby, przewód pokarmowy

• ALAT (aminotransferaza alaninowa, GPT (Glutamyl pyruvic transaminase), ALT (Alanine aminotransferase) 5-40 U/I (j.m /l)

• AspAT (aminotransferaza asparaginianowa), GOT (Glutamyl oxaloacetic transaminase), AST (Aspartate aminotransferase) 5-40 U/I (j.m /l)

• Wskaźnik de Ritisa
  Iloraz : AspAT / ALAT, Prawidłowe > 1
  Choroba wątroby < 1, znaczny wzrost wskaźnika = choroby pozawątrobowe

Funkcja wątroby, przewód pokarmowy

• Amylaza (diastaza, alfa-amylaza) - 25 - 160 U/l
  j. Carawaya)

• Wzrost: zapalenie trzustki, rak trzustki, urazy trzustki, tętniak , rozwarstwienie aorty

• Obniżona w zapaleniu wątroby

• Lipaza 0-80 IU/L

• wzrost: OZT, rak trzustki, niedrożność p. pok., wątroby, żółtaczka mechaniczna, zapalenie otrzewnej)

• Dehydrogenaza mleczanowa (LDH, LD) 120-230 U/l

• Zawał serca, neo, meta do kości i wątroby, zapalenie wątroby

• Fosfataza alkaliczna (zasadowa) (FA, ALP, Falk, FAL) - 20-70 U/l

• Spadek: przewlełe zapalenie nerek, celiakia, niedokrwietość, zatrucie wit. D

• Wzrost: ciąża, krzywica, nadczynność przytarczyc, żółtaczka mechaniczna, zapalenia wątroby, dróg żółciowych, nadczynność tarczycy

• Fosfataza kwaśna całkowita < 8 j.m /l, (0,10-0,63 U/l

• Fosfataza kwaśna sterczowa < 3 j.m. /l - wzrost w raku stercza

Funkcja wątroby, przewód pokarmowy

• Bilirubina całkowita - 0,2 - 1,1 mg%

• Bezpośrednia 0,1 - 0,3 mg%

• Pośrednia 0,2 - 0,7 mg%

• Wzrost b. wolnej

• Brak lub zahamowanie aktywności transferazy glukuronowej (np. Zespół Criglera i Najjara)

• Zahamowanie wejścia do komórki (część przypadków zespołu Gilberta)

• Inne niejasne zaburzenia czynności wątroby

• Hemoliza

• Choroby miąższu wątroby (alkohol, zapalenie, zatrucie)

• Wzrost b. związanej i wolnej

• Odkładanie się barwnika w komórkach wątroby (z. Dubina i Johnsona)

• Bez odkładnia się w wątrobie (zespół Rotora)

• Żółtaczki mechaniczne

Funkcja wątroby, przewód pokarmowy

• GGT (gamma-glutamylotransferaza)

• kobiety - 10-66 U/l, mężczyźni - 18-100 U/l
  

• Gammaglutotranspeptydaza (GGTP)

• kobiety - 7,0 - 32,0 j.m/l, mężczyźni - 11,0 - 50,0 j.m./l - bardzo czuły wskaźnik alkoholowego uszkodzenia wątroby

• HBDH (dehydrogenaza beta-hydroksymaślanowa 55,0 - 140,0 U/l (j.m / l), 15-40 nmol/l/s

• Esteraza cholinowa (Cholinoesteraza)
  ChE - 3000 - 9300 U/l (j.m/l)

Krzepnięcie krwi

• Czas krwawienia metodą Duke'a (od nakłucia skóry do ustania krwawienia): 2 - 5 minut, wydłużony w małopłytkowościach, trombastenii, afibrynogenemiach.

• Czas krwawienia metodą Ivy - Przez nacięcie skóry przedramienia na długości 3mm i głębokości 3mm czas krwawienia wynosi poniżej 6min.

• Czas krzepnięcia (od chwili wynaczynienia krwi do jej skrzepnięcia) po rekalcynacji 60 - 180 sekund: wydłuzony w czasie leczenia heparyną, niedoborze: II, V, VIII, IX, X, XI, XII, u chorych z antykoagulantem we krwi.

• Czas krzepnięcia metodą Lee - White'a 3 - 9 minut

• Czas protrombinowy 12 - 18 sekund (37°C) (funkcja czynników II, V, VII, X - synteza w wątrobie zależna od witaminy K)

• Wskaźnik INR 0,7 - 1,5, Wskaźnik Quicka 80 - 110%

Krzepnięcie krwi

• APTT (czas kaolinowo - kefalinowy): 27 - 35 sekund - jest miarą aktywności osoczowych czynników układu krzepnięcia wewnątrzpochodnego. Wydłużenie w niedoborze: I, II, V, VIII, IX, X, XI, XII

• Fibrynogen 200 - 400 mg/dl (mg%), 2 - 4 g/l

• D-Dimer - 0-0.5 ug/dL

• Zaburzenia krzepnięcia krwi: zależne od stanu zapalnego, nowotworów, trombofilii, urazów, niedoboru lub nadmiaru wit. K, funkcji wątroby (wytwarzanie białek), płytek

Czynniki ryzyka ZP, trombofilie

• niedobór antytrombiny III

• czynnik V Leiden (APC-R)

• mutacja protrombiny 20210A

• aktywność czynnika VIII pow. 90 percentyla

• dysfibrynogenemia

• hiperhomocysteinemia

• p-ciała antykardiolipinowe

• nadmiar PAI

• niedobór białka C

• niedobór białka S

Proteinogram

• Białko całkowite: 6.0 - 8.0 g/dl

• Albuminy: 3.0-4.5 g/dl

• Globuliny: 2.8-4.2 g/dl

• Alfa 1- 0.2.-0.6 g/dl

• Alfa2 - 0.4-0.9 g/dl

• Beta - 0.6-1.2 g/dl

• Gamma - 1.2-1.8 g/dl

• Wytwarzane przez wątrobę oprócz gamma globulin

• hypoproteinemia: uszkodzenie wątroby, zespoły z utrata białka, dieta, przetoki, biegunki, oparzenia

• hiperproteinemia: gammapatie (plasmocytoma), infekcje

Proteinogram

• Białko całkowite 6,0 - 8,0 g%, 60,0 - 80,0 g/l

• Albuminy 53-68% wszystkich białek osocza

• Globuliny 20 - 30 g/l

• Globuliny alfa1: 1 - 4% białka całkowitego

• Globuliny alfa2: 3 - 14% białka całkowitego

• Globuliny beta: 8 - 17% białka całkowitego

• Globuliny gamma: 9 - 22% białka całkowitego

• Immunoglobuliny

• IgAImmunoglobulina A 150-400 mg/dl, 1,5 - 4,0 g/l

• IgDImmunoglobulina D 0 - 140 mg/dl, 0 - 1,4 g/l

• IgEImmunoglobulina E poniżej 150 IU/ml

• IgGImmunoglobulina G 900 - 1500 mg/dl, 9,0 - 15,0 g/l

• IgMImmunoglobulina M 60 - 170 mg/dl, 0,6 - 1,7 g/l

Gospodarka tłuszczowa

• Cholesterol< 200.0 mg/dl (< 5.2 mmol/l)
  3.1 - 6.25 mmol/l (120.0 - 200.0 mg%)

• HDL (u mężczyzn - 35-70 mg/dl (0,9-1,8 mmol/l)
  u kobiet - 40-80 mg/dl (1,0-2,1 mmol/l)

• LDL < 135 mg/dl (mg%) (< 3,4 mmol/l)

• Triglicerydy (trójglicerydy) 50-180 mg/dl
  (0,55-2,0 mmol/l)

• Lipidy całkowite 450,0 - 1000,0 mg% (4,5 - 10,0 g/l)

Profil lipidowy
(Zalecenia Europejskie)

• Cholesterol całkowity < 190 mg/dl

• Triglicerydy < 150 mg/dl

• HDL cholesterol > 40 mg/dl (m)

> 45 mg/dl (k)

• LDL cholesterol <115 mg/dl

Gospodarka tłuszczowa

• Wzór Friedlandera

• Cholesterol całkowity (mg/dL) = TGA/5 + LDL + HDL

• Wzrost stężenia: dieta, nadwaga, ciążą, cukrzyca, zapalenie trzusyki, hiperlipemie rodzinne, cholestaza

• Redukcja: wyniszczenie, CHF, nadczynność tarczycy, ostre zapalenie trzustki, gruźlica, mocznica, czerwienica

Gospodarka tłuszczowa

• Cholesterol całk. 260 mg%, TGA 200 mg%, HDL 56 mg%, LDL ?

• Cholesterol całk. 340 mg%, TGA 600 mg%, HDL 45 mg%, LDL ?

Glikemia, Cukrzyca

• Glikemia na czczo >126 mg/dl

• 2 godziny po obciążeniu glukozą (75 g p.o.) >200 mg/dl

• Glikemia >200 mg/dl + typowe objawy (polidypsja, poliuria, suchość śluzówek)

• Glikemia na czczo 100-126 mg/dl - nieprawidłowa glikemia na czczo (ang. impaired fasting glycaemia - IFG)

• Glikemia 2 godziny po teście - 140-200 mg/dl nieprawidłowa tolerancja glukozy - (impaired glucose tolerance IGT)

Zawał serca, enzymy wskaźnikowe

• Myoglobina: bardzo czuły (1-2 hr od początku xawału), ale niespecyficzny dla serca

• Troponin I (CTNI): „golden standard” - bardzo czuły dla mięśnia serca, wzrost 4-6 godzin od początku zawału serca, utrzymuje się przez 10-14 dni

• Dodatnia fałszywie: ostra CHF, zapalenie mięśnia serca, zator płucny, udar, niewydolność nerek - wartości zazwyczaj nie przekraczają 10 x górnej granicy normy (0.1 ng/ml)

Zawał serca

• Izoenzym sercowy kreatyniny fosfokinazy (CKMB):

• Charakterystyka i użyteczność jak troponiny

• Normy: 0-6 U/l (<10 % całkowitej CPK)

• Pozostaje podwyższona krócej - ocena kolejnego zawału

• AspAT: mało specyficzna 8-12 hr po początku , podwyższona przez 24-36 hr

Gazometria (człowieka oddychającego powietrzem atmosferycznym)

KREW TĘTNICZA

• pH 7,36-7,44 ↓pH <7,36 to kwasica ↑pH >7,44 to alkaloza

• pCO₂ 40±4 mmHg

• pO₂ 74-108 mmHg

• HCO₃^- 22-26 mmol/l

• NZ (BE) 0 ±2,5 mmol/l

• LA 8-16 mmol/l LA=[Na⁺]-([HCO₃ ^-]+[Cl^-])

Zakres wyników prawidłowych:
(człowieka oddychającego powietrzem atmosferycznym)

KREW ŻYLNA:

• pH 7,32-7,38

• pCO₂ 42-50 mmHg

• pO₂ ok..40mmHg

• HCO₃^- 23-27mmol/l

KREW KAPILARNA:

• pH 7,36-7,42

• pCO₂ 35-45 mmHg

• pO₂ 65-95 mmHg

• HCO₃ ^- 21-27 mmol/l

Równanie
Hendersona - Hasselbalcha

ZASADOWICA czyli pH>7,44

Metaboliczna

↑ HCO₃^-

↓^wtórnie

↑ pCO₂ lub const.

Oddechowa

↓ pCO₂

↓^wtórnie

↓ HCO₃^-

KWASICA czyli pH<7,36

Metaboliczna

↓ HCO₃^-

↓^wtórnie

↓ pCO₂

Oddechowa

↑ pCO₂

↓^wtórnie

↑ HCO₃^-

Rodzaje zaburzeń - schemat

Zaburzenia kwasowo-zasadowe

• Kwasica metaboliczna

• Śpiączka cukrzycowa

• Niewydolność nerek

• Toksyny (metanol, NSAID)

• Hyperkaliemia

• Alkaloza metaboliczna

• Hypokaliemia

• Wymioty, biegunka

• Kwasica oddechowa

• Zaburzenia oddechowe

• Alkaloza oddechowa

• Hyperwentylacja (nerwica)

Normy laboratoryjne badań hormonalnych

• FT3 Wolna trijodotyronina 3,5-6,5 pmol/l

• FT4 Wolna tyroksyna. 0,8 - 2,4 ng / dl
  10,3 - 30,9 pmol / l

• TSH Hormon tyreotropowy.0,4-5,0 mU/l

• Inne

Antygeny nowotworowe

• CEA Karcynoembrionalny antygen, antygen rakowo-płodowy (Może być wyższy u osób palących tytoń i kobiet w ciąży ! )

• PSA Antygen specyficzny prostaty wyższe niż 4 ng/ml

Badanie moczu

pH 4.5 - 8.0

zasadowy przy diecie warzywnej, infekcji, sprzyja infekcjom

CW 1.010 - 1.030 g/cm3

niski: choroby nerek

wysoki: odwodnienie, infekcja

Białko: ujemne, ale dodatni gdy:

glomerulonephritis, infekcja, cukrzyca, zespół nerczycowy, nadciśnienie, neo

Glucose: ujemne, ale dodatni gdy:

cukier > 180 mg/dl

Badanie moczu

Ciała ketonowe: ujemne, dodatnie gdy:

kwasica, cukrzuca niewyrównana, odchudzanie

Bilirubina: ujemna, dodatnia gdy: hepatitis, cholestaza

WBC: do 5 wpw

RBCs: do 5 wpw kobiety, meżczyźni: brak

Obecne gdy: nowotwory, kamica, glomerulonefritis, infekcje, cewnik, zaburzenia krzepnięcia, urazy

Płyn w jamie opłucnej

• pH <7,2 to infekcja, neo, rzs

• Glukoza <60 mg/dl - jak wyżej + TBC

• Amylaza: więcej niż we krwi to zapalenie OZT

• Neutrofile: infekcja bakteryjna

• Limfocyty: : neo, tbc, RZS

• Inne: posiewy, badanie histopatologiczne

Skrót nazwy	Składniki krwi	Norma u kobiet	Norma u mężczyzn
WBC	krwinki białe (leukocyty)	4,8-10,8 x 109/l	4,8-10,8 x 109/l
RBC	krwinki czerwone (erytrocyty)	4,2-5,4 x 1012/l	4,7-6,1 x 109/l
HCT	hematokryt	37-47%	40-54%
HGB lub Hgb	hemoglobina	12-16 g/dl	14-18g/dl
MCV	średnia objętość erytrocytu	81-99 fl	80-94 fl
MCH	Średnia masa Hgb w erytr.	27-32 pg	27/32 pg
PLT	płytki krwi (trombocyty)	140-440 x 109/l	140-440 x 109/l
BASO	bazocyty - granulocyty zasadochł.	0-0,2 x 109/l	0-0,2 x 109/l
EOS	eozynocyty - granulocyty kwasochł.	0-0,45 x 109/l	0-0,45 x 109/l
MONO	monocyty	0-0,8 x 109/l	0-0,8 x 109/l
NEUT	neutrocyty -granulocyty obojętnochł.	1,8-7,7 x 109/l	1,8-7,7 x 109/l
LYMPH	limfocyty	1,0-4,5 x 109/l	1,0-4,5 x 109/l
MCHC	średnie stężenie HgB w erytr.	33-38 g/dL	33-38 g/dL

---