1. Najmniejsza jednostka życia
Najmniejszą jednostką życia jest komórka, nie da się z niej wyodrębnić żadnej części zdolnej do życia, czyli zdolnej do stałego wzrostu i rozmnażania, pod wpływem zapewnienia odpowiednich warunków środowiskowych. Niepodzielna na żywe podcząstki jednostka życia
2. Jednostka życia
Twór zdolny do stałego wzrostu i rozmnażania, pod wpływem zapewnienia odpowiednich warunków środowiskowych. Życie jest hierarchą układów, najwyższy szczebel - organizm, składa się z narządów, które zbudowane są z tkanek a te z komórek będących najniższym szczeblem. Na poziomie hierarchicznie wyższego stopnia wykrywamy prawidłowości niespotykane na niższych, takie układy to integrony.
3. Organizm żywy
Hierarchiczny, wielopoziomowy układ cybernetyczny zaopatrzony dodatkowo w przekazywany z pokolenia na pokolenie program, modyfikowany w czasie ewolucji, a przez wykorzystanie doświadczenia układ taki jest zdolny nie tylko do reagowania na bodźce zewnętrzne i wewnętrzne, ale też do ograniczonego przewidywania prawdopodobieństwa zdarzeń przyszłych. (człowiek wg teorii probabilistyczno-cybernetyczne j)
6. Mutacje
Powstają na poziomie DNA w wyniku zmiany sekwencji nukleotydowej genu a mianowicie:
• tranzycji: zmiany jednej zasady azotowej danego rodzaju na drugą tegoż rodzaju
• transwersji: zamiana zasady pirymidynowej na purynową albo purynowej na pirymidynową
• delecji: wypadnięcie jednego nukleotydu lub nukleotydów
• insercji: wstawienie dodatkowego nukleotydu lub nukleotydów
7. Grzyby
Podkrólestwo: Mycobionta - Grzyby
Gromada: Myxomycota - Śluzorośla
Gromada: Oomycota - Grzyby lęgniowe
Gromada: Eumycota - Grzyby właściwe
Podgromada: Chytridiomycotina - Skoczkowe
Podgromada: Zygomycotina - Sprzężniowe
Podgromada: Ascomycotina - Workowce
Podgromada: Basidiomycotina - Podstawczaki
Podgromada: Deuteromycotina (Fungi Imperfecti) - Grzyby Niedoskonałe
Gromada: Lichenes - Porosty
8. Rekombinacja Genetyczna
Rekombinacją genetyczną nazywamy utworzenie z dwóch różnych genomów lub ich części jednej nowej struktury, zawierającej zapis informacji genetycznej pochodzący od obu rekombinujących elementów.
Ogólna rekombinacja zachodzi między homologicznymi nićmi DNA, w których sekwencje DNA są identyczne. Rekombinacja ta jest możliwa, gdy w jednej komórce znajdują się w sposób genowy lub odcinki genów pochodzą z różnych osobników tego samego gatunku lub gatunków podobnych.
U bakterii rekombinacja ta jest bardzo złożona, wieloetapowy proces może przebiegać według 3 podstawowych szlaków rekombinacyjnych Rec BCD, Rec E, Rec F.
Rekombinacja u wyższych organizmów to crossing-over.
Rekombinacja nieuprawniona (dotyczy gł. Bakterii) może zachodzić miedzy nićmi nie wykazującymi ogólnej homologii. Rekombinacja swoista dla miejsca - wymaga odgraniczenia miejsc homologii, muszą być bardzo krótkie. Rekombinacja transpozycyjna nie wymaga homologii sekwencji zależna od udziału enzymów topizomerycznych (zdolność do przecinania DNA, przewleczenie dwóch nic i ponownej ich ligacji).
9.Opisz wybrany typ wtórojamowców
Typ: Mięczaki
Do mięczaków zaliczami gromade skorupowce.
Mięczaki jest to duża grupa bezkegowców. Większość z nich to organizmy morskie ale w mniejszej ilości występują śłodkowodne jak i lądowe
Cechy wspólne:
-delikatne ciało przykryte muszelką
-posiadaja szeroką, płaską nogę która znajduje się na brzusznej stronie ciała ( często jest to organ ruchu)
-worek trzewiowy znajduje się on nad nogą i znajduje się w nim większość narządów wewnętrznych
-wystepowanie płaszcza czyli fałd tkanek które otaczają worek trzewiowy - w nim wystepują gruczoły odpowiedzialne za tworzenie skorupki
-tarka czyli drobne ząbki na powierzchni języka
9. Opisać wybrane wtórnojamowce
Wtórnojamowce (Coelomata)
Typ: Annelida - Pierścienice
Gromada: Oligochaeta - Skąposzczety
Gromada: Polychaeta - Wieloszczety
Gromada: Hirudinea - Pijawki
Wspólne cechy charakterystyczne pierścienic:
- podział ciała: część głowowa, tułowiowa oraz podział na pierścionowate segmenty nazywane metamerami (zjawisko metamerii)
- wyodrębnienie członów: gębowego(peristomium) oraz przedgębowego(prostomium) z części głowowej
- kształt ciała: z reguły wydłużony, obły ze spłaszczoną częścią tułowiową
- Układ krwionośny jest zamknięty.
- Układ nerwowy tworzą zwoje mózgowe, obrączka okołoprzełykowa i dwa pnie nerwowe leżące w części brzusznej, połączone ze sobą w każdym segmencie dwoma zwojami.
- Rozmnażają się płciowo, są obu- lub rozdzielnopłciowe. Przechodzą rozwój prosty, u morskich wieloszczetów występuje stadium larwalne zwane trochoforą.
- Zamieszkują morza, zbiorniki słodkowodne, wilgotne środowiska glebowe.
- Odżywiają się resztkami organicznymi, istnieją także formy pasożytnicze (pijawki) oraz gatunki o drapieżnym trybie życia.
10. Pierwotniaki
Podkrólestwo: Protozoa - Pierwotniaki
Typ: Mastigota - Wiciowe
Podtyp: Flagellata - Wiciowce
Podtyp: Sporozoa (Telosporidia) - Sporowce Właściwe
Wiciowe to głównie saprofity, spotykane też pasożyty, występują w wodach zanieczyszczonych. Posiadają 1 lub kilka wici jako organ ruchu. Rozmnażają się przez podział - wegetatywnie, niektóre zaś płciowo. Odżywiają się heterotroficznie. Jako materiał zapasowy gromadzą glikogen oraz tłuszcze. W Polsce najbardziej rozpowszechniony wiciowiec to rzęsistek pochwowy.
11. Organizmy Transgeniczne
Nazwę tę przypisano organizmom wyższym, do których genomu wprowadzono heterologiczny gen przekazywany następnym pokoleniom zgodnie z prawami genetyki, techniki ich otrzymywania są różne dla roślin i zwierząt.
Transgeniczne rośliny uzyskuje się przez wprowadzenie DNA do protoplastów komórek lub za pośrednictwem infekujących roślinę bakterii zawierających w swych komórkach plazmidy.
U zwierząt obcy DNA jest wprowadzany metodami inżynierii genetycznej przez wektory do komórek bakterii, zapłodnionych komórek jajowych zwierząt lub komórek zarodka w początkowej fazie rozwoju zarodkowego.
12. Podkrólestwo roślin
Królestwo: Eukaryota - Jądrowe
Podkrólestwo: Phytobionta - Rośliny
Gromada: Pyrrophyta - Tobołki
Gromada: Euglenophyta - Eugleniny (klejnotki)
Gromada: Chrysophyta - Glony złociste (chryzofity)
Klasa: Bacillariophyceae - Okrzemki
Gromada: Phaeophyta - Brunatnice
Gromada: Rhodophyta - Krasnorosty
Gromada: Chlorophyta - Zielenice
Gromada: Telomophyta (Embryophyta) - Rośliny Telomowe (Rośliny osiowe)
Podgromada: Bryophytina - maszaki
Klasa: Hepaticopsida - wątrobowce
Klasa: Bryopsida - mchy
Podgromada: Lycophytina - widłakowate
Podgromada: Sphenophytina - skrzypowe
Podgromada: Pterophytina - paprociowe
Podgromada: Cycadophytina - nagozalążkowe wielkolistne
Podgromada: Pinophytina (Coniferophytina) - nagozalążkowe drobnolistne
Podgromada: Magnoliophytina (Angiospermae) - okrytozalążkowe
Klasa: Magnoliopsida (Dicotylodones) - dwuliścienne
Klasa: Liliopsida (Monocotylodones) - jednoliścienne
13. Fazy Mejozy
Profaza I
Leptoten
Zygoten
Pachyten
Diploten
Diakineza
Metafaza I
Anafaza I
Telofaza I
Profaza II
Metafaza II
Anafaza II
Telofaza II
14. Plecha nitkowata
Powstaje przez podział komórek w jednym kierunku, te tworzą jeden szereg złączony równoległymi ścianami, przez które przechodzą plasmodesmy łączące sąsiadujące ze sobą protoplasty. Wzrost nitki odbywa się zarówno dzięki podziałom komórki szczytowej jak i komórek znajdujących się nie na końcach, ale wewnątrz nici, zwanych komórkami wstawowyi - interkalarnymi.
Niektóre formy nitkowate tworzą rozgałęzienia
a) Widlaste (dychotomiczne)
b) Boczne (rozdziela się komórka interkalarna)
Są też pseudorozgałęzienią (rzekome) które powstają w momencie uszkodzenia, gdy następuje przerwanie nitki.
Przykłady: pleśniak biały, żek czerniejący, pędzlak, kropidlak
15. Plecha plektenchymatyczna
Powstaje z gęsto rozgałęzionych nici, które są pokryte śluzem, zlepiają się i powstają płaskie lub bryłowate ciała o budowie pozornie tkankowej. Pierwotnie nitkowate twory - Plektenchyma. Sklejone strzępki plektenchymy tworzą różne formy: ryzomorfy, sklerocie, podkładki, owocniki.
Owocniki grzybów wyższych zbudowane są z plektenchymy.
Niektóre grzyby (grzyb domowy) tworzą grube sznury z plektenchymy, które mogą przebywać duże odległości - ryzomorfy.
Sklerocie pełnią funkcję przetrwalników, służą do przechowywania materiałów pokarmowych.
Podkładki (stromy) - twory poduszkowate mogą wytwarzać struktury do rozmnażania wegetatywnego
Plektenchymatyczne plechy występują u krasnorostów i brunatnic, można wyróżnić typy
- Jednoosiowy - plecha zbudowana jest z wici głównej zbudowanej z dużych komórek
- Wieloosiowy - występuje neutralne pasmo wielu równoległych nici z których każda zakończona jest dzielącą się komórką
17. Komórki tkanki łącznej
- Fibroblasty
- Fibrocyty
- Perycyty
- Histiocyty
- Plazmatyczne
- Tuczne
- Barwnikowe
- Tłuszczowe
18. Włókna
Kolagenowe
Kratkowe
Sprężyste
19. Rola polimerazy DNA
Do replikacji DNA wykorzystuje się polimerazę DNA, której rolą jest nie tylko utworzenie wiązań wodorowych między zasadami, ale wytwarza wiązania fosfodiestrowe i aktywnie uczestniczy w wyborze odpowiedniej zasady, są 3 polimerazy DNA u Procaryota: Polimeraza DNA I, II, i III polimeraza ma zdolność do naprawiania błędów przez siebie popełnionych
20. Restrykcja i Modyfikacja
Organizmy rozporządzają enzymami metylozujacymi, przyłączającymi grupy metylowe do zasad w określonych miejscach DNA. Jednocześnie w komórkach znajdują się enzymy hydrolizujące DNA - nukleazy (rozkładają DNA), które atakują DNA nie posiadające metylowanych zasad. Enzymy metyzujące (inaczej modyfikujące), a proces to modyfikacja DNA Poprzez modyfikację komórka oznakowuje własne DNA czyni odpornymi na enzymy restrykcyjne. Enzymy restrykcyjne rozkładają specyficzne sekwencje odpowiednie dla siebie. Enzym EcoR1 - pierwszy zbadany enzym, który rozpoznaje specyficzną sekwencję na nici DNA, nie zależnie od tego skąd ona pochodzi.
G ↓ AATT C
C TTAA ↑G
Otrzymujemy ściśle określone fragmenty DNA zakończone komplementarnie (identycznie). Między tymi końcami mogą powstawać mostki wodorowe, może dojść do sklejania tych końców, stąd nazwa „lepkie końce”.
21. Mężczyzna, którego rodzice mieli oczy piwne ma oczy niebieskie. Razem z kobietą o oczach piwnych ma dziecko o oczach niebieskich. Gen na oczy brązowe dominuje nad błękitnym. Opisać genotyp każdej osoby występującej w zadaniu
Mężczyzna jest homozygotą recesywną, jako że ma niebieskookie dziecko, jego żona jest heterozygotą. Jego rodzice też są heterozygotami, ponieważ mają oczy piwne a ich syn ma oczy niebieskie.
A - allel dominujący warunkujący oczy piwne
a - allel recesywny warunkujący oczy niebieskie
i zapiasac w postaci
Aa - matka oczy brazowe... itd...
*Systematyka
u roślin: Królestwo -> Gromada -> Klasa -> Rząd -> Rodzina -> Rodzaj -> Gatunek
u zwierząt: Królestwo -> Typ -> Gromada -> Rząd -> Rodzina -> Rodzaj -> Gatunek
9.Opisz wybrany typ pierwotniaków
Typ - orzęski (:
Są one pojedyńczymi komórkami o określonym ale zmiennym kształcie ( nadawany od elastycznej powłoki ). Całe ciało orzęsków pokryte jest drobnymi rzęskami które umożliwiają ruch w dowonym kierunku.
Wiele orzęsek posiada tichocyty czyli organelle które umożliwiają wystrzelenie włókna i chwytanie zdobyczy.
Orzęski odżywiają się batkeriami lub podobnym pokarmem.
Cechą charakterystyczną orzęsek jest występowanie dwóch jader - mikronukleus i makronukleus ( odpowiada za wzrost i metabolizm)
formą rozrodu jest koniugacja.
przykładem orzęska jest pantofelek (:
Jak naprawić DNA bez naruszeń struktury ?
wycinany jest uszkodzony fragment DNA - na ogół jest fragmentem przylegającym - powstała luka reperowana jest przez polimerazę DNA - ligaza łączy te replikowane fragmenty (dwa enzymy, : glikozylazy DNA -odczepieają zasady opd reszt cukrowych, endonukleazy - rozcinają wiązania fosfolipidowe)
Rekombinacja ogólna -
Do przebiegu rekombinacji ogólnej wymagana jest homologiczna sekwencja nukleotydów, wystepuje u eukariontów na przykład poces crossing over. (jeden fragment od ojca a frugi od matki) W rekombinacji ogólnej bierze udział białko RecA i enzymy typu topoizomerazy
Jak naprawić DNA bez naruszeń struktury ? - poprawione
Jest to fotoreaktywacja czyli usuwnaie z Dna dimer tyminy, ktore jest oparte na aktywnosci enzymu fotoliazy, ktory jest aktywowany przez swiatlo widziane w 380nm,
Normalna mutacja jest mutacją bezkierunkową. jest mozliwośc mutacji ukierunkowanej - której celem jest zmiana określonego genu, np. tworzenie sie tzw. kaset z odcinkami nukleotydów - taki zmtowany odcinek łaczy się z wektorem (czyli ściśle określonym fragmentem DNA słózącym do przenoszenia tego zmutowanego odcinka DNA) i za pomocą enzymów restrykcyjnych wycina się ściśle określony fragment genu i w to miejsce wkłada się tą kasetę ze zmutowanym fragmentem genu <-- tylko w warunkach laboratoryjnych.
Mutacja prowadzi do uszkodzen, jednak organizmy mają mechanizmy, które są w stanie je niwelowac:
1) usunięcie błędu bez naruszenia struktóry otaczającego DNA np. zjawisko fotoreaktywacji promieniowania ultrafioletowego, zwiazana jest z aktywnością enzymu fotolizy, który jest aktywowany przez światło widzialne (380 nm). Fotoliza hydrolizuje wiązania kowalencyjne pomiedzy dwiema cząsteczkami tyminy.
2) Działanie i usówanie czynników alkilujących - usówanie reszt metylowych i etylowych, enzym metylotranferaza. Metyloguanidyna - do własnych reszt cysteinowych przyłancza grópy metylowe i etylowe odłanczane od DNA - kiedy dochodzi do aktywacji tego enzymu następuje naprawa.
3) Wycinanie uszkodzonych miejsc -
wycinany jest uszkodzony fragment DNA - na ogół z fragmentem przylegającym - powstała luka reperowana jest przez polimeraze DNA - ligaza łączy te zreplikowane fragmenty
4) Drugi system napraw wymaga funkcjonowania białek UvrA, UvrB, UvrC - odcinają bardzo dokładnie 8 nukleotydów od konca 5primdimeru i 4 nukleotydów od konca 3-primdimeru (primdimer, to są te konce na niciach DNA czyli 5 i 3)
istnieją również inne mechanizmy, które sa związane z aktywnością kompleksu białkowego : MutH, MutL, MutS i Mutu - kompleksy powodujące wycinanie długich odcinków DNA o długości około 1000 nukleotydów.
Poza usówaniem uszkodzonych odcinków istnieje również :
Reperacja rekombinacyjna - zachodzi przy bardzo silnym uszkodzeniu DNA, kiedy następuje zachamowanie replikacji DNA i powstanie luk na bardzo długim odcinku. Mechanizm zalezy od białka RecA - niezbędna jest nic DNA, która musi znajdowac się w komórce - ta nic jest wstawiana na miejsce tej brakującej luki.
System SoS - indukowany prze jednoniciowy DNA - dążenie do naprawy za wszelką cene, ew ten brakujący fragment DNA są wstawiane bardzo duże nukleotydy - może on powodowac mutacje.
Efekty mutacji - są bardzo różne. Mogą byc mutacjektóre sa niewykrywalne (mutacje milczace) jezeli dotyczy na przyklad 3 nuklleotydow z trójki kodujacej aminokwasy, moga wystepowac trzy typy w wyniku powstawania trójek nonsensownych :
UAG - mutacja amber
UAA- mutacja odwe
UGA - mutacja opal
Powstaje bialko bez znaczenia dla komórki. Moze wystepowac zmiana zapisuj DNA
3.Narysuj znane ci przemiany faz jądrowych.
Rysunki profazy, metafazy, anafazy i telofazy
autogeniczna - ptaki w puszczy niepolomickiej w czasie sukcesji lasow i borow - w tej samej serze zaobserwowano zmiany: proporcjonalnie ubywalo gatunkow gniezdzacych na ziemi na korzysc tych zyjacych na drzewach i krzewach, po czym nastapila zmiana na zerujace na drzewach, latajace
allogeniczna - zmiany skladu gatunku ryjkowcow (chrzaszczy) wraz ze zmianami roslinnosci lak w miare oszuszania: od podmoklej laki turzycowej poprzez wilgotna po swieza lake z rajgrasem wynioslym - rownolegle zmienialy sie gatunki ryjkowcow