PODSTAWOWE DEFINICJE PRAWA CYWILNEGO
ZDOLNOŚĆ PRAWNA
To cecha nadawana przez prawo każdemu człowiekowi od chwili urodzenia.
Z chwilą żywego urodzenia człowiek staje się podmiotem praw
i obowiązków cywilnoprawnych.
ZDOLNOŚĆ DO CZYNNOŚCI PRAWNYCH
Jest to przyznana przez prawo możliwość skutecznego nabywania praw i zaciągania zobowiązań przez swoje własne działania.
Człowiek uzyskuje pełną zdolność do czynności prawnych po ukończeniu lat 18, a zdolność częściową w wieku 13 lat.
PODSTAWOWE DEFINICJE PRAWA CYWILNEGO
OSOBA FIZYCZNA
Tak określa się w prawie każdego człowieka, który może być podmiotem stosunku cywilnoprawnego, czyli np. występować jako strona umowy cywilnoprawnej.
OSOBA PRAWNA
Jest trwałym połączeniem osób i środków materialnych zmierzającym do osiągnięcia określonego celu, wyposażonym przez ustawę w osobowość prawną.
Osobowość prawną uzyskują tylko te jednostki organizacyjne, którym prawo na to pozwala. Z chwilą powstania osoba prawna uzyskuje zdolność prawną i zdolność do czynności prawnych.
UŁOMNA OSOBA PRAWNA
Jest jednostką organizacyjną (zorganizowanym zbiorem osób lub majątku), która nie ma pełnej zdolności prawnej tak jak osoby prawne. Przepisy regulujące funkcjonowanie danej ułomnej osoby prawnej przyznają im część uprawnień przysługujących osobom prawnym (np. prawo do zaciągania zobowiązań, występowania w sądzie itp.).
PODSTAWOWE DEFINICJE PRAWA CYWILNEGO
Fundacja
Osoba prawna ustanowiona dla realizacji zgodnych z podstawowymi interesami Rzeczypospolitej Polskiej celów społecznie lub gospodarczo użytecznych, w szczególności takich jak:
ochrona zdrowia, rozwój gospodarki i nauki, oświata i wychowanie, kultura i sztuka, opieka i pomoc społeczna, ochrona środowiska i zabytków.
Realizacja wskazanych powyżej celów oparta jest na majątku przekazanym przez fundatora.
Szczególnym przypadkiem jest fundacja non profit czyli taka,
która nie jest nastawiona na osiąganie zysku w ramach prowadzonej działalności.
Stowarzyszenie
organizacja społeczna powoływana przez grupę osób mających wspólne cele lub zainteresowania.
Stowarzyszenie rejestrowe
posiada osobowość prawną, może zakładać terenowe jednostki organizacyjne, łączyć się w związki stowarzyszeń, przyjmować w poczet swych członków osoby prawne oraz korzystać z ofiarności publicznej i przyjmować dotacje od organów władzy państwowej i innych instytucji.
Stowarzyszenie zwykłe
Ta forma stowarzyszenia ma charakter uproszczony, jako że nie posiada ono osobowości prawnej, a do jego założenia wystarczy działanie jedynie trzech osób.
OŚWIADCZENIE WOLI
Oznacza przejaw woli ludzkiej zmierzający do wywołania skutku prawnego w postaci powstania, zmiany, ustania stosunku prawnego.
Oświadczeniem woli jest każde zachowanie człowieka wyrażające jego wolę w sposób dostateczny. Może być złożone nie tylko na piśmie, ale także ustnie, jak również wyrażone przez gest.
Przejaw woli zostanie uznany za oświadczenie woli w sensie prawnym, jeśli zostaną spełnione następujące warunki ;
oświadczenie zostanie złożone w sposób swobodny,
oświadczenie będzie zrozumiałe,
oświadczenie zostanie złożone na serio,
CZYNNOŚĆ PRAWNA
Czynność prawna polega na zaciąganiu zobowiązań lub nabywaniu uprawnień za pomocą oświadczeń woli.
forma oświadczenia woli ;
oświadczenie woli powinno być zakomunikowane w sposób, który dostatecznie wyraźnie demonstruje zamysł składającego takie oświadczenie
Jest to tzw. zwykła forma oświadczenia woli.
Oświadczeniem woli jest każde zachowanie demonstrujące w przyjęty w danym środowisku sposób zamiar dokonania czynności prawnej. Staje się ono skuteczne, gdy doszło do adresata w taki sposób, aby mógł się on zapoznać z jego treścią. Od tej chwili wiąże i nie może być odwołane, chyba że za zgodą stron.
Bywa, że prawo wymaga - dla ważności czynności prawnej - zachowania szczególnej formy złożenia oświadczenia woli, która może mieć postać;
formy pisemnej zwykłej,
formy pisemnej z urzędowym poświadczeniem daty,
formy pisemnej z poświadczeniem podpisu,
formy aktu notarialnego.
WADY OŚWIADCZENIA WOLI
Nieważność bezwzględna ;
powoduje, iż czynność prawna nie wywołuje żadnych skutków prawnych. Jest tak, jakby do niej nie doszło. Umowa jest nieważna z mocy prawa.
Nieważność względna ;
polega na tym, że wadliwość czynności prawnej sama przez się nie powoduje jej nieważności. Jednak istnienie określonej wady uprawnia konkretną osobę do podważenia ważności tej
czynności.
Umowa
(contractus)
- w prawie cywilnym to zgodne porozumienie dwóch lub więcej stron, ustalające ich wzajemne prawa lub obowiązki, umowa to stan faktyczny polegający na złożeniu dwóch lub więcej zgodnych oświadczeń woli zmierzających do powstania, uchylenia lub zmiany uprawnień i obowiązków podmiotów składających te oświadczenia woli.
- umowy są zawsze co najmniej dwustronnymi czynnościami prawnymi.
Umowy dzielą się na ;
jednostronnie zobowiązujące,
dwustronnie zobowiązujące
Umowy dzielą się ponadto na:
nazwane - uregulowane w Kodeksie cywilnym lub innych ustawach (np. sprzedaż, pożyczka, użyczenie, przewóz)
o nienazwane - tworzone na zasadzie swobody umów (np. franszyza, factoring, timesharing).
Oferta - to jeden ze sposobów zawarcia umowy, polegający na złożeniu przez oferenta oświadczenia woli drugiej stronie, zwanej tradycyjnie oblatem.
Zamówienia publiczne
Zamówienia publiczne to element finansów publicznych obejmujący szczegółowe rozwiązania dotyczące procedur wydatkowania środków publicznych
(czyli sposobów wyłaniania wykonawców oraz zasad podpisywania umów). Procedury te często stanowią odmiany przetargu.
Na gruncie prawa polskiego zasady udzielania zamówień publicznych są sprecyzowane w ustawie z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych
Zgodnie z przepisami tej ustawy;
do udzielania zamówień publicznych są zobowiązane
w szczególności podmioty sektora finansów publicznych, a także często inne podmioty
dysponujące środkami publicznymi,
jeśli nabywają dostawy, roboty budowlane lub usługi.
Zamówień udzielać można w ośmiu opisanych w ustawie trybach:
przetargu nieograniczonego,
przetargu ograniczonego,
negocjacji z ogłoszeniem,
dialogu konkurencyjnego,
negocjacji bez ogłoszenia,
zamówienia z wolnej ręki,
zapytania o cenę,
licytacji elektronicznej.
Przetarg
to jeden ze zwyczajowych sposobów wyboru oferty w celu zawarcia umowy.
Na gruncie prawa polskiego ogólne zasady prowadzenia przetargów zawierają przepisy art. 701-705 kodeksu cywilnego, w szczególności stanowiące o związaniu ofertą. Do szczególnych form przetargów należą przetargi na zbycie nieruchomości przez podmioty publiczne (regulowane przepisami o gospodarce nieruchomościami) oraz przetargi na nabycie robót budowlanych, dostaw lub usług finansowanych ze środków publicznych lub zamawianych przez podmioty publiczne (tzw. zamówienia publiczne).
Najszerzej znane formy przetargów to aukcje - czy to zbycie dzieł sztuki, czy też obecnie przetargi internetowe.
Aukcja
jest zorganizowaną formą sprzedaży, będącą formą przetargu prowadzonego na żywo. Zazwyczaj aukcje przeprowadza się wtedy, gdy istnieje wielu potencjalnych nabywców na jeden towar.
SPRZEDAŻ KONSUMENCKA
Sprzedaż konsumencką charakteryzują pewne cechy odróżniające
ją od umowy sprzedaży uregulowanej w kodeksie cywilnym.
Przede wszystkim stronami sprzedaży są;
konsument (kupujący),
oraz przedsiębiorca (sprzedawca).
ustawa z dnia 27 lipca 2002 r. o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz U Nr 141, poz. 1176 z 2002 r.)
Osoba fizyczna powinna nabyć tę rzecz w celu niezwiązanym
z działalnością zawodową lub gospodarczą, a sprzedaż rzeczy winna być dokonana w zakresie działalności przedsiębiorstwa.
Nabyta rzecz przez osobę fizyczną została określona przez ustawodawcę jako;
towar konsumpcyjny.
SPRZEDAŻ KONSUMENCKA - 2
Przedmiotowa ustawa nakłada na sprzedawcę liczne obowiązki wobec konsumenta, w tym rozbudowany obowiązek informacyjny, m.in.:
podanie do wiadomości kupującego ceny oferowanego towaru konsumpcyjnego,
jego ceny jednostkowej,
potwierdzenie na piśmie wszystkich istotnych postanowień zawartej umowy przy ściśle określonych przez ustawę rodzajach sprzedaży (np. przy sprzedaży na raty, przy sprzedaży za cenę powyżej dwóch tysięcy złotych),
udzielenie kupującemu jasnych, zrozumiałych i niewprowadzających w błąd informacji, wystarczających do prawidłowego i pełnego korzystania ze sprzedanego towaru konsumpcyjnego,
zapewnienie w miejscu sprzedaży odpowiednich warunków techniczno-organizacyjnych umożliwiających dokonanie wyboru towaru konsumpcyjnego i sprawdzenie jego jakości i funkcjonowania głównych mechanizmów i podzespołów,
wydanie kupującemu wraz z towarem konsumpcyjnym wszystkich elementów jego wyposażenia oraz instrukcji obsługi,
sporządzenie informacji lub dokumentów w języku polskim lub w powszechnie zrozumiałej formie graficznej.
GWARANCJA - RĘKOJMIA
Obie te często ze sobą mylone instytucje prawa cywilnego mają na celu zabezpieczenie tej ze stron umowy, która wskutek stosunku zobowiązaniowego nabywa jakąś rzecz.
Od 1996 roku konsument ma prawo wyboru między realizacją uprawnień z rękojmi i gwarancji. Z uprawnień tych można korzystać jednocześnie, ale nie łącznie.
Rękojmia za wady fizyczne i prawne, to odpowiedzialność sprzedawcy względem kupującego, która wynika z ustawy ( art. 556 - 576 kc), a nie z umowy stron i dotyczy zarówno rzeczy nowych, jak i używanych.
Odpowiedzialność sprzedawcy z tytułu rękojmi za wady sprzedanej rzeczy, nie zależy od winy sprzedawcy, gdyż oparta jest na zasadzie ryzyka i ma charakter absolutny.
Sprzedawca nie może się z niej ( tzn. rękojmi) zwolnić, nie może jej ograniczyć lub wyłączyć, gdyż w umowach z udziałem konsumentów (osób fizycznych) takie działanie jest niedopuszczalne.
GWARANCJA - RĘKOJMIA 2
Różnica między nimi polega w głównej mierze na momencie w którym ujawnia się wada będąca przedmiotem roszczenia.
przy rękojmi wada MUSI istnieć już w momencie dokonania umowy sprzedaży (co wynika ze sformułowania art. 556 kc - "jeśli rzecz _sprzedana_ ma wady...") Ciężar dowodu iż tak istotnie było spoczywa zgodnie z art. 6 na kupującym. Należy pamiętać że momentem decydującym jest moment zawarcia umowy, a nie wydania rzeczy kupującemu, chyba że sprzedawca zastrzegł sobie własność rzeczy sprzedanej (art. 589 kc) aż do tego właśnie momentu. (na korzyść kupującego działa domniemanie prawne, które stanowi, że w przypadku stwierdzenia niezgodności przed upływem sześciu miesięcy od wydania towaru domniemywa się, że istniała ona w chwili wydania.)
przy gwarancji wada MUSI ujawnić się dopiero wtedy gdy rzecz jest już własnością (niekoniecznie w posiadaniu!) kupującego, a konkretnie (art. 577 kc) "w ciągu terminu określonego w gwarancji" (domyślnie jest nim jeden rok).
Wyjątkiem jest sytuacja w której wada wynikła z przyczyny tkwiącej w rzeczy przed sprzedażą (art. 559 kc), czego udowodnienie jednak także należy do kupującego.
Należy podkreślić że wybór trybu postępowania (w razie gdyby istniały wątpliwości lub gdyby rzecz miała kilka rodzajów wad) należy do kupującego.
Różnice pomiędzy rękojmią i gwarancją:
Rękojmia Gwarancja
powstaje: - z mocy prawa - dobrowolna, powstaje po wydaniu dokumentu gwarancyjnego
odpowiada: - sprzedawca - gwarant (m.in. producent, hurtownik, dealer, sprzedawca)
czas trwania: - 1 rok lub 3 lata - określony w karcie gwarancyjnej lub 1 rok
przedłużenie terminu: - terminu nie przedłuża się - możliwość przedłużenia terminu (o czas kiedy konsument nie mógł korzystać z towaru z powodu jego wadliwości, np. towar pozostawał w serwisie) lub liczenia go od nowa
uprawnienia konsumenta: - odstąpienie od umowy (z zastrzeżeniem art. 560 i 561 k.c.) - obniżenie ceny - wymiana - usunięcie wad -0 określone w karcie gwarancyjnej lub - usunięcie wad ewentualnie wymiana
o sposobie załatwienia reklamacji decyduje: - konsument (z zastrzeżeniem art. 560 i 561 k.c.) - gwarant
UMOWA ZAWARTA NA ODLEGŁOŚĆ
Ustawowa definicja umowy "na odległość" zawiera 4 elementy, które muszą zostać spełnione łącznie, by do danej umowy zastosować przepisy ustawy
[ustawa z 2.3.2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów (Dz.U. Nr 22, poz. 271)]
strony umowy: "przedsiębiorca" i"konsument",
[gdzie za przedsiębiorcę uznamy: osobę fizyczną (np. prowadzącą działalność gospodarczą), osobę prawną (np. spółkę z o.o.), spółkę prawa handlowego nie posiadającą osobowości prawnej (np. spółkę jawną) oraz wspólników spółki cywilnej]
zawieranie umowy bez jednoczesnej obecności tak określonych stron,
3. zawieranie odbywające się przy wykorzystaniu środków
porozumiewania się na odległość,
4.przedsiębiorca musi w ten właśnie sposób zorganizować swoją
działalność.