NAZWY
Pojęcie nazwy.
Są to wyrazy lub wyrażenia, które nadają się na podmiot lub orzecznik orzeczenia imiennego w zdaniu (służą do oznaczania przedmiotów). Przykładem może być Jan jest adwokatem, „Jan” i „adwokat” to nazwy.
Desygnat nazw.
Jest to obiekt oznaczony przez daną nazwę. Jeśli wezmę do ręki, to co leży na biurku, i powiem „długopis” – to powiem prawdę. Desygnatem danej nazwy jest każdy przedmiot, o którym trafnie orzec można daną nazwę. Jednakże nie możemy utożsamiać „przedmiotu naszych myśli” z przedmiotem – rzeczą.
Treść nazwy.
Treścią jakiejś nazwy generalnej nazywamy zespół cech, na podstawie którego osoba używająca danej nazwy we właściwym dla danego języka sposób gotowa jest uznać jakiś dowolny przedmiot za desygnat tej nazwy, jeśli stwierdzi w nim te cechy łącznie, a przy stwierdzeniu braku którejś z nich – odmówić mu charakteru.
„Pęczak” jest to zespół cech: cos co jest kaszą; jęczmienną; bardzo grubą. Wszystko co ma te 3 cechy może być nazywane pęczakiem, i tylko to, co te trzy cechy łącznie posiada. Nie każda kasza jęczmienna jest pęczakiem, tylko bardzo gruba.
„Kwadrat” jest to: 1) figura płaska 2) czworoboczna 3) równoboczna 4) prostokątna 5) o bokach parami równoległych 6) o równych przekątnych 7) połowiących się 8) prostopadłych 9) o obwodzie przy danej powierzchni stosunkowo najmniejszym 10) wpisywalna w koło 11) opisywalna na kole. Wszystkie i tylko kwadraty maja taki zespół cech. Aby kogoś zapoznać z treścią nazwy „kwadrat” wystarczy wymienic tylko kilka cech.
Zespół cech, które odróżniają desygnaty danej nazwy od innych przedmiotów, nazywamy konstytutywnym zespołem cech, a cechy zespołu taki tworzące – cechami konstytutywnymi. Jeśli jakiś przedmiot ma cechy konstytutywne, to jest desygnatem danej nazwy i ma wszystkie inne cechy wspólne wszystkim desygnatom danej nazwy. Pozostałe cechy wspólne nazywamy cechami konsekutywnymi względem poprzednio wymienionych. Jeśli cos ma cechy 1,2,9, to na pewno jest kwadratem Cechy konstytutywne), a stąd ma też z konieczności cechy 3,4,5,6,7,8,10,11 (cechy konsekutywne)
Zakres nazwy.
Jest to klasa (zbiór) wszystkich desygnatów danej nazwy. Zakres nazwy „student”, to klasa (zbiór) wszystkich z osobna wziętych osób, które są studentami; Arystoteles należy do zakresu nazwy „filozof starożytności”; a Jan Kochanowski do „poeta Odrodzenia”.
Zakres nazwy indywidualnej z założenia obejmuje jeden desygnat, zakres nazwy generalnej wyznaczony jest przez treść tej nazwy.
Podział nazw:
ze względu na liczbę wyrazów składowych:
Nazwy proste – składają się z 1 wyrazu, np. „skrypt”
Nazwy złożone – składają się z więcej niż 1 wyrazu, np. „student pierwszego roku prawa, zamieszkały w mieście położonym nad Wisłą”. Na nazwę złożoną składają się rzeczowniki, czasowniki, przymiotniki, zaimki i przyimki.
Ze względy na to, do czego nazwy są odnoszone:
Nazwy konkretne – nazwy, które są zaimkami rzeczy („stół”), osób („sędzia”) lub rzeczy i osób jednocześnie („nimfa”).
Nazwy abstrakcyjne – nazwy, które nie są nazwami konkretnymi: nazwy uczuć, relacji, własności, zdarzeń procesów, nazwy liczb i figur geometrycznych. Wykazują pewną cechę wspólną dla wielu przedmiotów („białość”), na pewne zdarzenie czy stan rzeczy („płacz”, „kradzież”, „cisza”), na pewien stosunek między przedmiotami („braterstwo”, „wyższość”).
W słowach języka prawniczego występuje wiele niejasności. Przykładem może być słowo „wyrok”, jest to nazwa konkretna, jeżeli rozumiemy to jako kartka papieru na, której zapisane są treści wyroku, a nazwa abstrakcyjna, jeżeli chodzi o sam akt wydania wyroku.
Nazwami abstrakcyjnymi należy posługiwać się ostrożnie. Ten, kto dopatruje się fizykalnego przedmiotu, który odpowiadałby nazwie abstrakcyjnej, popełnia błąd hipostazowania, np. (pod wpływem pewnych elementów magicznego myślenia prawników rzymskich).
Ze względu na sposób wskazywania desygnatów.
Nazwy indywidualne – służą do oznaczenia poszczególnych przedmiotów. Nazwy indywidualne służy danemu przedmiotowi, tak długo zachowuje ciągłość istnienia. Nazwy te nadawane są przedmiotom rzeczywistym oraz wyobrażonym, fikcyjnym. Zaliczamy do nich: imiona własne – imię, nazwisko, nazwy geograficzne, nazwy statków, itd. Oraz nazwy utworzone przez „wskazanie palcem” (Jan Kowalski, ten człowiek, Warszawa, Bóbr)
Nazwy generalne – nazwy, które przysługują przedmiotom ze względu na jakieś cechy, które tym przedmiotom przypisujemy, np. (budynek, krzesło, student prawa, szczyt w Tatrach, stolica Polski, szklana góra).
Ze względu na liczbę desygnatów:
Nazwy ogólne – to takie które mają wiecej niż jeden desygnat (szafa, koń, żołnierz)
Nazwy jednostkowe – to takie, które mają tylko jeden desygnat (najdłuższa rzeka Polski, Adam Mickiewicz).
Nazwy puste (bezprzedmiotowe) – to takie, które nie mają desygnatu (syn bezdzietnej matki, błękitna róża).
Ze względu struktury desygnatów:
Nazwy zbiorowe - Nazwy zbiorowe (kolektywne) – są to nazwy, których desygnatami są nie poszczególne rzeczy, lecz takie przedmioty, które traktujemy jako agregaty złożone poszczególnych rzeczy. Np.. „warsztat” – dla prawnika to nazwa jednostki niepodzielnej, dla technika – nazwa agregatu, zespołu różnych urządzeń i narzędzi, a więc nazwa zbiorowa.
Nazwy niezborowe.
Nazwy a funktory nazwotwórcze.
Niektóre słowa zaliczane do rzeczowników , spełniają z syntaktycznego punktu widzenia rolę funktorów nazwotwórczych od argumentów nazwowych. Np. „syn” uzupełnione słowo nazwą (indywidualną) tworzy nazwy złożone: „syn Kowalskiego”
Ostrość zakresu nazwy.
Jeśli umiemy, znając należycie dany język, bez wątpliwości rozstrzygnąć o każdym napotkanym przedmiocie, z którym odpowiednio zapoznaliśmy się, czy jest on, czy nie jest desygnatem pewnej określonej nazwy, mówimy, że w danym języku nazwa ta ma ostry zakres, jest nazwą ostrą. Nazwy stają się nazwami ostrymi dzięki temu, że są nazwami wyraźnymi lub intuicyjnymi (potrafimy odróżnić różę od nie-róży). Jeżeli natomiast o pewnych przedmiotach, mimo dobrego zapoznania się z ich cechami, nie umiemy orzec, czy są, czy nie śa desygnatami danej nazwy, to nazwę taką określamy jako nazwę nieostrą. Nieostrość zakresu wiąże się z tym, iż niektóre nazwy nie mają wyraźnej treści, znając dobrze dany język, mimo wszystko ciężko jest nam podać taki zespół cech, które pozwolą w 100% odróżnić desygnat danej nazwy od innych przedmiotów. „rzeka” - szeroka struga wody bieżącej. Szeroka, ale jak szeroka, itd.
DEFINICJE
Definicja realna a definicja nominalna.
Definicja realna – zdanie, które charakteryzuje przedmiot czy też przedmiot jakiegoś rodzaju, który tym i tylko tym przedmiotom można przypisać. Charakterystyka ta musi „ujmować istotę” tych przedmiotów, wszystkie najważniejsze ich cechy. Jednym słowem krótko, zwięźle i na temat.