Informacje przydatne do przygotowania warsztatów, do ich przeprowadzenia i wyciągnięcia wniosków

O transporcie globalnie

Rozwój transportu samochodowego po roku 1913, kiedy to Ford rozpoczął masową produkcję samochodów

Transport samochodowy charakteryzuje się dużą szybkością, ale małą ładownością i dość dużą w stosunku do transportu kolejowego czy wodnego energochłonnością.

Mankamentem transportu samochodowego jest również jego duże zapotrzebowanie na przestrzeń: drogi, parkingi, stacje obsługi

Pomimo wielkiej energochłonności tego środka transportu i rosnących cen paliwa rozwój motoryzacji nie ustaje. Pojawiają się specjalne samochody do przewożenia tylko określonych produktów albo pełniących tylko określoną funkcję (Chłodnie, samochody sklepiki , wielkie samochody ciężarowe).

W 1995 roku było na świecie około:

0. 465 000 000 sztuk samochodów osobowych

1. 148 000 000 sztuk samochodów ciężarowych

Najwięcej samochodów było w 1995 r w Stanach Zjednoczonych (136 000 000)

W Europie najwięcej samochodów było: 41 000 000 w Niemczech,

32 000 000 we Włoszech

26 000 000 we Francji

Natomiast w Polsce w tym samym czasie było 8 000 000

A na przykład w Szwecji w 1995 roku było tylko 3 5000 000 samochodów

Liczby bezwzględne nie oddają całego obrazu. Weźmy pod uwagę jak kształtuje się ilość samochodów w stosunku do liczby mieszkańców:

Miejsce	Kraj	Ilość samochodów na 1000 mieszkańców
1	Stany Zjednoczone	517
2	Niemcy	500
3	Szwajcaria	462
4	Austria	455
5	Kanada	445
6	Francja	439
7	Belgia	427
8	Australia	427
9	Holandia	371
10	Hiszpania	363

Innym wskaźnikiem ingerencji transportu samochodowego z środowisko jest gęstość dróg

Największa gęstość dróg jest w Europie. Spoza Europy tylko Japonia mieści się w pierwszej dziesiątce.

Miejsce	Kraj	Długość dróg przeznaczonych do transportu kołowego przypadających na 100 km^2
1	Belgia	472
2	Japonia	302
3	Holandia	289
4	Niemcy	182
5	Francja	175
6	Dania	165
7	Wielka Brytania	161
8	Czechy	155
9	Austria	126
10	Polska	119

Rozwojowi motoryzacji towarzysza również wypadki samochodowe.

Mniej dramatycznym problemem ale charakteryzujące się dużą uciążliwością są korki .Ciągnące się nieraz kilometrami.

Te konsekwencje widać gołym okiem, Ale ruch pojazdów silnikowych przyczynia się do powstawania całego szeregu problemów ekologicznych i zdrowotnych.

Emisje spalin z samochodów przyczyniają się w największym stopniu do zanieczyszczenia powietrza (smog fotochemiczny, ozon troposferyczny i kwaśne deszcze), oraz do ocieplenia klimatu.

Co emitują samochody spalinach?

0. Dwutlenek węgla

1. Dwutlenek siarki

2. Tlenki azotu

3. Lotne związki organiczne

4. Ozon

5. Tlenek węgla

6. Związki ołowiu

Dwutlenek węgla nie jest trujący ale w sposób istotny przyczynia się do globalnych zmian klimatycznych :

Efekt cieplarniany jest skutkiem działania kilku gazów stanowiących część atmosfery ziemskiej, w tym dwutlenku węgla i metanu, których zawartośc znacznie wzrosła na skutek działalności człowieka.

Efekt ten polega na tym, że energia cieplna pochodząca z promieniowania słonecznego jest pochłaniana w coraz większym stopniu przez atmosferę powodując ocieplenie ziemi, podnoszenie się poziomu morza i globalne przesuwanie się pasów opadów atmosferycznych

Do emisji stref węgla w największym stopniu przyczynia się spalanie paliw kopalnych i pojazdów samochodowych.

Dwutlenek siarki powoduje zakwaszenie gleby i wpływa ujemnie na zdrowie ludzi zwierząt i roślin, ponadto powoduje uszkodzenia budynków i pojazdów.

Tlenki azotu wpływają w jeszcze większym stopniu na zdrowie ludzi przenikając do organizmu poprzez drogi oddechowe i przedostając się tą droga do innych organów ludzkiego ciała. Mogą być przyczyną powstawania nowotworów.
Przyczyniają się do zakwaszenia gleby, uszkodzenia drzew, zmian w roślinności gruntowej i eutrofizacji mórz i jezior

Kwaśne deszcze. samochodowe wytwarzają dwutlenek siarki (SO₂) oraz tlenki azotu (NO₂), które są emitowane do atmosfery i ponownie wracają do ziemi w postaci kwaśnego deszczu, śniegu lub mgły. Kwaśne deszcze przynoszą znaczne szkody życiu roślin, zwierząt a także uszkadzają budynki.

Smog fotochemiczny. W warunkach wysokiego nasłonecznienia dochodzi do reakcji tlenków azotu z węglowodorami, w wyniku której na poziomie gruntu wytworzona zostaje warstwa ozonu. Taki smog powoduje uszkodzenie roślin. Działa drażniąco na oczy i gardło, przyczyniając się do zwiększonej zachorowalności na astmę i choroby układu oddechowego

Lotne związki organiczne(VOC) przyczyniają się do zwiększenia liczby osób cierpiących na alergię. Niektóre z nich są przyczyną szkód w lasach.
Jedynym poważnym źródłem emisji lotnych związków organicznych są samochody.

Związki ołowiu pojawiają się w wyniku spalania benzyny zawierającej czteroetylek ołowiu. Związki ołowiu dostające się do organizmu człowieka poprzez układ oddechowy lub poprzez układ pokarmowy (warzywa, owoce rosnące przy szlakach komunikacyjnych)mogą wpływać na niedorozwój umysłowy, agresję lub depresję

Innym rodzajem niekorzystnych konsekwencji rozwoju motoryzacji jest zanieczyszczenia hałasem.

I kto za to wszystko płaci?...

Rowery.

Nie ma danych statystycznych dotyczących rowerów. Rowery nie muszą być zarejestrowane, to zatem nie daje liczby wykorzystywanych rowerów.

Absolutny prym w wykorzystaniu rowerów ma Holandia Praktycznie każdy dorosły Holender posiada rower.

Bardzo duży procent podróży odbywanych na rowerach ma Dania. Coraz bardziej na rowery stawiają Niemcy, Szwecja, Norwegia, Austria. W państwach tych inwestuje się w ścieżki rowerowe, w parkingi dla rowerów i stosuje się narzędzia zachęcające do przesiadania się na rower.

Przykład obliczeń dokonanych dla Krakowa a dotyczących potencjalnych oszczędności gdyby 10% podróży samochodowych po mieście zastąpić podróżami rowerowymi, wskazuje, że dziennie miasto oszczędziłoby 880 litrów benzyny. A rocznie jaki byłby to zysk?...

W Krakowie założono 10% transportu rowerowego zamiast samochodowego.

W Amsterdamie transport rowerowy to ponad 50% podróży w mieście.

Te rozwiązania wycofywania transportu samochodowego z miast i zastąpienia go rowerowym, zostały już dostrzeżone i powstała sieć Miasta bez samochodów

"Car Free Cities" ("Miasta bez samochodów") została zainicjowana przez Dyrekcję Generalną Komisji Europejskiej w marcu 1994 podczas konferencji "Car Free Cities?" w Amsterdamie. 37 miast, które były członkami założycielami sieci, przyjęło na siebie zobowiązanie zmniejszania zagrożeń komunikacyjnych, będących efektem ruchu samochodowego, poprzez aktywne promowanie używania przyjaznych dla ludzi i środowiska środków transportu. Sieć przyjęła Kartę Europejskich Miast bez Samochodu, która precyzuje główne cele miasta ekorozwoju. Czytamy w niej m.in.: Naszą intencją jest powrót miasta do ludzi aby zapewnić im lepszą jakość życia przez umożliwienie prawidłowego przemieszczania się w mieście zrównoważonego rozwoju. (…) Będziemy pracować w kierunku stopniowego ograniczania używania samochodu w obszarach zurbanizowanych aż do całkowitego zakazu używania samochodu w celach nie związanych z działalnością gospodarczą w godzinach pracy w obszarze wewnętrznym miast. Aktualnie sieć "Car Free Cities" zrzesza około 60 miast, aktywnie zaangażowanych w strategię promowania odmiennych od dotychczasowych wzorców wartości i zachowań komunikacyjnych prowadzących do zmniejszenia obciążenia środowiska przez transport. Do członków sieci należą m.in.: Ateny, Helsinki, Barcelona, Strasburg, Genewa, Lizbona, Kopenhaga.
Sieć "Car Free Cities" oferuje miastom wsparcie techniczne, a w szczególności, stwarza swoim członkom możliwość wymiany doświadczeń i wiedzy w zakresie poszukiwania partnerów do konkretnych międzynarodowych i lokalnych projektów. Techniczna praca sieci jest wykonywana przez 6 powstałych grup, które zajmują się najważniejszymi kwestiami dotyczącymi ruchu miejskiego. Członkostwo w sieci jest sprawą otwartą a grupa docelowa obejmuje miasta, poczynając od małych miasteczek o znaczeniu historycznym po wielkie metropolie, które nie muszą mieć ustalonej liczby mieszkańców, ani też znajdować się na terytorium UE.